هشتمین روز؛ اجتماع بزرگ و باشکوه شیفتگان سقای کربلا در زنجان

یک‌جا اما حال و هوایش متفاوت‌تر است؛ جایی که آیین‌اش به نام سقای کربلا گره خورده و تا پیش از شیوع کرونا و تعطیلی موقت اجتماعات محرمی، هر‌سال بر شکوه جمعیت هزاران نفری عزادارانش افزوده می‌شد. سرزمینی که قصه جانسوز سقای کربلا و فریادهای یا‌ابوالفضل با روضه‌های پرسوز و گداز هموطنان آذری‌زبان، آمیخته به عطر و خوش اسپند در هوا پخش می‌شود و طنین‌اش آسمان را به لرزه می‌افکند؛ جایی به‌ نام زنجان؛ تقریبا در شمال‌غربی ایران عزیزمان.

در جنوب شهر زنجان، حسینیه‌ای ۱۰۰ساله وجود دارد به نام حسینیه اعظم زنجان که عصر روز هشتم محرم، کانون شکل‌گیری بزرگ‌ترین اجتماع عزاداران اباعبدا... در سراسر ایران می‌شود. این حسینیه توسط حاج‌میرزا محمد‌تقی و حاج‌میرزا بابایی وقف شده و پرچم آن هرساله و همزمان با آغاز ماه محرم تعویض می‌شود. گو این‌که حسینیه از همان روز نخستین ماه خود را برای اجتماع بزرگ روز هشتم؛ اجتماع یوم‌العباس آماده می‌کند؛ اجتماعی که نذر و نذورات بی‌شماری که پای آن ریخته می‌شود و دل‌هایی که هر سال بیشتر به آن گره می‌خورد و دست نیازهایی که هربار خالی می‌رود و پر برمی‌گردد، گواه آن است که نگاه خاص حضرت سید الشهدا (ع) روی سرش سایه انداخته است.

آیین باشکوهی که هرسال در عصر روز هشتم‌(​شب تاسوعا) در زنجان برگزار می‌شود و در فهرست میراث معنوی کشور هم به ثبت رسیده، قدمتش به دوران قاجار برمی‌گردد و کانون اولیه آن دسته عزاداری زنجانی‌هاست.

این دسته بزرگ عزادار،​ هرسال نه تنها عزاداران زنجانی را از سراسر استان به گرد خود در حسینیه جمع می‌کند، که میزبان عاشقان اباعبدا... از سراسر ایران اسلامی است و در سال‌های اخیر که آوازه آن به اقصی نقاط جهان هم رسیده، علاقه‌مندانی از کشورهای دور و نزدیک برای تماشا و حتی حضور در عزاداری و فیض بردن از برکات آن، خود را به زنجان می‌رسانند.

بخش بزرگی از اجتماع هشتم محرم حسینیه اعظم زنجان را آرزومندانی تشکیل می‌دهند که به امید گرفتن حاجت از دستان بریده سقای کربلا، خود را به زنجان می‌رسانند؛ آرزومندانی که سال بعد خشنود از اجابت خواسته با نذری کوچک یا بزرگ، خود را به حسینیه می‌رسانند و پای ثابت عزاداری می‌شوند.

ذبح هزاران دام برای عزاداران سیدالشهدا

خیل اجتماع عزاداران حسینیه زنجان ساکن نیست و حرکت عظیم و باشکوهی دارد؛ به این ترتیب که ابتدا دسته بزرگ عزاداری زنجان در روزی که به یوم‌العباس معروف است، از محل حسینیه در خیابان فردوسی به راه افتاده و به سمت امامزاده سید‌ابراهیم می‌رود.

در طول مسیر این دسته، هزاران راس دام ذبح و قربانی می‌شود و همزمان جمعیتی از زن و مرد و پیر و جوان، آرام‌آرام از خیابان‌ها و محله‌های اطراف خود را به دسته می‌رسانند و کم‌کم به رودی بزرگ و خروشان تبدیل شده که در میدان انقلاب چونان دریایی بزرگ و باشکوه آرام می‌گیرند تا با طنین نوحه‌خوانی مداحان بزرگی همچون حاج ولی‌ا... کلامی‌زنجانی، مرتضی حیدری، محمود حسینی، یوسف شبیری، جواد رسولی، مهدی رسولی، علیرضا بیگدلی و جلیل محمدی دوباره بی‌قرار و توفانی شوند و فریادهای یا ابوالفضل‌شان دل زمین و آسمان را بشکافد و فرشته‌های آسمانی را به عزاداری فراخواند.

روز یازدهم همنوا با عزاداران زینبیه

زنجان یک زینبیه اعظم هم دارد که در این مسجد هم همزمان با آغاز ماه محرم، اعلان عزا و مرثیه‌خوانی برای سالار شهیدان شروع می‌شود و هر شب مراسم ویژه‌ای دارد اما مهم‌ترین برنامه این مسجد روز ۱۱محرم برگزار می‌شود.

در این روز عزاداران با حرکت دسته از محل این مسجد در سوگ امام حسین(ع) بر سر و سینه‌زنان، به نیت همراهی با کاروان اسرای عاشورا، در مصائب حضرت زینب(س) نوحه می‌خوانند و اشک می‌ریزند.