ادبیات خلاق در سال گذشته، تحت تأثیر فرازونشیب‌های بازار نشر کتاب قرار داشت. با وجود همه تلاش‌ها برای کاهش قیمت تمام‌شده کتاب، از جمله سرمایه‌گذاری دولت در کارخانه‌های تولید کاغذ داخلی، تکانه‌های شدید قیمت ارز تأثیرات شدید خود را بر صنعت نشر ایران گذاشت ودر سال گذشته نیز روند گران‌شدن کتاب، مانند سال‌های اخیر ادامه یافت. بر اساس آمار اعلام‌شده توسط خانه کتاب، درسال۱۴۰۱میانگین قیمت کتاب،۸۳هزارتومان بوداما این عدددرسالی که آخرین روزهایش رامی‌گذرانیم به ۱۲۰هزار تومان رسید که نشان‌دهنده افزایش حدودا ۴۵درصدی قیمت کتاب در طول یک سال است. طبیعی است که این افزایش بی‌سابقه، بر شمارگان کتاب تأثیرگذار باشد. درسال۱۴۰۱شمارگان اعلام‌شده کتاب‌ها، حدود۱۱۰میلیون نسخه بوده که در سال جاری این عدد به ۹۷میلیون و ۵۰۰هزار نسخه رسیده است. کاهش۱۲درصدی شمارگان کتاب اثر خود را بر فعالیت ناشران نشان داده است. ناشران به فکر کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خود روی کتاب افتاده‌اند و نخستین قربانی این تصمیم به‌ناچار، کتاب‌های شعر و داستان اما به‌خصوص شعر بوده است. در بازار نشر کتاب، امروز کمتر ناشری بدون پذیرش مشارکت شاعر در نشر کتاب، حاضر به انتشار کتاب شعر می‌شود.وضعیت درباره کتاب‌های مجموعه‌داستان نیز به همین شکل است. البته شاعران اغلب سعی کرده‌اند از طریق فضای مجازی ورسانه‌های جدید، تازه‌ترین آثار خود را به دست مخاطبان برسانند اما این راه گریز، در برابر نویسندگان داستان کوتاه بسته است وبه‌صورتی خزنده، کتاب‌های مجموعه داستان در حال محو شدن از فضای ادبی کشور هستند.
بهار سبز فرهنگ
«نمایشگاهی که اتوبان‌ها را پارکینگ کرد»؛ این تیتری بود که ما برای گزارش روز پایانی نمایشگاه کتاب انتخاب کردیم. استقبال از نمایشگاه کتاب تهران به حدی بود که در روز آخر، بازدیدکنندگان مجبور شدند خودروهای‌شان را در بزرگراه‌های منتهی به مصلای تهران پارک کنند.نمایشگاه امسال دردوبخش مجازی وحضوری بامشارکت۲۰۰کتاب‌فروش،۱۰۰ناشر خارجی و ۲۷۰۰ناشر داخلی برگزار شد.امسال شاهدافزایش تقریبا۳۰درصدی ناشران درنمایشگاه نسبت به دوران قبل از کرونا بودیم.وزارت ارشاد در راستای سیاست‌های ترویج کتاب و کتابخوانی و حمایت ازنشر کشور،تصمیم گرفت با توزیع بن اعتباری خرید کتاب برای برخی افراد، از این اقشار هدف، حمایت کند. میزان مبلغ یارانه اختصاص‌یافته به نمایشگاه کتاب ۱۴۰۲حدود ۴۰میلیارد تومان اعلام شد ولی مبلغ این یارانه به قدری نسبت به گرانی کتاب، اندک بود که بیشتر به یک شوخی تلخ شبیه بود؛ چراکه مبلغ یارانه تعلق‌گرفته به دانشجویان و طلاب ۶۰۰هزار تومان بود که از این مبلغ ۳۶۰هزارتومان را خود دانشجویان و طلاب باید از جیب‌شان می‌پرداختند.درهمین حال امسال،وزارت ارشاد باراه‌اندازی سایت بازار کتاب،امکان خریدمجازی کتاب درطول سال از کتابفروشی‌های عضو این بازار را فراهم کرد که البته هنوز این بازار برای تبدیل شدن به یک مرجع کامل و به روز برای خرید کتاب، راه زیادی در پیش رو دارد و باید برای حفظ چرخه اقتصادی سایت‌های خرید کتاب هم فکری کرد که آنها هم بتوانند سهم خود را از بازار کتاب ایران حفظ کنند.
