این تلاشها در سطح برنامهریزی برای حذف برخی از موانع ساختاری برای تعامل با طبیعت طراحی شدهاند. اما این موانع ساختاری فقط یک تکه از پازل هستند. پژوهش جدیدی که در لنداسکیپ و اربان پلنینگ منتشر شده است، بینشهایی را در مورد موانع درونی فردی نشان میدهد که مانع از حضور مستمر در پارکها و فضاهای سبز شهری میشود. یعنی چه نگرشها و ایدههایی در افراد وجود دارد که مانع میشود از فضای سبز شهری استفاده نکنند.
موانع بازدید از پارکهای شهری: در مقالهای که اخیرا منتشر شده، آنجلیا سیا و همکارانش مجموعهای از نظرسنجیهای جمعآوریشده از بیش از هزارنفر ساکن سنگاپور در سال۲۰۲۳ را تجزیه و تحلیل کردند. این نظرسنجی بر اساس تعداد دفعاتی است که افراد در سال گذشته از پارکها بازدید کردهاند. افراد شرکتکننده در سه دسته استفادهکنندگان مکرر پارک (۶۰۴ نفر)، کاربران نادر پارکها (۵۴۱ نفر) و غیراستفادهکنندگان (۲۵۱ نفر) گروهبندی شدند. در این پژوهش محققان یکسری از عوامل ساختاری را بررسی کردند: این که آیا ساکنان در نزدیکی پارکها زندگی میکردند؟(میزان دسترسی فیزیکی) و آیا شرکتکنندگان احساس میکردند که پارکها مناسبسازی شده هستند؟ (جهت استفاده سالمندان، کودکان و افراد با معلولیتهای مختلف). آنها همچنین عوامل ذاتی و فردی را نیز بررسی کردند؛ این که میزان ارتباط و تمایل آنها به طبیعت با استفاده از مقیاس «رابطه طبیعت» چقدر است؟ عامل بعدی بررسی میزان علاقهمندی افراد به مشارکت در ایجاد فضای سبز محلی و تلاش در جهت حفاظت از این فضاها بوده است. در نهایت پژوهشگران نقش ویژگیهای جمعیتشناختی مانند سن، جنسیت، قومیت و ... و این که آیا دوستان و خانواده افراد نیز از پارکها بازدید کردهاند (هنجارهای اجتماعی و چه مقدار وقت آزاد دارند (اوقات فراغت) را بررسی کردند.)
پژوهشگران دریافتند در حالی که مناسبسازی پارکها احتمال بازدید از آنها را افزایش میدهد، دسترسی فیزیکی این امر را افزایش نمیدهد. یعنی نزدیکبودن به پارک مجاور ارتباطی با استفاده از پارک نداشت. علاوه بر این آنها دریافتند که برای افرادی که به طور مکرر از پارکها بازدید میکردند، تنها عاملی که تمایل آنها را برای گذراندن وقت در پارکها تشویق میکند، ارتباط قوی با طبیعت بود؛ نه هنجارهای اجتماعی و نه میزان مناسبسازی.
در مقابل برای افرادی که کمتر از پارکها بازدید میکردند، عوامل دیگری مانند این که آیا دوستان و خانواده آنها از پارکها بازدید میکنند (هنجارهای اجتماعی) و میزان مناسبسازی تاثیرگذار است. عامل بعدی میزان اوقات فراغت است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که این موضوع عامل مهمی نیست و مردم برای بازدید از پارکها آنقدر مشغول نیستند.راههای افزایش حضور شهرنشینان در طبیعت: از آنجا که دسترسی و تعامل با طبیعت به طور فزایندهای به عنوان یک ضرورت و نه تجمل تلقی میشود، توجه به این نکته مهم است که افزایش فضاهای سبز شهری ممکن است برای افزایش قرارگرفتن در معرض طبیعت برای ساکنان شهر کافی نباشد. در حالی که اصلاح دسترسی ناعادلانه به فضاهای سبز یک گام ضروری است؛ یافتن راههایی برای تشویق و تقویت ارتباط با طبیعت یکی دیگر از عناصر حیاتی است. یکی از مهمترین راهها آموزش از سنین پایین و بردن مستمر کودکان به پارک است. پژوهشهای بیشتری برای یافتن راههای دیگر نیاز است.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد