شب دلهره و انفجار

وقتی سخن از مراسم چهارشنبه‌سوری می‌شود، کمتر کسی به فکر پخش آجیل، خواندن دیوان حافظ یا مراسم‌هایی مانند قاشق‌زنی می‌افتد و همگی به مخاطراتی که در این شب قرار است پیش روی‌شان قرار گیرد، فکر می‌کنند. در سال‌های اخیر متأسفانه با تغییر فرهنگ، مراسم چهارشنبه‌سوری به جنگ شبیه شده و در بیشتر شهرها و محلات شاهد میدان جنگ هستیم. بسیاری از نوجوانان و جوانان از مواد محترقه خطرناک برای ایجاد سروصدا استفاده می‌کنند اما همین مواد بلای جان آنها‌، رهگذران و تماشاچیان مراسم چهارشنبه‌سوری شده و هرساله اتفاقات تلخی را رقم می‌زند. باتوجه به این‌که سال گذشته بعد از حدود دو سال تب کرونا در کشور فروکش کرده بود، شاهد حوادث مرگبار بسیاری هنگام برگزاری مراسم چهارشنبه‌سوری بودیم.

آمار قربانیان چهارشنبه‌سوری به روایت سخنگوی اورژانس
براساس آمارها سال گذشته ۱۹ نفر در حوادث مرتبط با چهارشنبه آخر سال کشته شده و 2817 نفر مصدوم شدند که تعدادی از آنها به‌علت شدت صدمات، بینایی خود را از دست داده یا دچار قطع عضو شدند. مجتبی خالدی، سخنگوی سازمان اورژانس کشور در مورد بیشترین حوادث رخ داده و آسیب‌ها برای نوجوانان و جوانان در مراسم چهارشنبه‌سوری گفت: براساس آماری که سال گذشته داشتیم، ۱۷۱ نفر دچار نقص عضو شدند که بیشترین نقص عضو، مربوط به انگشتان دست و سپس آسیب به پا بود.  در حوادث سال گذشته ۸۸۰ نفر از ناحیه چشم مصدوم شده و ۸۵۰ نفر نیز دچار سوختگی‌های متوسط شدند. براساس آماری که از سال گذشته به‌دست‌آمده، دو استان آذربایجان‌شرقی و قم بیشترین تلفات را به خود اختصاص داده بودند. این در حالی است که بیشترین حوادث و مجروحان در تهران با ۵۰۰ مجروح به‌ثبت‌رسیده است. در سال گذشته کمترین حوادث مربوط به خراسان‌جنوبی و سیستان‌وبلوچستان بود. آنچه مهم است، این‌که مردم بدانند نباید جشن را به میدان جنگ یا خدایی ناکرده حوادث جبران‌ناپذیر تبدیل کرد.
به گفته سخنگوی اورژانس  ۵۰ درصد مجروحان حوادث چهارشنبه‌سوری سال گذشته رهگذران و تماشاچیان مراسم بودند، کسانی که برای لحظه‌ای شادی در کنار خیابان توقف کرده یا در حال عبور بودند اما طعمه خودخواهی افرادی شدند که برای سودجویی موادمحترقه دست‌ساز خطرناک را به نوجوانان و جوانان فروخته و آنها نیز برای تخلیه هیجان از این مواد استفاده کردند.
وی با اشاره به این‌که سال گذشته در چند شهر هیچ حادثه‌ای مرتبط با چهارشنبه‌سوری رخ نداد، تأکید کرد: امیدواریم امسال نیز مانند سال‌های گذشته بسیاری از شهروندان موضوعات مختلف را رعایت کرده و چهارشنبه‌سوری با کمترین حوادث را پشت سر بگذاریم. آنچه مهم است این است که اگر فردی دچار سوختگی شد، نکات اولیه از سوی اطرافیان رعایت و حتما موضوع به اورژانس ۱۱۵ اعلام شود تا همکاران ما اقدامات اولیه درمانی و انتقال را انجام دهند. متأسفانه یکی از دلایلی که باعث افزایش حجم آسیب در افراد می‌شود، این است که برخی خودشان خوددرمانی می‌کنند و نمی‌دانند که اگر فردی دچار قطع عضو یا سوختگی شد، چه کاری را باید انجام دهند و به‌اشتباه درمان‌هایی را انجام می‌دهند که روند درمان اولیه را سخت‌تر می‌کند. بازهم تأکید می‌کنیم که اگر فردی دچار حوادثی مانند سوختگی و آسیب به چشم یا قطع عضو شد، بلافاصله اورژانس را در جریان قرار داده و از اقدامات خودسرانه درمانی جدا خودداری شود. در چهارشنبه آخر سال تمام نیروهای اورژانس در سراسر کشور به‌صورت آماده‌باش هستند تا خدایی ناکرده در هنگام وقوع حادثه خیلی زود امدادرسانی کند.
خالدی از مردم خواست در زمان وقوع حوادث در چهارشنبه سوری راه را برای آمبولانس‌های اورژانس باز نگه‌ دارند و از پرتاب مواد محترقه خطرناک و آتش‌زا به سمت آمبولانس‌ها خودداری کنند؛ چراکه در صورت آسیب به آمبولانس، امکان امدادرسانی و نجات جان افراد در این شب خاص کاهش پیدا می‌کند.