اثرگذاری تقریظ ادامه دارد
تقریظ‌های رهبر انقلاب بر کتاب‌های ارزنده‌ای که در حوزه‌های مختلف به‌خصوص تاریخ شفاهی دفاع‌مقدس و مدافعان حرم نوشته می‌شود، تأثیر مستقیمی بر جلوه‌گری و درخشش این کتاب‌ها در بین مخاطبان داشته است. امسال از سه تقریظ بر سه کتاب در حوزه تاریخ شفاهی مدافعان حرم در مراسم ویژه‌ای رونمایی شد. یکی ازاین کتاب‌ها «خاتون و قوماندان» روایت زندگی همسر شهید علیرضا توسلی، فرمانده لشکر فاطمیون بود که در۳۰مرداد، درمراسمی از تقریظ رهبر انقلاب رونمایی شد.رهبر انقلاب در این تقریظ، نوشته بودند: «سلام خدا بر شهید عزیز، علیرضا توسلی، مجاهد مخلص فداکار و بر همسر پرگذشت، صبور و فرزانه او خانم امّ البنین. حوادث مربوط به مهاجران افغان را که در این کتاب آمده است از هیچ منبع دیگری که به این اندازه بتوان به آن اطمینان داشت، دریافت نکرده‌ام. برخی از آنها جدا تأثرانگیز است ولی از سوی دیگر، حرکت جهادی فاطمیون افتخاری برای آنها و همه‌ی افغان‌ها است.» همچنین در مراسم دیگری دو تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب‌های نوشته شده براساس زندگی شهید مدافع حرم مصطفی صدرزاده منتشر شد. این کتاب‌ها «اسم تو مصطفاست» و «سرباز روز نهم» نوشته گروهی از نویسندگان بود.در تقریظ نخست، رهبر انقلاب نوشته بودند:«صفا، اخلاص، صدق، ایثار، ترجیح رضای حضرت حق بر همه چیز، بر همه عشق‌ها و همه محبوب‌ها... اراده و عزم راسخ در راه خدا و عشق به اهل‌بیت علیهم‌السلام، نمایشگر بخشی ازشخصیت ممتاز شهید عزیز مصطفی صدرزاده است. سلام خدا براو وبرهمسر صبورودیگر وابستگانش، نوشته خانم تجار، شیرین و پخته و مبتکرانه است.»در تقریظ دیگر آمده است:«پیش از این کتاب دیگری در شرح حال شهید صدرزاده خوانده‌ام ولی ابعاد شخصیت محبوب و چندجانبه این شهید عزیز در این کتاب بیشتر بیان شده است. این چهره برجسته بی‌شک یک الگو است برای جوانان امروز و فردا. اراده قوی، فهم درست، روحیه ایثار، شجاعت، خستگی‌ناپذیری، ادب، دل انباشته از محبت و صفا و بسی دیگر از خصوصیات برجسته، بخش‌هایی از شخصیت این جوان فداکار و انقلابی نسل‌های دوم و سوم انقلاب است. خواندن این کتاب برای من غبطه‌انگیز است.این گل‌های سرسبد به چه مقاماتی رسیدند ومن وامثال من چگونه دراین مسیر،پای درگل ماندیم.سلام و صلوات خدا بر شهید مصطفی صدرزاده و همسر صبور و پدر و مادر ایثارگر او.»
