عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با خبر۲۴:
از این رو است که آیت‌ا...عباس کعبی در همین راستا با تاکید بر واقعیت راستین و انسانی والای این نهضت شورانگیز که به دست انسان کامل رقم خورده و هدایت و روشنگری شده، بارها می‌گوید نباید با دستاویز تفاسیر رمزآلود و دور از ساحت واقعیت، این الگوی روشنگر و جاودان را از جامعه بشری گرفت؛ یعنی همان کاری که دشمنان می‌خواهند با چنین دستاویزی به گونه‌ای به انجام برسانند و این نهضت حسینی را از بشر تشنه معارف والای انسانی بدزدند. در ادامه سخن با اشاره به ابعاد دوسویه و برداشت‌های چند لایه از این حرکت امیدبخش و شورآفرین با شما خواهیم دید که هر برداشت و تفسیری از نهضت زندگی‌آفرین حسینی به‌راستی یک افق متمایز هم دارد که با گرایش به هر سمتی به کلی روند و راه زندگی و بینش هر فردی از بنیاد دگرگون می‌شود. سخن ما به بررسی برداشت‌ها و انحراف‌هایی می‌پردازد و البته نقدشان می‌کند که در زمان معاصر می‌کوشند از نهضت انسان‌ساز حسینی، چهره‌ای ناراست یا تاریخ‌گذشته یا نومید یا مرگ‌گرا ارائه کنند. با هم حماسه حسینی را در فرازهای پیش رو گرامی و بزرگ می‌داریم و از آن بسی نکته‌ها می‌آموزیم.
چه کوشش‌ها شده که این نهضت شگرف را براندازند و چون نتوانستند، کوشیدند و هنوز می‌کوشند در مکالمه درست و روشنگر معتقدان با حماسه حسینی در روند بزرگداشت آن و شور مجالسش دست‌اندازی کنند. از اینجا آغاز کنیم؟
نهضت حسینی، نقشه الهی برای اقامه دین برپایه خیزش عمومی فراگیر در همه عرصه‌های زندگی، در همه زمان‌ها و مکان‌ها با هدف تحقق حیات طیبه انسانی(زندگانی پاک و برازنده) است. از جمله کرامات عاشورا تحقق پیش‌بینی‌هایی است که رسول گرامی اسلام و اهل‌بیت درباره امام‌حسین و این نهضت داشتند و قبل از آن در اخبار غیبی انبیا آمده؛ به عبارتی نهضت امام‌حسین(ع) اگرچه آکنده از اسرار بسیار عمیق الهی است به گونه‌ای که در دوران کودکی امام‌حسین(ع)، رسول‌ا... خبر دادند: امام‌حسین؛ چراغ هدایت و کشتی نجات است و این سخن به روشنی محقق شده‌است، با این وصف باید گفت علی‌رغم این اسرار الهی و غیبی، نهضت حسینی بی‌شک یک نهضت الهام‌بخش است؛ اما این نهضت را نباید رمزآلود تفسیر کرد زیرا از بنیادش تکلیف‌محور است یعنی امام با علم و آگاهی به شهادت برای انجام ماموریت بزرگ و بسیار خطرناک و برای تحقق ماموریت بزرگ الهی و حفظ اسلام ناب محمدی حاضر شد، فدا شود. زیرا این حرکتی است که بر پایه آموزه‌های درست و جلوگیری از تحریف‌ها و انحراف‌ها و گمراهی‌هاست.
به پیش از حرکت امام‌حسین(ع) به همان گام‌های نخست و پیش از کربلا برگردیم. فرآیندی که سرانجام منجر به پیروزی یا شهادت می‌شد. این دو زاویه را بررسی می‌فرمایید؟
اگر شهادت فرجام کار است، این تکلیف شهادت‌طلبانه را امام‌با اراده و آگاهی انجام می‌دهد از سوی دیگر اگر این ماموریت به پیروزی و تحقق امر به معروف و نهی از منکر و اقامه دین و تشکیل حکومت دینی بینجامد، این هم دستاورد بزرگی است، بنابراین نهضت ایشان تکلیف‌محور بوده و هست پس نباید آن را در گذشته متوقف کنیم، که از جمله تحریف‌های عاشورا همین متوقف‌کردن نهضت حسینی در تاریخ گذشته و نگاه رمزآلود به این نهضت است.
متوقف‌‌ندیدن نهضت پویای حسینی در گذشته همچنین رمزآلود و مبهم نینگاشتن آن از نتیجه‌های روشنی که دارد الهام‌بخشی و اثرگذاریش در هر زمان بر هر انسانی است؟
انقلاب اسلامی از نهضت عاشورا الهام گرفت و حضرت امام(ره) حرکتش همانا حسینی‌وار و شهادت‌طلبانه بود اما این بار به پیروزی انجامید. نهضت امام‌حسین(ع) به شهادت انجامید و برکات شهادت در فرازمان و فرامکان باعث پیروزی اسلام و احیای اسلام ناب محمدی و الهام‌بخشی برای تحقق حیات طیبه در همه ابعاد زندگی شد.اینجاست که به بعد سوم می‌رسیم. این نهضت حسینی، شورانگیز و عاشقانه است. درواقع دلدادگی امام‌حسین(ع) و یارانش به خدا و ارتباط دلی پیروان نهضت حسینی با امام، این نهضت را در فراتاریخ و فرازمان و مکان زنده نگه می‌دارد.
