به گزارش
جام‌جم آنلاین به نقل از ساینس الرت، غار توخالی به نام ام جیرسان، یک سیستم مجرای گدازه گسترده در زیر میدان‌های آتشفشانی حره خیبر در شمال غربی عربستان است. ام جیرسان به طول ۱.۵ کیلومتر امتداد دارد و طولانی‌ترین لوله گدازه شناخته شده در عربستان است. به نظر می‌رسد این مسیر سایه و به دور از آفتاب سوزان عربستان، برای دوره‌ای جولانگاه حیوانات وحشی بوده است.
در یک مطالعه جدید، محققان از کشف صد‌ها هزار استخوان متعلق به حداقل ۱۴ نوع مختلف حیوان، از جمله گاو، اسب، شتر، جوندگان و ... خبر دادند، و البته در میان این انبوه استخوان، برخی از آن‌ها استخوان‌های انسان نیز بوده است.
متیو استوارت، متخصص حیات وحش پژوهشگاه اکولوژی شیمیایی ماکس پلانک در آلمان، در توییتر خود نوشت: «این لوله گدازه به طول ۱.۵ کیلومتر با صد‌ها هزار بقایای حیوانی که به خوبی حفظ شده‌اند، مالامال شده است.».
اما چرا؟!
به گفته محققان، این انبوه عظیم از استخوان‌ها به احتمال زیاد توسط کفتار راه‌راه (Hyaena hyaena) که بقایای اسکلتی خودش نیز در غار به همراه فضولات فسیل شده آن‌ها (به نام کوپرولیت) پیدا شده است، جمع‌آوری شده است.
استوارت با اشاره به اینکه این مجموعه حماسی کلکسیونی از دوران‌های مختلف تاریخ است، می‌گوید: «این کفتار‌ها علاقه زیادی به جمع‌آوری استخوان دارند و برای تغذیه، غذا دادن به کودکان یا ذخیره‌سازی آن‌ها را به مخفیگاه‌شان منتقل می‌کنند. محتویات موجود در ام جیرسان طی ۷۰۰۰ سال گذشته انباشته شده است، که نشان دهنده شرایط مساعد حفظ استخوان در لوله گدازه است.»
در حالی که پیش از این استخوان حیوانات در لوله گدازه ام‌جیرسان کشف شده بود، هنوز موارد زیادی درباره طبقه‌بندی گونه‌های موجود در غار شناسایی نشده است. همچنین هنوز مشخص نشده است این بقایا می‌تواند در مورد دیرینه‌شناسی منطقه اطلاعاتی را رمزگشایی کند.
اما این گودال قدیمی کفتار تنها یادگاری از دوران باستان نیست. طی تحقیقات قبلی در مورد لوله گدازه در سال ۱۳۸۶/۲۰۰۷، محققان صدا‌های خرناسی در غار را شنیدند، که نشان می‌داد ام جیرسان همچنان در حال استفاده است.
ممکن است حیوانات دیگری مانند روباه یا گرگ این مجموعه عظیم استخوان را جمع‌آوری کرده باشند. اما این تیم تحقیقاتی می‌گوید بیشتر شواهد علیه کفتار‌ها است: گرگ‌ها معمولاً استخوان‌ها را دور از محل کشتن پراکنده نمی‌کنند و روباه‌ها نمی‌توانند چنین شکار بزرگی را حمل کرده یا به راحتی مصرف کنند. علاوه بر این، بسیاری از علامت‌گذاری روی استخوان‌ها نشان‌دهنده فرآیند‌های جویدن و گوارش کفتار است.
به عقیده محققان، در مجموع ابعاد بزرگ این مجموعه انباشته، فراوانی و پردازش شدید استخوان‌های اندام حرکتی حیوانات، کوپرولیت‌های کفتار فراوان و وجود بقایای کفتار نوجوان و بقایای جمجمه انسان نشان میدهد که ام جیرسان در درجه اول به‌عنوان مخفیگاه کفتار راه‌راه کاربرد داشته و در مواردی، به عنوان یک لانه کفتار مادر استفاده شده است.
در حالی که هنوز چیز‌های زیادی درباره ام جیرسان نمی‌دانیم، محققان امیدوارند این مقبره مخوف بتواند به عنوان یک کپسول زمان برای روشن کردن یافته‌های دیرینه‌شناسی و ماقبل تاریخ عربستان باستان عمل کند.
استوارت می‌گوید: «در منطقه‌ای که به دلیل شرایط اقلیمی حفظ بقایای استخوانی بسیار نامحتمل است، سایت‌های تحقیقاتی مانند ام جیرسان می‌تواند به عنوان منبع جدید اطلاعت ارزشمندی ارائه دهد. این مطالعه تنها نوک کوه یخ است و نادانسته‌های زیادی همچنان وجود دارد که می‌توان با کمک این منبع ارزشمند از آن‌ها پرده برداشت.»
این یافته‌ها در مجله علمی معتبر علوم باستان‌شناسی و مردم‌شناسی منتشر شده است.