سالی سرشار برای اقتباس
اقتباس ازآثار ادبی، درکشور ماهمیشه پیچیدگی‌ها ومشکلات خاص خود راداشته است و حلقه پیوسته‌ای میان فعالان هنرهای مختلف و اهل ادبیات برقرار نبوده است. امسال درحوزه‌های مختلف هنری، شاهد رویکرد جدی به مسأله اقتباس بودیم. بخش مهمی‌از این جدیت، به‌دلیل سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی سازمان‌هایی مانند صداوسیما، حوزه هنری و کانون پرورش فکری بود. صداوسیما در سال گذشته در ادامه رویکرد تحولی خود در مسأله اقتباس ورود جدی کرد. یکی از مهمترین سریال‌های تلویزیون که در این سال پخش شد و مورد استقبال قرار گرفت، «سوران» بود که در مرکز سریال سوره وابسته به حوزه هنری تولید و از شبکه یک پخش شد. این سریال اقتباسی از کتاب«عصرهای کریسکان» نوشته کیانوش گلزار‌راغب بود. تلویزیون همچنین سریال دیگری با نام «مستوران»پخش کردکه ماجراهایش تلفیقی از داستان‌های کهن ایرانی مانند هزارویک‌شب، کشکول، گلستان و شاهنامه بود.همچنین مجموعه تلویزیونی «یکی بود یکی نبود» هم امسال از تلویزیون پخش شد که قصه‌های کهن ایرانی را برای کودکان دوباره زنده می‌کرد. دیگر سریال اقتباسی تلویزیون سریال نمایشی «هیس، هیچی نیس!» است که اقتباسی است از کتاب ۱۵ جلدی «سرگذشت استعمار» نوشته مهدی میرکیایی. البته باید از تله‌تئاتر «کاتب اعظم» هم یاد کرد که بر پایه رمان «اعترافات کاتب کشته شده» نوشته ساسان ناطق تولید و پخش شد.علاوه بر تلویزیون، رسانه سینما نیز در سال‌جاری، توجه جدی به اقتباس داشت. در جشنواره امسال فیلم فجر دو فیلم به‌صورت مستقیم از آثار ادبی اقتباس شده بودند، «باغ کیانوش» به کارگردانی رضا کشاورزحداد براساس رمانی به همین نام، نوشته علی‌اصغر عزتی‌پاک و دیگری «آپاراتچی» به کارگردانی قربانعلی طاهرفر که اقتباسی است از کتاب آپاراتچی، نوشته دکترروح ا...رشیدی. امسال همچنین در بسترهای پخش فیلم هم شاهد ساخت سریالی اقتباسی بودیم، «سووشون» رمان ماندگار سیمین دانشور که نرگس آبیار آن را به سریال تبدیل کرده و سال ۱۴۰۳ باید منتظرپخش آن باشیم. هنرنمایش هم از قافله اقتباس عقب نماند. مهمترین اثر اقتباسی سال را حسین پارسایی براساس شاهنامه فردوسی روی صحنه برد. او پس از تجربه نمایش‌های موزیکال «بینوایان» و «اولیور توییست» با مشورت شاعر مشهور معاصر یوسفعلی میرشکاک، داستان اسفندیار را از شاهنامه فردوسی انتخاب کرد و «هفت‌خوان اسفندیار» را در تالار وحدت اجرا کرد؛ اثری که مورد استقبال قرار گرفت و به یکی از موفق‌ترین نمایش‌های سال تبدیل شد.البته چند نمایش دیگر هم با اقتباس از شاهنامه در سال ۱۴۰۲ تولید شد که ازجمله می‌توان به «وداد شکافه زن» به نویسندگی و کارگردانی علیرضا دهقانی با اقتباس از داستان ضحاک، «شنگرف» نوشته و کارگردانی علی یداللهی با اقتباس از داستان سیاوش و رودابه و «ورا نام تهمینه سهراب کرد» به کارگردانی حسین تفنگدار با اقتباس از داستان رستم و سهراب اشاره کرد.همچنین باید یاد کرد از «افسانه مانلی» با اقتباس از منظومه مانلی از مجموعه اشعار نیما یوشیج به کارگردانی میثم زندی، «ساسیزم» به کارگردانی عماد سالکی با اقتباس از رمان «تجاوز قانونی» اثر کوبو آبه و «کابوس‌های آن‌که نمی‌میرد» به کارگردانی نادر فلاح براساس زندگی علامه دهخدا.
