سلامتی به سبک رژیم مدیترانه‌ای

پژوهشی که محققان دانشگاه استنفورد آمریکا انجام داده‌اند، برای اولین بار اثرات سلولی رژیم غذایی مدیترانه‌ای را براساس تاثیر یکی از چربی‌های سالم آن بر طول عمر نوعی کرم‌ لوله‌ای به نام سینورابتیدیس الگانس آشکار کرد.

آن برونت، متخصص ژنتیک دانشگاه استنفورد می‌گوید: «به‌طورکلی تصور می‌شود که چربی‌ها برای سلامتی مضر هستند اما براساس برخی تحقیقات انواع خاصی از چربی‌ها یا لیپیدها می‌توانند مفید باشند.»

رژیم غذایی مدیترانه‌ای سرشار از چربی‌های مفید یا اسید اولئیک است که به‌عنوان اسیدهای چرب تک غیراشباع (MUFAs) نیز شناخته شده و در غذاهایی مانند آجیل، ماهی و روغن‌زیتون یافت می‌شود. برونت و همکارانش با استفاده از کرم الگانس دو مزیت اسید اولئیک را کشف کردند.

این اسید از غشای سلولی محافظت می‌کند و تعداد برخی اجزای مهم سلولی به نام اندامک‌ها را افزایش می‌دهد. به گفته دانشمندان، کرم‌های لوله‌ای تغذیه‌شده با اسید اولئیک حدود ۳۵درصد بیشتر از کرم‌هایی که از رژیم غذایی معمولی تغذیه می‌شوند عمر می‌کنند. نوعی اندامک ذخیره‌کننده چربی به نام ذرات لیپیدی به دانشمندان اجازه می‌دهد تا با دقت بسیاری طول عمر یک کرم را پیش‌بینی کنند. کرم‌هایی که تعداد ذرات چربی بیشتری دارند نسبت به کرم‌هایی که ذرات کمتری دارند بیشتر عمر می‌کنند.

​​​​​​​کرم‌های لوله‌ای باکتری‌هایی را می‌خوردند که حاوی اسید اولئیک یا الیدیک اسید (اسید چرب ترانس تک غیراشباع موجود در کره گیاهی و غذاهای سرخ‌شده) بود. این دو اسید ساختار مولکولی مشابه ولی اثرات سلامتی متفاوتی دارند. چربی‌های ترانس مانند الیدیک اسید جزو چربی‌های ناسالم یا بد به حساب می‌آیند، زیرا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، زوال عقل و سایر بیماری‌ها را افزایش می‌دهند. به گفته برونت، اگر کرم‌ها در معرض اسید اولئیک قرار بگیرند، تعداد قطرات چربی در سلول‌های روده کرم‌ها افزایش می‌یابد و این با افزایش طول عمر مرتبط است.

از سوی دیگر قرارگرفتن در معرض الیدیک اسید، تعداد قطرات چربی یا طول عمر کرم‌ها را افزایش نداد. محققان خاطرنشان می‌کنند که قطرات چربی برای سوخت‌وساز سلولی مهم هستند و انرژی سلول‌ها را تنظیم می‌کنند. هنگامی که پژوهشگران ژنی را که به سلول‌های کرم لوله‌ای کمک می‌کند تا قطرات چربی بسازند حذف کردند، اثر افزایش عمر ناپدید شد.

علاوه بر افزایش قطرات چربی، سلول‌های روده کرم‌های لوله‌ای دارای اندامک‌های بیشتری به نام پراکسی‌زوم هستند که آنزیم‌های آنها در اکسایش و سوخت‌وساز موثر است.

به گفته دانشمندان، قطرات لیپید و پراکسی‌زوم‌ها در سلول‌های حیوانات جوان‌تر فراوان‌تر هستند و به‌طورطبیعی با افزایش سن کاهش می‌یابند. کرم‌هایی که به‌طور طبیعی دارای تعداد زیادی اندامک در سلول‌های‌شان هستند تمایل به عمر طولانی‌تری دارند و تاثیری مشابه کرم‌هایی که با اسید اولئیک تغذیه می‌شوند را نشان می‌دهند.

به عقیده دانشمندان، با بهبود دستورالعمل‌های غذایی در نهایت ممکن است راه‌هایی برای مبارزه با اثرات پیری پیدا کرد. آنها به دنبال ارتباط مشابهی بین قطرات چربی و طول عمر در پستانداران و انسان‌ها هستند. ممکن است یک استراتژی مبتنی بر چربی برای بهبود سلامت و طول عمر انسان وجود داشته باشد.

منبع: sciencealert.com