قابلیت‌ها و مزیت‌های استان گلستان برای توسعه گردشگری

به گزارش جام جم آنلاین از گرگان ابوالفضل آذری فعال رسانه و کارشناس اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان در یادداشتی نوشت: استان گلستان با دارا بودن تمام قابلیت‌های ذکرشده در کنار تنوع قومی و نژادی می‌تواند به‌عنوان استان هدف گردشگری کشور موردتوجه قرار گیرد. این استان با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متنوع و قابل‌توجه یکی از قطب‌های مهم گردشگری کشور به شمار می‌آید، اقلیم‌های مختلف و تنوع آب و هوایی در هر فصل از ویژگی‌های بارز استان گلستان است ولی باوجوداین توانمندی‌ها، سهم استان از منابع درآمد گردشگری و جذب گردشگر بسیار ناچیز است.

مهم‌ترین قابلیت‌ها و مزیت‌های توسعه گردشگری در استان گلستان: 
۱- وجود جاده‌های بین‌المللی و حمل‌ونقل: جاده‌های هراز و فیروزکوه نقطه ارتباطی اصلی مناطق مرکزی کشور به‌ویژه تهران به‌عنوان پر گردشگری‌ترین استان، محور چالوس– کرج، محور آزادشهر– خوش ییلاق و نهایتاً محور خراسان شمالی به‌عنوان مراجعات گردشگران داخلی به‌منظور زیارت امام رضا (ع) به استان گلستان ازجمله عوامل مؤثر زمینه‌ساز حضور گردشگران در استان گلستان به شمار می‌رود. 

۲- جاذبه‌های طبیعی: استان گلستان ازنظر وجود دریا، جنگل و پارک‌های ملی و جنگلی، تنوع اقلیمی، دشت و صحرا و آب‌وهوا و شرایط جوی موردتوجه است. 

الف- سواحل دریا: یکی از بزرگ‌ترین جاذبه‌های استان‌های شمالی کشور برای گردشگران سواحل دریای خزر است. سهم استان گلستان از سواحل دریای خزر ۸۲ کیلومتر است که در مقایسه با سواحل استان مازندران اگرچه کیفیت ساحل برای شنا کردن را ندارد ولی ساحل آزاد و قابل بهره‌برداری در اجرای پروژه‌ها و طرح‌های سرمایه‌گذاری از مزیت‌های غیرقابل‌انکار آن محسوب می‌شود. هم‌چنین وجود جزیره آشوراده به‌عنوان یکی از جزایر ارزشمند دریای خزر بستر مناسبی برای محیط‌زیست جانوری و فعالیت‌های شیلاتی و اقتصادی فراهم ساخته و از گذشته دور به لحاظ شرایط اقلیمی و چشم‌اندازهای زیبای طبیعی موردتوجه گردشگران داخلی و خارجی بوده است. 

ب- جنگل و پارک‌های ملی و جنگلی: گردشگری محیطی (اکو توریسم) به آن نوع از گردشگری اطلاق می‌شود که مبتنی بر شکلی از گردشگری از طبیعت است که تأکید بر اداره یک گروه گردشگر با مقیاسی کوچک برای بازدید از طبیعت دارد. استان گلستان ازجمله استان‌های سرشار از منابع جنگلی است، وسعت جنگل‌های این استان ۳۸۰ هزار هکتار است. وجود پارک‌های جنگلی النگدره، امام رضا (ع)، قرق، دلند، کبودوال و پارک طبیعی ناهارخوران ازجمله قدیمی‌ترین تفرجگاه‌های استان است که باوجود امکانات نسبتاً مناسب شرایط خوبی را برای اقامت موقت گردشگران فراهم کرده است. هم‌چنین وجود پارک ملی گلستان با اقلیم‌های متفاوت و مناطق زیستی متنوع جنگلی، استپی و چشم‌اندازهای طبیعی به لحاظ دست‌نخوردگی جوامع زیستی، گیاهی و جانوری و اکو توریسم‌های طبیعی به‌عنوان میراث طبیعی و تنوع ژنتیکی از اهمیت زیادی ازنظر محققین و دانش‌پژوهان برخوردار است. وجود آبشارهای پرآب و با طراوت کبودوال، گلستان، شیرآباد، لوه، دو او و زیارت استان گلستان را به استان آبشارها معروف کرده است. وجود تالاب‌های بین‌المللی آلاگل، آجی گل، آلماگل و گمیشان در تمام فصول به‌ویژه در فصل زمستان با حضور پرندگان مهاجر از قبیل فلامینگو، قو، انواع اردک، پرستوی دریایی، غازها و انواع دیگی پرندگان آبزی و کنار آبزی هیاهوی خاصی را به این تالاب‌ها داده است. 