چالش‌ممیزی
در این‌که ممیزی یک الزام قانونی در کشور است و همه کتاب‌های منتشر شده باید مجوز لازم را برای انتشار دریافت کنند، شکی نیست اما نوع برخورد و سختگیری ممیزان یا مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌با این مقوله در سال‌های اخیر فراز و نشیب زیادی داشته که به نظرمی‌رسد امسال، سالی بود که میزان و سطح سختگیری و معطل کردن نویسندگان و ناشران، افزایش صعودی داشت.مشکل فقط سختگیری نبود، چراکه یک نهاد دیگر یعنی شورای نظارت بر کتاب هم در امر نظر دادن درباره کتاب‌ها و تصمیم‌گیری درباره چاپ یا عدم چاپ‌شان نقش پررنگی به‌عهده گرفت و به جایی رسید که داد خیلی‌ها درآمد. یکی از این خیلی‌ها، سیدمهدی شجاعی، چهره آشنای ادبیات دینی و داستان‌نویس بود که خطاب به شورای نظارت بر کتاب، نامه‌ای نوشت و در واکنش به عدم دریافت اجازه توزیع کتاب «اگر غم لشکر انگیزد» این سؤال را مطرح کرد: «آیا قانونی برای منع انتقاد ازحکومت اموی در جایی تصویب شده است؟»
ماجرا این بود که شجاعی رمانی درباره زندگی امام سجاد(ع) نوشته بود، کتاب بعد از اعمال اصلاحات ممیزان وزارت ارشاد، منتشر شد اما بعد از انتشار اجازه توزیع نگرفت. شجاعی در نامه خود، سؤال کرده بود اثری که موارد عدیده حذف و سانسور در آن اعمال شده و نهایتا مجوز انتشار گرفته، شورای نظارت مبتنی بر چه قاعده و قانونی می‌تواند مانع انتشار آن شود؟ و آیا اساسا چنین دستوری حاصل جمع نظرات اهل شوراست یا افرادی ازاعضای شورا مستقلا ومستبدا چنین دستوری راصادرکرده‌اند؟درهمین اثنا، انتشار خبری درباره بلاتکلیفی تازه‌ترین مجموعه شعر دکتر محمدرضا شفیعی‌کدکنی در وزارت ارشاد، موضوع ممیزی کتاب و افزایش سختگیری‌ها برای اعطای مجوز رادوباره به موضوعی درصدرخبرهای حوزه کتاب و ادبیات تبدیل کرد.مسئولان وزارت ارشاد در واکنش سعی کردند از این چهره‌ها دلجویی کنند و کارشان را راه بیندازند، به گونه‌ای که کتاب شفیعی کدکنی بعد از مدتی معطلی و دست به دست شدن برای اظهارنظر، مجوز گرفت ولی دراین میان مشخص نشد چه دلیلی باعث شده است ممیزان وزارت ارشادبه سختگیری بیشتر تشویق شوند یاعلت افزایش دامنه وظایف و عملکردهای هیأت نظارت بر نشر کتاب‌های بزرگسال چیست؟ آیا همه کسانی که کتاب‌های‌شان در وضعیت فعلی دچار مشکل شده‌است، شهرت و اعتبار امثال شفیعی کدکنی و سیدمهدی شجاعی را داشته‌اند که صدای‌شان در جامعه و رسانه‌ها بازتاب داشته‌باشد و آیا احتمال ندارد نویسندگان و شاعران بیشتری هم در این سال سخت برای صنعت نشر، با ممیزی دچار مشکل شده باشند و انتشار کتاب‌های‌شان به تعویق افتاده باشد؟ مشکلات بر سر ممیزی به خصوص درباره چهره‌های نام‌آشنا، وزارت ارشاد را به صرافت تدوین شیوه‌نامه‌ای انداخته است که براساس آن برخی افراد حقیقی و حقوقی (برخی ناشران و پدیدآورندگان) که از نظر هیأت نظارت بر نشر و به تشخیص آن هیأت نیازی نیست که آثارشان به لحاظ محتوایی بررسی شود، خودشان بر آثارشان نظارت داشته باشند، اگرچه خود معاون وزیر ارشاد هم گفته است: در حوزه ادبیات مقداری دستور این آیین‌نامه احتیاج به تدقیق بیشتری دارد. ما دوست داریم این اتفاق در حوزه ادبیات هم بیفتد و به چارچوبی برسیم که مطمئن شویم.