از امروز به فکر باشیم
جلال ملکی - سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران
براساس آمارهای سال گذشته حوادث و تلفات استفاده از موادمحترقه فقط مربوط به این شب نیست و از دهه دوم اسفند، اغلب هنگام ساخت این مواد خطرناک حوادث تلخ رقم خورده و باید از همین روزها به فکر پیشگیری بود تا خدایی‌ناکرده حوادثی جبران‌ناپذیر رخ ندهد. اولین کاری که خانواده‌ها باید در شب چهارشنبه‌سوری انجام دهند، این است که خودشان در کنار فرزندان‌شان حضور داشته و رفتار آنها را کنترل کنند. البته نوجوانان ما به‌خاطر هیجانات در روزهای قبل‌ از آن نیز رفتارشان تغییر می‌کند و اگر کوچک‌ترین رفت‌وآمد مشکوکی از فرزندان به‌ویژه تردد به سمت پشت‌بام یا زیرزمین دیدند، حتما آن را جدی گرفته و با بررسی این نقاط، مطمئن شوند که آنها در خانه مواد محترقه نگهداری نمی‌کنند. توجه داشته باشید، ۲۵۰ گرم ماده محترقه شامل اکلیل و سرنج می‌تواند یک آپارتمان را به‌صورت کامل تخریب کرده و حتی جان افراد ساکن در خانه را بگیرد. یکی از حوادثی که در سال‌های گذشته به‌ویژه چهارشنبه‌سوری گذشته رخ داد، وقوع حادثه برای افراد رهگذر است. بسیاری از شهروندان اگر آتشی را در جایی ببینند، توقف می‌کنند تا لحظاتی را کنار آتش بگذرانند؛ این در حالی است که نوجوانان و جوانان ممکن است در داخل آتش مواد محترقه انداخته باشند و با انفجار آن، افراد آسیب ببینند. بهتر است به‌هیچ‌وجه در کنار آتشی که خودتان روشن نکرده‌اید، توقف نکنید. یکی از مواردی که خیلی خطرناک است و باعث شده در سال‌های گذشته حوادثی را داشته باشیم، پرتاب مواد محترقه و موشک به آسمان است. متأسفانه این‌گونه پرتاب‌ها گاهی باعث می‌شود که موشک و مواد محترقه وارد خانه‌ها یا پشت‌بام‌ها شود و به‌علت قرار داشتن اجناس قابل‌اشتعال در پشت‌بام، آتش‌سوزی‌های بزرگی رخ بدهد. در شب چهارشنبه‌سوری به دلیل این‌که افرادی اقدام به پرتاب موشک و مواد محترقه می‌کنند، بهتر است  درها و پنجره‌ها به‌صورت محکم بسته شود؛ چراکه از روی سهل‌انگاری ممکن است مواد محترقه در داخل خانه‌ها افتاده و باعث خسارت‌های جبران‌ناپذیری شود. همان‌گونه که در سال‌های گذشته نیز فیلم‌هایی منتشر شده‌ که افراد در پشت‌بام موشک روشن کرده‌اند و این موشک وارد خانه همسایه شده و آتش‌سوزی بزرگی را رقم زده است. همچنین در این شب حتما کپسول‌های اطفای حریق را در نزدیکی خود نگه دارید تا در صورت بروز حادثه در کمترین زمان برای اطفای حریق آن را به‌همراه داشته باشید. برخی افراد نیز برای‌این‌که چهارشنبه‌سوری آرامی را پشت‌سر بگذارند بالن آرزوها روشن کرده و به هوا می‌فرستند، این کار بسیار خطرناک است؛ چراکه این بالون پس ‌از طی مسافتی در جایی سقوط می‌کند که عمدتا پشت‌بام‌ یا حیاط خانه‌هاست. در سال‌های گذشته حوادث بسیاری داشتیم که پشت‌بام و حیاط خانه‌ها به‌علت افتادن بالن آرزوها آتش گرفته بود. بهتر است در چهارشنبه‌سوری امسال به‌هیچ‌وجه از بالن آرزوها استفاده نشود چراکه خطرات بسیاری دارد. هنگام پریدن از روی آتش به‌هیچ‌وجه لباس بلند و گشاد تن نکنند، چرا که ممکن است این لباس‌ها دچار حریق شده و به‌علت جنس نایلونی که دارد، خیلی سریع آتش گسترش پیدا کرده و بدن فرد دچار سوختگی شود.