برخی با برداشت سطحی از علم کلام مسیحیان از شهادت امام ما تفسیر «فدیه و قربانی» دارند که مسیحیان درباره مسیح باور دارند؟
نباید از این نهضت، تفسیر انحرافی مسیحی داشت، یعنی مسیحیت تحریف شده به این معنا که باور دارند مسیح به صلیب کشیده شده تا گناهان امت بخشیده شود و هر کار اشتباه و گناهی را بتوانند انجام دهند و همین که به مسیح به‌صلیب‌آویخته‌شده معتقد باشند دیگر همه گناهان‌شان بخشوده‌است که این تحریف مسیحیت است و درواقع انبیای الهی برای شور و عشق و محبت و حرکت امت‌ها مبعوث شدند؛ نهضت امام‌حسین(ع) نیز همین است که باعث ارتباط شورانگیز عاشقانه و زنده‌شدن امت در هر زمانی و مکانی می‌شود.
برخی انگار به برپایی عزاداری و اقامه ظاهر اهتمام دارند ولی آن دگردیسی درونی و تغییر را نمی‌شود در رفتارشان دید.
این نهضت را به جای تفسیر و دیدگاه صرفا مناسکی باید با دیدگاه و تفسیر موحدانه و عارفانه بنگریم. تفسیر مناسکی یعنی به عزاداری و حزن و اندوه بپردازیم اما محتوای اندوه و عزاداری را در نظر نگیریم و دست‌کم بگیریم که ایمان اثرگذار و عمل نیک و تقوا و حرکت به پویایی اجتماعی است.تفسیر موحدانه و عارفانه یعنی هدف از بزرگداشت شعائر حسینی همانا تقویت ایمان و عمل نیکو و ایجاد تقوا و فاصله‌گرفتن از آلودگی است. طهارت معنوی و پاکی برآیند آن است که این هم یکی از ابعاد نهضت است.تفسیر اجتماعی نهضت حسینی به‌جای تفسیر صرفا مبتنی بر فرهنگ‌ها، آداب، رسوم و آیین‌ها به این معناست که توحید، عشق، شورانگیزی، تکلیف‌محوری و الهام‌بخشی نهضت حسینی باید جوامع را متحول کند. تحول و تغییر اجتماعی بر پایه نهضت حسینی اتفاق می‌افتد نه این‌که عزاداری را برپا کنیم و تمام شود بدون تحول در زندگی اجتماعی سیاسی‌مان؛ که این‌گونه اگر باشد هیچ فایده‌ای ندارد.
بپردازیم به هدف محوری نهضت حسینی و روح سیاسی آن که برخی سعی می‌کنند تقلیلش دهند.
یکی از ابعاد نهضت حسینی، تلاش برای حاکمیت دین بر مدار ولایت الهی و رهبری الهی است. این‌که ما نهضت حسینی را خلاصه کنیم به یک نهضتی که از آن فقط درس مبارزه بگیریم حتی برای باطل و در جبهه غیرحق؛ تفسیر سکولار و نگاهی جدا از حاکمیت و ولایت الهی درست نیست، زیرا مجاهدت نهضت حسینی از آن رو شهادت‌طلبانه است که می‌خواهد پرچم دین به دست ولی بیفتد. الان هم که در دوران غیبت و عصر ولایت‌فقیه به‌سرمی‌بریم، پرچمدار نهضت حسینی، امام راحل(ره) و شهدا هستند و پس از ایشان رهبر معظم انقلاب است که با نگاه حاکمیت دین و بر مدار ولایت الهی باید ببینیم نظام جمهوری اسلامی و انقلاب چه درس‌هایی و چه عبرت‌هایی در راستای عاشورا دارد نه این‌که بگوییم نهضت و هیات‌های حسینی اصلا ویژگی سیاست دینی ندارند و دین از سیاست جداست! جدایی دین از سیاست تحریف عاشوراست.