ج- تنوع اقلیمی: استان گلستان از محدود استان‌های کشور است که دارای اقلیم‌های متفاوت ساحل دریا، جنگل و مرتع، کوهستان و دشت و صحرا برخوردار است. اقلیم‌های متنوع فوق شرایط مناسب محیطی را برای فراهم ساختن بستر مناسب در فعالیت‌های گردشگری تعریف کرده است. وجود دشت و صحرا در منطقه ترکمن موجب رواج سوارکاری به‌عنوان یک ورزش مفرح شده و پرورش اسب در شالوده مرد ترکمن از بدو تولد است. کوهستان‌ها و روستاهای استان نیز می‌تواند توانمندی و پتانسیل مناسبی برای جذب گروه‌های گردشگری در قالب گروه‌های کوهنوردی و یا استفاده از طبیعت بکر و آب‌وهوای مطبوع کوهستان باشند. 

۳- جاذبه‌های تاریخی: بر اساس طبقه‌بندی علم باستان‌شناسی محوطه‌های باستانی به سه دسته کلی پیش‌ازتاریخ، تاریخی و اسلامی تقسیم می‌شوند. تورنگ تپه ازجمله آثار باستانی پیش‌ازتاریخ است که آثار به‌دست‌آمده از کاوش‌های علمی در این تپه خاکی سکونت انسان از شش هزارسال پیش از میلاد خبر می‌دهد؛ هم‌چنین آق‌تپه به‌عنوان کهن‌ترین روستای پیش‌ازتاریخ دشت گرگان در مطالعات باستان‌شناسی است که قدمت آن بیش از ۷۵۰۰ سال قبل می‌رسد. 

یکی از بارزترین آثار معماری دشت گرگان در دوره تاریخی وجود آثار دیواری از آجر و خشت است که در مسافتی بالغ‌بر ۲۰۰ کیلومتر از دشت گرگان در ارتفاعات شرق استان تا گمیشان در کنار دریای خزر قرارگرفته است. شواهد و یافته‌های معماری که در کاوش‌های این اثر تاریخی به‌دست‌آمده حاکی از آن است این بنا به دوره ساسانی تعلق دارد. برج قابوس و برج رادکان به‌عنوان بی‌نظیرترین یادمان‌های برجسته معماری ایران در دوره اسلامی به شمار می‌آیند که به ترتیب در شمال شهر گنبدکاووس و جنوب شهر کردکوی قرارگرفته‌اند. 

۴- جاذبه‌های فرهنگی: گردشگری فرهنگی آن بخش از صنعت گردشگری است که به جذابیت‌های فرهنگی توجه خاص می‌کند و شامل موزه‌ها، نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها و… می‌شود. استان گلستان دارای قومیت‌های مختلف اعم از فارس، ترکمن، ترک، بلوچ، قزاق، سیستانی و… است و افزون بر ۲۰ قوم در این استان زندگی می‌کنند. تنوع قومی موجب وجود فرهنگ‌های مختلف در کنار زبان و مذاهب مختلف و نقطه اشتراک آن‌ها دین اسلام و فرهنگ ایرانی بوده است. موزه گرگان به‌عنوان موزه منطقه‌ای در سه بخش باستان‌شناسی، مردم‌شناسی و سنگ‌نبشته‌ها، بخشی از فرهنگ غنی این خطه را به نمایش درآورده است. 

یکی از محورهای توسعه استان گلستان صنعت گردشگری است. سیاست‌ها و خط‌مشی‌های تعیین‌شده در بخش گردشگری در اسناد بالادستی استان حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، شناسایی و جمع‌آوری مدارک و مستندسازی ابنیه و اماکن و محوطه‌های فرهنگی– تاریخی استان برای ثبت در فهرست میراث‌فرهنگی کشور، تکمیل و توسعه پروژه‌های توسعه فضاهای گردشگری، توسعه فعالیت‌های فرهنگی، تبلیغاتی و آموزشی و نهایتاً تجهیز و توسعه زیربناها و زیرساخت‌های گردشگری است.