بال‌وپر گرانی‌مرغ ریخت

با روی کار آمدن دولت سیزدهم، مسئولان تصمیم گرفتند یارانه کالا‌های اساسی مستقیم به دست مردم برسد و یارانه ۴۵هزار و ۵۰۰ تومان بر اساس دهک‌بندی به ۳۰۰ و ۴۰۰هزار تومان افزایش یافت. درواقع دولت یک گام پیش گذاشت تا نظام قیمت‌گذاری با یارانه‌های نقدی پوشش داده شود. منظور از اصلاح قیمت‌گذاری واقعی شدن نرخ بر مبنای هزینه‌های تولید و سود تولیدکننده است. تولیدکنندگان مرغ در سال‌های گذشته از نرخ خرید مرغ از سوی دولت رضایت نداشتند و بار‌ها درخواست افزایش قیمت دادند، اما دولت سیزدهم قیمت مرغ را مدیریت کرد تا تولیدکنندگانی که متضرر می‌شدند بتوانند با شرایط بهتری به تولید ادامه دهند. در ادامه به اقدامات دولت در راستای تنظیم بازار این محصول پروتئینی پرداخته‌ایم که مشروح آن را می‌خوانید.

ستاد تنظیم بازار، قیمت هر کیلو مرغ را ۶۳هزار تومان تصویب کرد و طی هفته‌های گذشته یکباره قیمت به مرز ۷۰هزار تومان رسید، اما با مدیریت این بخش، قیمت این کالا اکنون به پایین‌تر از نرخ مصوب رسیده و با نرخ ۵۳هزار تومان به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. در حال حاضر شاهد رشد ۴۰درصدی خرید مرغ در میادین میوه و تره بار هستیم. قیمت مرغ از مهر‌ماه تاکنون حدود ۱۴هزار و ۳۰۰تومان کاهش یافته و به ۵۲هزار و ۷۰۰ تومان رسیده است.

نتیجه اقدمات دولت در واقعی‌سازی نرخ بیشتر پررنگ می‌شود زمانی که بدانیم روزانه ۸۰۰ تن مازاد بر نیاز کشور، مرغ تولید می‌شود. مسعود امراللهی، مدیرکل نظارت بر کالای اساسی وزارت جهاد کشاورزی که این خبر را اعلام کرده یادآور شد در حال حاضر عرضه بر تقاضا پیشی گرفته است. در همین حال، به گفته این مقام وزارتخانه یاد شده، قیمت مرغ در برخی خرده‌فروشی‌ها ۵۷هزار تومان است. در این شرایط می‌توان امیدوار بود مرغ در فصل زمستان دچار کمبود در عرضه نمی‌شود و همچنان شاهد عرضه مازاد بر نیاز خواهیم بود. چندی پیش انجمن تولید‌کنندگان مرغ از مردم درخواست کرد فریزهایشان را انبار مرغ کنند تا تولید کنندگان بتوانند به جوجه ریزی ادامه دهند و تولیدات‌شان ادامه داشته باشد و قیمت متعادل شود. از این رو می‌توان گفت مردم نقش اساسی در تنظیم بازار این کالای اساسی داشتند.

مجموعه اقدامات دولت

یکی از دلایل افزایش عرضه مرغ به توزیع مناسب نهاده‌های دامی برمی‌گردد. وزارت جهاد کشاورزی از ابتدای سال، برنامه تامین نهاده‌ها را در دستور کار قرار داد. در گام اول، نهاده‌های دامی دامداران و مرغداران تا پایان تیر ماه تامین شد. این در حالی است که در تیرماه حواشی تامین نشدن نهاده‌های سفارشی مرغداران از طریق ایجاد سفارش‌های صوری به حجم ۵۰۰هزار تن، برای بازار تنش‌ساز شده بود. همان زمان محمد قربانی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد‌کشاورزی اطمینان داد نهاده‌های سفارشی دامداران در حال تامین است و به دلیل کندی سیستم حمل‌ونقل در بنادر شمالی، نهاده‌ها دیر وارد کشور شده، اما کالا به کشور وارد و دپو شده و در حال انتقال به تولیدکنندگان است. درنهایت دولت، توزیع نهاده‌ها را به جریان انداخت. وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد تا پایان سال برنامه تامین نهاده‌ها از سوی واردکنندگان مشخص شده است. به گفته قربانی، خطوط اعتباری گشوده شدند تا تامین نهاده با مشکل مواجه نشود. وی همچنین توضیح داده بود در این راستا دوخط اعتباری در نظر گرفته شد. خط اعتباری نخست برای واردکنندگان و واحد‌های بزرگ مقیاس حوزه دام و طیور و خط اعتباری دوم در اختیار دامداران روستایی و عشایری، مرغداران گوشتی، تخمگذار و گاوداری‌های صنعتی شیری قرارمی‌گیرد تا نگرانی از حیث تامین نهاده نداشته باشند.