یک خبر تلخ در هفته کتاب
هفته کتاب و کتابخوانی در حالی در آخرین روز هشتمین ماه سال، به پایان رسید که خبر تعطیلی مهمترین جایزه مستقل ادبیات انقلاب اسلامی، کام جریان فکری و فرهنگی انقلاب را تلخ کرد.برگزارکنندگان جایزه شهید غنی‌پور بعد ازاین‌که برگزیدگان بیست و دومین دوره خود را اعلام کرد، با انتشار بیانیه‌ای بدون ذکر علت خاصی خبر از تعطیلی این جایزه ادبی دادند. در همان زمان محمد ناصری، یکی از بانیان اصلی این جایزه و دبیر دوره بیست و دوم درباره علت تعطیلی این جایزه به جام‌جم گفت: جشنواره و جایزه شهید غنی‌پور، فرآیند حجیم از نظر کتاب بود و همان‌طور که می‌دانید، کتاب‌ها در این جشنواره طوری نبود که کسی آن را بفرستد و تقریبا از ابتدای سال از راه خانه کتاب، جمع‌آوری و به‌تدریج خوانده می‌شد. سن و سال دوستان هم بالای ۵۰ است و در جلسات متعددی که با دوستان داشتیم، جمع‌بندی این بود که ظرفیت کارمان را روی تربیت نویسندگان جوان‌تر بگذاریم. در واقع جایزه شهید غنی‌پور و آن فرآیند داوری چند مرحله‌ای متوقف شد.او ادامه داد: جشنواره اصلا نیاز مالی نداشت، چون داوران خود نویسندگان و دوستان بودند. بنابراین، حمایت وزارت ارشاد از نویسندگان جایزه شهید غنی‌پور در حوزه هنری بود و هیچ ربطی به ما نداشت. چندبار هم گفته بودم که اگر کسی می‌خواهد حمایت کند، ازنویسنده حمایت کند، چون ما یک نهاد مستقل مردمی‌و مسجدی هستیم و اصلا نیازی به کمک کسی نداریم. به هرحال دلیل تعطیلی این جایزه، هرچه بود، سال آینده دل‌مان برای حضور در مسجد جواد الائمه(ع) و شرکت در مراسم بی‌ریای معرفی برگزیدگان این جایزه مردمی و البته حرفه‌ای تنگ می‌شود.
رهنمودهای رهبر
یکی ازمهم‌ترین رویدادهایی که در جریان نمایشگاه کتاب اتفاق افتاد، بازدید سه ساعته رهبر انقلاب از این نمایشگاه بود. نمایشگاهی که همواره مورد عنایت رهبر بوده و ایشان با این تعبیرات از نمایشگاه کتاب تهران، صحبت کردند: «اینجا خانه من و عشق من است!»در جریان این بازدید، رهبر انقلاب با چندین ناشر به صورت حضوری و مستقیم گفت‌و‌گو کردند و شنونده گلایه‌ها و خواسته‌های آنان بودند و البته در جریان تازه‌ترین تولیدات نشر کشور هم قرار گرفتند. گلایه ناشران از افزایش قیمت کاغذ و دیگر ملزومات صنعت چاپ بخشی از گلایه‌های ناشران بود. ضمن این‌که برخی ناشران از افزایش سختگیری ممیزان ارشاد هم گلایه داشتند.رهبر انقلاب در بازدید خود بر مسأله مهار قیمت کاغذ تأکید کردند و گفتند: «من البته چند سال قبل به این مسأله تأکید کردم، همت نکردند که دنبال کنند؛ حالا خب بحمدا... شروع کرده‌اند. امیدواریم که این کمک کند تا این قیمت بالای کتاب‌ها ــ که خرید کتاب با این قیمت‌ها واقعا سخت است ــ بشکند و با ارزان‌شدن کاغذ، با آمدن کاغذ داخلی مرغوب، این وضع بهتر بشود.»
رهبر انقلاب در بازدید خود بر دو موضوع به صورت خاص تأکید کردند، یکی تقویت جریان کتاب دفاع‌مقدس و دیگری بحث ادبیات کودک و نوجوان. این دو بخش از گفته‌های ایشان در نمایشگاه امسال باید مورد توجه دائم مسئولان نهادهای فرهنگی کشور باشد: «این کتاب‌های خاطرات مربوط به دفاع‌مقدس و دفاع از حرم که چاپ می‌شود، خیلی باارزش است؛ این یک گونه جدید از کتاب‌سازی و تولید کتاب است که بحمدا... خوب راه افتاده و خانم‌ها هم در این زمینه خیلی فعال‌اند، نویسنده‌های خانم نوشتههای بسیار خوبی دارند، از آنها من زیاد می‌خوانم.»
