برنامه جامع «اقدام»

کد خبر: ۱۳۰۴۶۶۴

برجام و تجربه مذاکرات با ۱+ ۵ را باید یک تجربه‌ملی ببینیم و به آن توجه داشته‌باشیم. با گذشت چند سال از این ماجرا و فقدان دستاوردهای مورد انتظار، این اتفاق باید در حافظه ملت ما باقی بماند. یکی از نکات موجود در این خصوص این است که در یک تجربه‌جمعی ملت ما آموخت غربی‌ها به تعهدات خود پایبند نیستند. یعنی آمریکایی‌ها با وجود پذیرش تعهداتی در برجام و قبول این مساله که روند همکاری‌های اقتصادی ایران با محیط بین‌المللی را عادی کنند، این تعهد را زیرپا گذاشتند.

از دوره اوباما این نقض تعهد آغاز شد و در دوره ترامپ به اوج خود رسید و با خروج از برجام و پس از آن،‌ تحریم‌هایی علیه ایران اعمال شد. در برجام بسیاری از تحریم‌ها در مورد افراد و شرکت‌های ایرانی رفع یا تعلیق شده‌بود اما نه فقط ترامپ آن تحریم را برگرداند بلکه بیش از ۸۰۰مورد تحریم جدید را علیه کشورمان اعمال کرد و ضمن تحریم مجدد افراد، نهادها و موسسات را مورد تحریم قرارداد.

اروپایی‌ها هم بعد از خروج آمریکا از برجام، ۱۱ تعهد در قبال ایران متقبل شدند اما به هیچ‌کدام عمل نکردند. یکی از مقدمات آن تعهدات فعال‌کردن یک کانال و مکانیسم مالی به نام اینستکس میان ایران و اروپا بود تا کشورمان بتواند فارغ از فشارهای آمریکا، با اروپا وارد معاملات تجاری شود. اما اینستکس به سرانجام نرسید و صرفا یک مورد تراکنش در داخل آن اتفاق افتاد که ارزش چندانی نداشت.

مجموعه رفتار غربی‌ها به ما نشان داد نمی‌توانیم به تعهدات آنها روی کاغذ توجه کنیم و هم این‌که اصولا نگاه به غرب برای حل مشکلات اقتصادی، نتیجه‌بخش نیست. با استفاده از این تجربه ملی باید مدنظر داشته‌باشیم که فقط در صورت اقدام عملی برای رفع موثر تحریم ها - که ما اثربخشی رفع تحریم‌ها را شاهد باشیم - می‌توانیم به اجرای تعهدات سابق خود برگردیم. موضع رهبرمعظم انقلاب هم منطبق بر همین نگاه است.

ایشان تبیین کردند ایران فقط در مقابل عمل طرف مقابل حاضر به اقدامات عملی خواهدبود. به یاد داریم بعد از برجام، هیات‌های مختلف خارجی به ایران آمدند و در زمینه همکاری اقتصادی و تجارت با مقامات ایرانی گفت‌وگو کردند اما ثمره‌ای از این هیات‌های تجاری ندیدیم. اروپایی‌ها حتی ادعا کردند قوانین مسدودسازی را تصویب خواهندکرد تا مانع خروج شرکت‌های اروپایی از ایران شوند اما موفقیتی در این زمینه نداشتند.

امروز هم نباید به آنچه آنها روی کاغذ می‌نویسند یا در بیانیه‌هایشان اشاره می‌کنند و حتی در قبال توافقات صورت گرفته چه امضایی می‌دهند، راضی باشیم. چون این امضاها تضمینی برای ایران نیست، بلکه مهم اقدام عملی است که ایران بتواند به صورت موثر اطمینان یابد که تحریم‌ها بی‌اثر شدند. بر همین اساس برای ایران مهم است بدانیم نفت ما در مسیرهای قانونی به فروش می‌رسد.

البته ایران راه‌هایی را برای فروش نفت پیدا کرده اما غربی‌ها اگر می‌خواهند نشان دهند که صادق هستند، باید مسیرهایی را ایجاد کنند تا فروش نفت به وضعیت طبیعی خود برگردد. نکته دیگر این‌که ما به منابع درآمدهای حاصل از فروش نفت دسترسی پیدا کنیم. اقدام دیگر تراکنش‌های بانکی است که بین ایران کشورهای دیگر ایجاد می‌شود اما تاکنون این بانک‌ها با توجه به تحریم‌های آمریکایی از هرگونه همکاری خودداری کردند. ایران تنها در صورت این اقدامات عملی است که به تعهدات خود براساس منافع ملی بازخواهدگشت.