نقش پررنگ خانواده‌ها
سرهنگ جلیل موقوفه‌ای - رئیس پلیس سمنان
مهم‌ترین افرادی که می‌توانند از وقوع حوادث چهارشنبه آخر سال جلوگیری کنند، خانواده‌ها هستند. آنها باید در روزهای پایانی سال مراقب رفت‌وآمد فرزندان خود و دوستان‌شان باشند و آنها را به‌صورت محسوس و نامحسوس تحت کنترل قرار دهند؛ چراکه اگر خانواده‌ها به‌خوبی از فرزندان خود مراقبت کنند، حوادث چهارشنبه آخر سال کاهش پیدا می‌کند. پلیس قبل از رسیدن به این شب، کنترل انبارهای مواد شیمیایی را در دستور کار خود قرار می‌دهد. علاوه‌بر کنترل انبارهای مواد شیمیایی که از آنها برای ساخت مواد محترقه استفاده می‌شود، فروشگاه‌های سطح شهر نیز تحت رصد قرار دارد. اگر فروشگاه‌ها و به‌ویژه رنگ‌فروشی‌ها در این ایام اقدام به فروش اکلیل و سرنج به نوجوانان و جوانان کنند، مرتکب تخلف شده و در صورت گزارش یا مشاهده، پلیس با آنها براساس قانون برخورد می‌‌کند. هیچ فروشگاهی حق ندارد مواد ساخت نارنجک‌های دستی را در اختیار نوجوانان و جوانان قرار دهد. از سوی دیگر و برای امنیت شهروندان، همانند هر سال با افرادی که در این شب اقدام به ایجاد راه‌بندان و حرکات خطرناک کنند، برخورد می‌شود. اجازه نمی‌دهیم عده‌ای برای ایجاد خوشحالی کاذب جان، مال و آسایش شهروندان را به خطر بیندازند. شهروندان می‌توانند درصورت مشاهده  هر گونه ناامنی یا ایجاد مزاحمت در این شب، موضوع را با پلیس ۱۱۰ در میان بگذارند تا مأموران با این تخلفات برخورد کنند. برای پلیس سلامت روحی، روانی و جسمی مردم مهم است و چنانچه فردی بخواهد به حقوق مردم تعدی کند یا آرامش و نظم را به‌هم بریزد، پلیس با قاطعیت با او برخورد می‌کند.

حوادث امسال شروع شد
دو هفته مانده به چهارشنبه آخر سال حوادث مرتبط با آن آغاز شده است. در نخستین حادثه که در شهر بوکان رخ داد، به علت انفجار مواد محترقه دست‌ساز شش نفر از اعضای یک خانواده جان خود را از دست دادند و ۱۵ خانه آسیب دیدند تا مرگبارترین حادثه مرتبط با چهارشنبه‌سوری امسال رخ دهد.
13 بهمن امسال نیز، انفجار مواد محترقه در یک منزل مسکونی، باعث مصدومیت زن و شوهری شد. با حضور آتش‌نشانان در محل انفجار، مشاهده شد در طبقه اول یک ساختمان پنج طبقه مسکونی زمانی که پدر خانواده در قسمت بالکن مشغول جابه‌جایی یک بطری شیشه حاوی مواد محترقه از جمله اکلیل سرنج بوده، ناگهان این مواد دچار انفجار می‌شود.
یک روز بعد هم انفجار موادمحترقه هنگام ساخت، باعث مصدومیت سه نفر از ناحیه دست شد. امدادگران اورژانس اردبیل بعد از اطلاع از این حادثه خود را به محل رسانده و مصدومان را به بیمارستان انتقال دادند. 
جمعه گذشته نیز در شهر بهارستان در غرب استان تهران، انفجار موادمحترقه باعث مصدومیت دو نوجوان شد. دو پسر نوجوان در حال ساخت ترقه با اکلیل و سرنج بودند که ناگهان انفجار رخ داد و آنها از ناحیه دست و صورت مصدوم شدند.

منبع: ضمیمه تپش روزنامه جام‌جم