ودیگر این تذکر که:«هنوزکه هنوز است این داستان‌های خارجی مربوط به کودک و نوجوان برمجموعه کارها غلبه دارد. این خیلی عیب بزرگی است... روی مسأله کتاب کودک و نوجوان هم من تأکید دارم. خوشبختانه دیدم درچندین غرفه دراین مسأله کار شده و باز هم من تأکید می‌کنم که برای کودکان، برای نوجوانان،هرچه می‌توانند کتاب تهیه کنند وما را ازکتاب‌های بیگانه بی‌نیاز کنند که بتوانیم با فرهنگ خودمان،با جهت‌گیری‌های خودمان و اهداف خودمان ان‌شاء‌ا...کتاب دراختیار نوجوانان‌مان بگذاریم. این هم یک مسأله است.»
برگزیدگان جایزه‌های ادبی سال ۱۴۰۲
دیدار نخستین
زهرا محدثی خراسانی
شعر/ جشنواره قلم زرین
گیسوان کابلی
محمدحسین انصاری‌نژاد
شعر/ جشنواره قلم زرین
رسوب غارنشینی در ژن
حسن متین‌راد
شعر/ جایزه شعر خبرنگاران
گلولۀ فیروزه‌ای
فهیمه شهابیان مقدم
داستان/جایزه شهید اندرزگو
فصل توت‌های سفید
سیده عذرا موسوی
داستان/جایزه شهید اندرزگو
اپرای خاموشی صدا در تالار رودکی
جمشید ملک‌پور
داستان/ مهرگان ادب
چیدن یال اسب وحشی
علی صالحی بافقی
داستان/ مهرگان ادب
بیروط
ابراهیم اکبری دیزگاه
داستان/ جایزه جلال آل احمد
غمسوزی
اعظم عظیمی
داستان/ جایزه جلال آل احمد
خسرو شیرین
خسرو باباخانی
داستان/ جایزه شهید غنی‌پور
خدا خیرت دهد ای زیبارو
محمدباقر کلاهی اهری
شعر/ جشنواره شعر فجر
دلبستگی
حسین دهلوی
شعر/ جشنواره شعر فجر
محاورات
امیرعلی سلیمانی
شعر/ جشنواره شعر فجر
شکارچیان ماه
محمدرضا بایرامی
داستان/ جایزه کتاب سال
دفاع مقدس
نشر کتاب در سال ۱۴۰۲به روایت آمار
تعداد عنوان ۱۰۳ هزار و ۷۰۹
شمارگان کتاب ۹۷ میلیون و ۵۷۲ هزار و ۳۰۴
عناوین کتاب‌های تألیفی ۷۴هزار و ۳۱۴
عناوین کتاب‌های ترجمه ۲۹ هزار و ۳۹۵
تعداد عنوان‌های چاپ اول ۶۱ هزار و ۷۹۴
میانگین شمارگان ۹۴۰
میانگین قیمت کتاب ۱۲۰ هزار تومان
فروش در نمایشگاه حضوری کتاب ۲۵۱ میلیارد و ۲۹۰ میلیون تومان
فروش در نمایشگاه مجازی کتاب ۱۴۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان
تعداد کتاب فروخته شده در نمایشگاه کتاب ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار
نام‌هایی که ماندگار شدند
احمد سمیعی گیلانی
نویسنده، مترجم و ویراستار
۱۱ بهمن ۱۲۹۹ - ۲ فروردین ۱۴۰۲
آثار: آشنایی با ادبیات عصر اشکانی و ساسانی، آیین نگارش، ساخت‌های نحوی نوشته نوآم چامسکی و...
عباس براتی پور
شاعر
۱۳۲۲- ۱ اردیبهشت ۱۴۰۲
آثار: سوار مشرقی، ماه در فرات، زیتون و زخم و...
عدنان غریفی
شاعر، مترجم و داستان‌نویس
۱۲خرداد۱۳۲۳ - ۴اردیبهشت۱۴۰۲
آثار: شنل‌پوش در مه، مادر نخل، مردان در آفتاب، داستانی از غسان کنفانی و...
