صادرات تحریم‌شکن

حوزه‌های حمل‌ونقل و ترانزیت، تجارت و انرژی به‌عنوان سه اولویت اعضای این سازمان برای تعامل در نظر گرفته شده‌اند. علاوه‌براین، ساختارهای مناسبی برای همکاری در سایر حوزه‌های اقتصادی میان اعضای این سازمان شکل گرفته است. اکو یک سازمان موفق و خوش‌آتیه منطقه‌ای و توسعه‌یافته است و ایران به‌عنوان یکی از کشورهای بنیان‌گذار این سازمان اهتمام جدی به تقویت همکاری‌های درون‌منطقه‌ای و نیز ارتقای جایگاه اکو به‌عنوان یک سازوکار موثر منطقه‌ای برای همکاری اقتصادی دارد. جایگاه بین‌المللی این سازمان رشدی فزاینده دارد. اکو سال ۱۹۸۵ازسوی ایران، پاکستان و ترکیه با هدف پیشبرد همکاری‌های اقتصادی، فنی و فرهنگی میان کشورهای عضو تاسیس شد. فعال‌کردن این نهاد منطقه‌ای نقطه مقابل رویکرد کشور‌های غربی است که تضعیف سازوکارهای همگرایانه در منطقه آسیا به‌ویژه مشارکت ایران را دنبال می‌کند. از نقاط قوت این سازمان می‌توان به شکست حصر اقتصادی و خنثی‌سازی تحریم‌ها و توسعه تجارت منطقه‌ای اشاره کرد. 

سازمان اقتصادی اکو نه‌تنها برای بهبود شرایط توسعه‌ای و اقتصاد پایدار کشورهای عضو تلاش می‌کند و حذف تدریجی موانع تجاری در منطقه را پیگیری می‌نماید، بلکه به تسریع برنامه‌های توسعه‌ای در حوزه حمل‌ونقل و ارتباطات نیز می‌پردازد. اهمیت این سازمان زمانی بیشتر آشکار شد که در سال ۱۳۶۴، سازمان ملل تصمیم گرفت اکو را به‌عنوان یکی از اعضای ناظر خود بپذیرد و همچنین سازمان همکاری اسلامی نیز این سازمان را به رسمیت شناخت. کشورهای عضو سازمان اکو در یکی از حساس‌ترین مناطق جهان با میراث تاریخی و فرهنگی کم‌وبیش مشترک واقع شده‌اند و این استعداد را دارند که تبدیل به یکی از قطب‌های اقتصادی جهان شوند. نگاهی وسیع به جغرافیای جهان نشان می‌دهد تجارت درون‌منطقه‌ای در اتحادیه‌های بزرگ جهانی رشد چشمگیری داشته است. کشورهای عضو اکو در منطقه‌ای استراتژیک قرار گرفته‌اند که دارای منابع طبیعی فراوانی نظیر منابع عظیم نفت‌وگاز، مواد معدنی فلزی ازجمله مس، طلا، روی و ذخایر عظیمی از مواد معدنی غیرفلزی و از همه مهم‌تر نیروی انسانی یا به عبارتی سرمایه انسانی فراوان و جوان است که با توجه به این‌که کشورهای عضو اکو که از زمینه رشد بازار منطقه‌ای خوبی برخوردارند می‌تواند آینده توسعه صنعتی این کشورها را رقم بزند و سرمایه ارزشمندی را در اختیار این سازمان قرار داده است.با وجود یک سازمان منطقه‌ای قدرتمند، جابه‌جایی سرمایه انسانی تسهیل شده و فرصت‌های اقتصادی در تولید صنعتی ایجاد می‌شود. این امر زمینه‌ساز شکل‌گیری مشارکت‌های نوین در سطح منطقه‌ای و ارتقای فناوری دانش روز خواهد بود. با شکل‌گیری سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌ای زمینه‌های لازم برای بهره‌برداری بیشتر از منابع فراهم شده و به تناسب آن بهره‌وری سرمایه افزایش خواهد یافت و نهایتا در نتیجه توسعه صنعتی حاصل از آن، توسعه و رفاه اجتماعی بیشتری برای کشورهای عضو به‌وجود خواهد آمد. از این رو در این گزارش ابتدا به تفکیک به بررسی صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای عضو اکو و سپس به جمع‌بندی میزان کل صادرات ایران به همه کشورهای عضو اکو خواهیم پرداخت.
 
ازبکستان: درسال۱۳۹۹ میزان صادرات کالاهای ایرانی به ازبکستان ۳۲۷هزار و ۳۰۰ تن به ارزش ۱۶۲میلیون و صدهزار دلار بود، این درحالی‌است که سال ۱۴۰۲ میزان صادرات کالاهای ایرانی به ازبکستان به ۵۰۵هزار و ۷۰۰ تن به ارزش ۳۳۴میلیون و ۸۰۰ هزار دلار رسید. از این رو می‌توان گفت درسال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹صادرات تهران به تاشکند رشدی ۳۵درصدی به لحاظ وزنی و ۵۲ درصدی به لحاظ ارزشی داشته است.
 
افغانستان: درسال۱۳۹۹ میزان صادرات کالاهای ایرانی به افغانستان به پنج‌میلیون و ۲۲۳هزار تن به ارزش یک‌میلیارد و ۷۴۷میلیون دلار بود، این درحالی‌است که در سال ۱۴۰۲ میزان صادرات کالاهای ایرانی به افغانستان به چهارمیلیون و ۳۷۷هزار تن به ارزش یک‌میلیارد و ۸۷۰میلیون دلار رسید. از این رو می‌توان گفت در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ صادرات تهران به کابل کاهشی ۱۹درصدی به لحاظ وزنی و رشدی ۷درصدی به لحاظ ارزشی داشته است.
 
پاکستان: درسال۱۳۹۹ میزان صادرات کالاهای ایرانی به پاکستان یک‌میلیون و۴۹۷هزارتن به ارزش ۶۹۰میلیون دلار بود، این درحالی‌است که درسال۱۴۰۲ میزان صادرات کالاهای ایرانی به پاکستان به چهارمیلیون و ۳۷۹هزار تن به ارزش دومیلیارد و ۷۸میلیون دلار رسید. از این رو می‌توان گفت در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ صادرات تهران به اسلام‌آباد افزایش ۶۶ درصدی به لحاظ وزنی و رشدی ۶۷ درصدی به لحاظ ارزشی داشته است.
 
تاجیکستان: در سال ۱۳۹۹ میزان صادرات کالاهای ایرانی به تاجیکستان ۱۹هزار و ۶۰۰ تن به ارزش ۱۶میلیون و ۴۰۰هزار دلار بود، این درحالی‌است که در سال ۱۴۰۲ میزان صادرات کالاهای ایرانی به تاجیکستان به ۳۲۴هزار و ۸۰۰ تن به ارزش ۲۶۲میلیون و ۳۰۰ هزار دلار رسید. از این رو می‌توان گفت در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ صادرات تهران به دوشنبه با افزایش ۹۴درصدی هم به لحاظ وزنی و هم به لحاظ ارزشی روبه‌رو بوده است.
 
قرقیزستان: در سال ۱۳۹۹ میزان صادرات کالاهای ایرانی به قرقیزستان به ۲۹هزار و صد تن به ارزش ۴۵میلیون و ۸۰۰هزار دلار بود، این درحالی‌است که در سال ۱۴۰۲ میزان صادرات کالاهای ایرانی به قرقیزستان به ۵۷هزار تن به ارزش ۷۷میلیون دلار رسید. از این رو می‌توان گفت در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ صادرات تهران به بیشکک با افزایش ۴۹درصدی به لحاظ وزنی و رشدی ۴۱ درصدی به لحاظ ارزشی روبه‌رو بوده است.
 
