نرخ بیکاری از میان ۳۱استان کشور در ۲۵استان تکرقمی، درشش استان دورقمی، درسه استان کردستان، اصفهان و اردبیل از دورقمی در تابستان سالگذشته به تکرقمی در تابستان۱۴۰۲رسیده و در این میان آذربایجان غربی با یک جهش رویایی رتبه نخست کمترین بیکار را به خود اختصاص داده است.بررسی نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ساله و بیشتر از دادههای مرکز آمار نشان میدهد درتابستان۱۴۰۲ به میزان ۴۱.۶درصد ازجمعیت کشور فعال بودهاند، یعنی درگروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفتهاند.همچنین نتایج دادهها بیانگر این است، نرخ مشارکت اقتصادی در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی کمتر بوده است. بررسیهای تحلیلی نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در تابستان امسال که ازسوی مرکزآمار منتشرشد، نشان داد نرخ بیکاری در۲۱استان روند کاهشی داشته است. استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و لرستان به ترتیب بیشترین نرخ بیکاری و همچنین استانهای آذربایجان غربی، خراسان شمالی و زنجان کمترین نرخ بیکاری را داشتهاند.
بهرهبرداری از پروژههای نیمهکاره
پایین آوردن نرخ بیکاری با استفاده از اهرمهای مختلف اقتصادی و ظرفیتهای گوناگون بازار کار، مورد اهتمام همه دولتها در دنیاست که سیر نزولی در این مسیریک افتخار به شمار آمده و اعلام میشود. این روند در دولت سیزدهم نیز با بهرهمندی از تلاش بخش دولتی، خصوصی و نهادهای مختلف به بار نشسته و کاهش خوبی در نرخ بیکاری در کل کشور به چشم میخورد که آذربایجان غربی توانسته رتبه نخست رابه خود اختصاص بدهد.آذربایجان غربی ازجمله استانهایی به شمار میآید که همواره درگیر معضل بیکاری بوده و در آمارهای مختلف سالهای گذشته، اغلب در ردههای پایین جدول اشتغال قرار داشت و دو رقمی بودن نرخ بیکاری در این استان به یک عادت تبدیل شده بود.در سال۱۴۰۰ آماری از شاخص فلاکت در کشور منتشر شد. در آن جدول، آذربایجان غربی در رده آخر قرار داشت که بیشترین میزان این شاخص ترکیبی از تورم و بیکاری بود.با روی کارآمدن دولت سیزدهم و تاکیدات رئیس جمهور مبنی بر ارتقای شاخصهای اشتغال در کشور البته با آمارهای واقعی، حرکتی عظیم در استانهای مختلف شکل گرفت تا نرخ بیکاری در مسیر نزولی قرار گیرد. این اقدام در آذربایجان غربی شتاب بیشتری داشت و آمارها روز به روز از بهبود وضعیت خبر میداد.آخرین نتایج و آمار منتشر شده از مرکز آمار ایران «طرح نیروی کار سال۱۴۰۲» نشان میدهد آذربایجان غربی با نرخ بیکاری حدود ۵.۱درصدی جمعیت ۱۵ساله و بیشتر در بین استانها کمترین نرخ بیکاری را کسب کرده است.این نرخ در مقایسه با میانگین کشور یعنی ۷.۹درصد به میزان ۲.۸درصد کمتر است ودرمقایسه با دوره مشابه درسال۱۴۰۱استان نیز ۲درصد کاهشی بوده است.یکی ازمهمترین اقداماتی که موجب شده تا نرخ بیکاری در آذربایجان غربی پایین بیاید این است که براساس گزارشها طی دو سال اخیر بیش از۳۰۰۰ پروژه عمرانی نیمه تمام به بهرهبرداری رسیده است.ضمن اینکه در سالجاری ۲۴۱ طرح عمرانی جدید در این استان آغاز شده که برای جبران نیازمندیها در بخشهای مختلف در کنار اتمام طرحهای نیمهتمام قرار گرفتهاند.
نرخ بیکاری در جوانان
نرخ بیکاری جوانان ۱۵تا ۲۴ساله حاکی ازآن است که حدود ۲۰درصد فعالان این گروه سنی در تابستان۱۴۰۲ بیکار بودهاند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان میدهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان۱۴۰۱) حدود ۳درصد کاهش یافته است.بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ۱۸تا ۳۵ساله نیز بیانگر این است که ۱۵درصد جمعیت فعال این گروه بیکار بودهاند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نسبت به سال گذشته ۱.۲درصد کاهش یافته است.زمانی که وضعیت نرخ بیکاری، مشارکت اقتصادی و اشتغال در ۳۱استان مورد بررسی قرار گرفت، مشخص شد ۱۶استان بهصورت همزمان کاهش نرخ بیکاری، افزایش نرخ مشارکت و اشتغال را داشتهاند. این استانها در هر سه شاخص، روند رو به رشد و قابل قبولی دارند که این امر به دلیل اهتمام مسئولان و مدیران استانی به سیاستهای اشتغالزایی در دولت سیزدهم و رساندن نرخ بیکاری به پایینترین حد ممکن است.بررسیها نشان میدهد در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته، وضعیت نرخ مشارکت اقتصادی در استانها روند رو به رشدی داشته است. بهطوری که بیشترین افزایش نرخ مشارکت در استانهای آذربایجان شرقی، گلستان و مازندران رقم خورده است.همچنین استان زنجان با ۵۱.۵درصد و کهگیلویه و بویراحمد با ۳۲.۵درصد بیشترین و کمترین نرخ مشارکت اقتصادی را به ثبت رساندهاند.
بیکاری و مشکلات فرهنگی و اقتصادی
دکتر غلامرضا مقدم، جامعهشناس با بیان اینکه برای حل معضل بیکاری و یافتن راهحل مشکل اشتغال جوانان باید نگاه علمی داشته و از فرصتهای جدید در کشور استفاده کنیم، وگرنه بحران بیکاری جوانان جامعه را مختل خواهد کرد به جامجم میگوید: با اینکه دولت اقداماتی درباره رفع بیکاری کرده اما وضعیت اشتغال هنوز شرایط مناسبی ندارد و بیکاری یکی از بزرگترین مسائل و معضلات در همه نقاط کشور است. راهحل مشکل اشتغال جوانان نیازمند برنامهریزی اساسی و هدفمند است و باید بهدور از هرگونه تصمیم احساسی و غیرکارشناسی پیش رفت و برنامهریزی علمی و عملی برای آن در نظر گرفت.وی ادامه میدهد: بیکاری جوانان ازجمله مسائل مهم در برنامهریزیهای کلان کشور است. تحقیق در مورد بیکاری جوانان در ایران بهصورت متعدد و مستمر انجام میپذیرد اما هنوز گره از کار جوانان گشوده نشده و باید بپذیریم عدم اشتغال جوانان، اساسیترین مشکل فرهنگی و اقتصادی جامعه است، لذا برای کاهش آسیبهای اجتماعی ازجمله طلاق، اعتیاد و ... که جوانان در معرض خطرات آن قرار دارند، جز تأمین فرصتهای شغلی برای آنان چارهای نیست.این جامعه شناس با تاکید بر اینکه اگر بیکاری جوانان به شکل موجی گسترده و مداوم در جامعه نهادینه شود، ابعاد روانی آن باعث میشود معالجه این معضل اقتصادی، اجتماعی با مشکلات بزرگتری روبهرو شود، تصریح میکند: مداوای این درد فقط از طریق سیاستگذاری متغیرهای اقتصادی ممکن نیست، بلکه باید از روشهای فرهنگسازی و روانشناسانه نیز کمک گرفت.