علی‌اصغر بهرامی
مترجم
۱۳۱۹-۲۴ خرداد ۱۴۰۲
آثار: خشکسالی نوشته، جی. جی. بالارد، سلاخ خانه، شماره ۵ نوشته، کورت ونه گات، بی در کجا نوشته ادوارد سعید و...
احمدرضا احمدی
شاعر، داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس
۳۰اردیبهشت ۱۳۱۹ -۲۰ تیر ۱۴۰۲
آثار: طرح‌ها، لکه‌ای از عمر بر دیوار بود، قافیه در باد گم می‌شود و...
رجب‌علی اعتمادی(ر. اعتمادی)
رمان‌نویس و روزنامه‌نگار
۳۰ بهمن ۱۳۱۲ - ۲۱ تیر ۱۴۰۲
آثار: هشت دقیقه تا برهوت، دختر شاه پریان، عالیجناب عشق و...
کاظم فیروزمند
نویسنده و مترجم
دی ۱۳۲۵-۲۶ تیر ۱۴۰۲
آثار: ایران بین دو انقلاب نوشته یرواند آبراهمیان، نوشتههای اس‍اس‍ی نوشته ب‍رت‍ران‍د راس‍ل، ج‍ول‍ی‍وس س‍زار اثر وی‍ل‍ی‍ام ش‍ک‍س‍پ‍ی‍ر و...
شاپور جورکش
شاعر، مترجم، منتقد ادبی و نمایشنامه‌نویس
۱۰ بهمن ۱۳۲۹ - ۶ مرداد ۱۴۰۲
آثار: بوطیقای شعر نو، هوش سبز، زندگی، عشق و مرگ از دیدگاه صادق هدایت و...
کورش صفوی
زبان‌شناس و مترجم
۶ تیر ۱۳۳۵ - ۲۰ مرداد ۱۴۰۲
آثار: درآمدی بر زبان‌شناسی، نگاهی به پیشینه، زبان فارسی، از زبان‌شناسی به ادبیات و...
ابراهیم گلستان
داستان‌نویس
۲۶ مهر ۱۳۰۱ - ۳۱ مرداد ۱۴۰۲
آثار: جوی و دیوار و تشنه، مد و مه، اسرار گنج دره جنی و...
محمد محمدعلی
داستان‌نویس و پژوهشگر
۷ اردیبهشت ۱۳۲۷- ۲۳ شهریور ۱۴۰۲
آثار: چشم دوم، جمشید و جمک، مشی و مشیانه و...
محمد کلباسی
داستان‌نویس
۱۹ مهر ۱۳۲۲ - ۹ آبان ۱۴۰۲
آثار:سرباز کوچک، نوروز آقای اسدی، مثل سایه مثل آب و...
صمد موحد
نویسنده و پژوهشگر
۳ خرداد ۱۳۱۵ - ۲۷ آبان ۱۴۰۲
آثار:مجموعه آثار شیخ محمود شبستری،نگاهی به سرچشمه‌های‌حکمت اشراق‌ومفهوم‌های بنیادی آن،سیری درتصوف آذربایجان و...
امیربانو کریمی
نویسنده و پژوهشگر
۹ دی ۱۳۱۰ - ۱۰ دی ۱۴۰۲
آثار: تصحیح انتقادی قسم دوم و سوم جوامع الحکایات و لوامع الروایات، طرح دو بیت و دویست و یک غزل از دیوان صائب تبریزی، تصحیح دیوان حکیم فیاض لاهیجی و...
شهلا لاهیجی
نویسنده، مترجم و ناشر
۴ اردیبهشت ۱۳۲۱- ۱۸ دی ۱۴۰۲
آثار:تصویرزن درآثار بهرام بیضایی،پژوهشی درهویت تاریخی زنان ایران،شناخت هویت‌زن ایرانی درگستره پیش‌تاریخ‌و‌تاریخ و...
فرید جواهر کلام
نویسنده و مترجم
۱۳۰۴ - ۲۲ دی ۱۴۰۲
آثار: درنکوهش جنگ وداستان‌های دیگر:بازتابی از فساد جامعه آمریکایی نوشته ادگار دکتروف، دکتر جکیل و مستر هاید نوشته رابرت لویی استیونسن، جنایت در مجتمع مسکونی نوشته آگاتاکریستی و...