قزاقستان: در سال ۱۳۹۹ میزان صادرات کالاهای ایرانی به قزاقستان به ۳۳۶هزار تن به ارزش ۱۶۸میلیون دلار بود، این درحالی‌است که در سال ۱۴۰۲ میزان صادرات کالاهای ایرانی به قزاقستان به ۴۵۸هزار تن به ارزش ۲۱۵‌میلیون دلار رسید. از این رو می‌توان گفت در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ صادرات تهران به آستانه با افزایش ۲۷درصدی به لحاظ وزنی و رشدی ۲۲ درصدی به لحاظ ارزشی روبه‌رو بوده است.
 
ترکمنستان: در سال ۱۳۹۹ میزان صادرات کالاهای ایرانی به ترکمنستان ۷۲۶هزار تن به ارزش ۱۳۵میلیون دلار بود، این درحالی‌است که در سال ۱۴۰۲ میزان صادرات کالاهای ایرانی به ترکمنستان به یک‌میلیون و ۳۵۹هزار تن به ارزش ۴۴۵ میلیون دلار رسید. از این رو می‌توان گفت در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ صادرات تهران به عشق‌آباد با افزایش ۴۷درصدی به لحاظ وزنی و رشدی ۷۰ درصدی به لحاظ ارزشی روبه‌رو بوده است.
 
ترکیه: در سال ۱۳۹۹ میزان صادرات کالاهای ایرانی به ترکیه سه‌میلیون و ۶۴هزار تن به ارزش یک‌میلیارد و ۷۷۲میلیون دلار بود، این درحالی‌است که در سال ۱۴۰۲ میزان صادرات کالاهای ایرانی به ترکیه به هفت‌میلیون و ۷۷۱هزار تن به ارزش چهارمیلیارد و ۱۶۰میلیون دلار رسید. از این رو می‌توان گفت در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ صادرات تهران به آنکارا افزایشی ۶۱ درصدی به لحاظ وزنی و رشدی ۵۷ درصدی به لحاظ ارزشی داشته است.
 
آذربایجان: در سال ۱۳۹۹ میزان صادرات کالاهای ایرانی به آذربایجان ۷۱۵هزار تن به ارزش ۳۰۷میلیون دلار بود، این درحالی‌است که در سال ۱۴۰۲ میزان صادرات کالاهای ایرانی به آذربایجان به ۷۷۶هزار تن به ارزش ۶۲۴ میلیون دلار رسید. از این رو می‌توان گفت در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ صادرات تهران به باکو با افزایش ۸درصدی به لحاظ وزنی و رشدی ۵۱درصدی به لحاظ ارزشی روبه‌رو بوده است.
 
مجموع صادرات ایران به کشورهای عضو اکو
در سال ۱۳۹۹ میزان صادرات ایران به کشورهای عضو اکو ۱۱میلیون و ۹۳۷هزار تن به ارزش پنج‌میلیارد و ۴۳میلیون دلار رسید، این درحالی‌است که درسال۱۴۰۲ میزان صادرات کشورمان به کشورهای عضو اکو ۲۰میلیون و ۱۵۷هزار تن به ارزش ۱۲میلیارد و ۷۵میلیون دلار بود. از این رو می‌توان گفت در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ صادرات ایران به کشورهای عضو اکو با افزایش ۶۹ درصدی به لحاظ وزنی و افزایش ۱۳۹درصدی به لحاظ ارزشی بوده است.
 
سهم اکو از کل صادرات ایران
در سال گذشته مجموع صادرات کشور با احتساب نفت، برق و تجارت چمدانی ۸۶.۹میلیارد دلار بوده و همچنین وزن صادرات (بدون نفت خام) به حدود ۱۳۶.۴میلیون تن رسید. از این رو می‌توان گفت به لحاظ ارزشی ۱۴درصد و به لحاظ وزنی ۱۵درصد از کل صادرات ایران به کشورهای عضو اکو انجام می‌گیرد. در سال ۱۳۹۹ حدود ۱۱۲میلیون تن کالای ایرانی به ارزش ۳۴میلیارد و ۲۵۶میلیون دلار صادر شد. به همین دلیل می‌توان گفت به لحاظ ارزشی ۱۵درصدو به لحاظ وزنی ۱۱درصد از کل صادرات ایران به کشورهای عضو اکو انجام می‌گیرد.