پایان جوجه کُشی

در همین حال، دولت با عنوان بسته حمایتی دام و طیور شروع به خرید جوجه‌های یکروزه مازاد کرد. برنامه دولت این بود که به جوجه‌کشی پایان داده شود تا بازار به‌تدریج در شرایط مازاد عرضه قرار گیرد. خطوط اعتباری یادشده هم تا ۲۰هزار میلیارد تومان برای واحد‌های بزرگ و تا سقف ۲۰۰میلیون تومان برای روستاییان و عشایر در نظر گرفته شدند. با این حال، این پایان سیاست‌گذاری دولت نیست. بر اساس اعلام وزارت جهادکشاورزی دو خط اعتباری ۳۰۰میلیارد تومانی جمعا ۶۰۰میلیارد تومان برای اتحادیه‌ها در نظر گرفته شد. ۳۰۰میلیارد تومان در مرحله اول از طریق بانک کشاورزی تامین می‌شود تا تولید و ذخیره‌سازی انجام شود. نرخ سود تسهیلاتی که از طریق این خطوط اعتباری توزیع می‌شوند، ۱۰درصد اعلام شد. این نرخ پایین‌تر از نرخ بازار در نظر گرفته شده تا برای واحد‌های تولیدکننده صرفه اقتصادی داشته باشد. اقدام دیگر دولت در حمایت از تولیدکنندگان صفر کردن صادرات عوارض مرغ است. معاونت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی به این نتیجه رسیده که تا پایان سال هیچ مشکلی در حوزه تولید و مصرف مرغ وجود نخواهد داشت. به همین دلیل، بازار صادرات هم مورد تشویق قرار گرفته است.

افزایش مازاد مرغ در بازار

خرداد‌ماه امسال که نگرانی‌هایی در مورد کاهش عرضه مرغ به وجود آمده بود، وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد روزانه ۶۰۰تن مرغ مازاد بر مصرف در بازار عرضه می‌شود. این در شرایطی است که اردیبهشت مازاد عرضه به ۲۵۰تن در روز رسیده بود. در حال حاضر عرضه مرغ مازاد تا ۸۰۰تن در روز است. درنتیجه عرضه مرغ نسبت به متوسط عرضه سه ماه ابتدای سال تقریبا دوبرابر شده است. این میزان عرضه مازاد، دولت را به این نتیجه رسانده که می‌تواند با سیاست‌های مداخله‌ای توام با واقعی‌سازی نرخ، بازار را تنظیم کند. در سال‌های گذشته، یکی از عوامل کاهش عرضه، کاهش جوجه‌ریزی و جوجه‌کُشی بود. این شرایط، مصرف‌کنندگانی که به کاهش سرانه مصرف مرغ روی آورده بودند را قانع می‌کند که مجدد با اطمینان بیشتری به بازار برگردند و سبد مصرف خود را با نرخ‌های پایین‌تر از مصوب تامین کنند. اکنون پیشنهاداتی وجود دارد که دولت مرغ مازاد را از بازار جمع‌آوری و به‌صورت مدیریت‌شده در بازار تزریق کند تا در ماه های‌آتی نیز ذخیره کافی برای کاهش نرخ وجود داشته باشد. همچنین برنامه‌ریزی برای جوجه‌ریزی باید دستور کار وزارت جهاد کشاورزی باشد تا هم قیمت در تعادل باشد و هم تولید روند عادی خود را طی کند.

روزنامه جام جم