چرا این حماسه چنین جهانگیر شده حتی فرا مذهبی و فرامنطقه‌ای؟
نهضت حسینی را به جای تفسیر قشری، سلیقه‌ای و ذوقی باید از افق انسانی، فطری و جهانی دید و شناخت؛ یعنی نهضت امام‌حسین، فراگیر است و همه انسان‌ها و گستره‌های جغرافیای پنج قاره را مخاطب قرار می‌دهد. مخاطب نهضت امام‌حسین(ع) فطرت انسان‌هاست و چون از ایران بسی فراتر است باید به گونه‌ای نهضت ایشان را تفسیر، تبیین و روشنگری کنیم که پیام برای دنیای معاصر و احیای فطرت و بیداری انسانی و بیداری اسلامی و نیز به منظور تحول جهانی همچنین برای دگرگونی نظام‌های ظالمانه حاکم بر جهان و استقرار نظام ولایت الهی به جای آنها داشته باشد؛ وگرنه چنانچه این نهضت را به نگاه مذهبی، قشری، منطقه‌ای، سلیقه‌ای و ذوقی محدود کنیم در واقع این نهضت بزرگ را محدود کرده‌ایم.امیدآفرینی برپایه انتظار و احیای فرهنگ مهدویت و ایمان‌پروری، یکی از فازهای نهضت حسینی است. تفسیر مایوسانه و منفعلانه از عمق مظلومیت حسینی، به گونه‌ای انحراف از روشنی روح امید و هدف احیای اسلام در همه زمان‌هاست که در این نهضت موج می‌زند و اوجش را در خونخواهی امام‌حسین(ع) به وسیله امام‌زمان(عج) خواهیم دید. لذا حضرت زینب‌کبری به امام‌سجاد(ع) می‌فرمایند که این بدن‌ها و کالبدهای تکه‌تکه شده اراده خداست. این پرچم و بارگاه حسینی جهانی می‌شود و اراده خدا بر این قرار گرفته و دین با پرچم حسینی تحول جهانی ایجاد می‌کند. حضرت زینب این چنین امید می‌آفریند و البته حضرت‌سجاد(ع) نیز همچنان که پیام عاشورا را ادامه دادند، کارشان اوج امید، فعالیت و دوری از انفعال است.
به دیگرسخن، سیده زینب(س) شکست مقطعی را به پیروزی جاودانه تبدیل فرمود؟
به تعبیر دیگر حضرت زینب توانستند ضعف را به قدرت و تهدید را به فرصت تبدیل کنند و مدیریت بحران عالی و امیدآفرین داشته باشند. لذا ما بایستی از نهضت حسینی درس ایمان و امید بیاموزیم. یاس و مظلومیت به معنای انفعال، درجا زدن و حرکت نداشتن با حرکت حسینی منافات دارد.عبرت‌ها و درسهای عاشورا بسیار زیاد است و ما هر زمان و مکان در سطح زندگی خانوادگی، اجتماعی و زندگی شهری معاصر و منطقه‌ای و جهانی می‌توانیم به عبرت‌ها و درسهای عاشورا توجه کنیم. برای همه سطوح ما درس‌آموز است. مثلا عزت اجتماعی در پرتو نهضت حسینی اقتضا می‌کند فرهنگ کار و تلاش را برای گسترش فرهنگ لقمه حلال و ترویج حلال‌خواری در جامعه، فراگیر و عمومی کنیم؛ زیرا کسانی در برابر حسین(ع) ایستادند که آغشته به حرام‌خواری و پرورده لقمه حرام بودند. فرهنگ نهضت حسینی اقتضا می‌کند ما از ذلت و پستی فاصله بگیریم. اوج ذلت و ریشه پستی همانا جهل، فقر، فساد، تبعیض و تحقیر اجتماعی است وبه‌عنوان درسی که از نهضت حسینی آموختیم، باید با اینها مبارزه کنیم.
دشمنان چگونه از محرم شکست خوردند؟
با چنین نگاهی در واقع اوج ایثار و جهاد در راه خدا را از نهضت امام‌حسین(ع) می‌آموزیم و با الهام از نهضت و فرهنگ حسینی است که قدس و فلسطین آزاد می‌شود. چکیده عرض بنده این است که چنین زوایای گوناگونی در نگاه به نهضت حسینی نباید نگاه جامع و فراگیر اسلام ناب محمدی و آموزه‌های مکتب اهل‌بیت را در تئوری و عمل از نهضت حسینی بگیریم و باید نگاهی جامع داشته باشیم. البته اراده خدا به این تعلق گرفته که به رغم همه تحریف‌ها، انحراف‌ها، مقابله‌ها و تلاش‌ها برای اضمحلال نهضت حسینی باز همچنان پرچم عاشورا و نهضت حسینی آن به آن و سال به سال فراگیر، روشنگر، جهانی، شناخته‌شده و متعالی‌تر باشد. امسال هم برخی‌ها پویش تحریم عزاداری را داشتند و چه کوشش‌ها کردند تا این پویش را جابیندازند اما حضور فعال امت حسینی و ملت ایران نشان داد دشمنان اسلام و امام‌حسین(ع) در محرم و صفر شکست خوردند. هویت ملت ایران، هویت حسینی است و تا زمانی که پرچم حسینی برافراشته باشد، ارمغان استقلال، آزادی، پیشرفت، عزت، کرامت انسانی، اعتلا، شکوفایی مادی و معنوی ایران اسلامی بشارت داده می‌شود.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
