درباره ایران تحت فشار قدرت‌ ها هستم

به گزارش جام جم آنلاین از تسنیم، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی طی مصاحبه ای با نشریه اشپیگل آلمان که در تاریخ 9 مهر 1399 منتشر شد، به سوالات این نشریه در مورد ایران، عربستان، و سایر موضوعات مرتبط پاسخ داد. بخش عمده این مصاحبه به موضوع ایران اختصاص داشت.

متن این گفتگو به شرح زیر است:

آیا فکر می کنید رهبران ایران تمایل به کسب بمب اتم دارند؟

من دقیقاً آنچه را که اتفاق می افتد رصد می کنم، اما به عنوان یک بازرس نباید در مورد نیت ها حدس بزنم. ما در آژانس باید کاملاً دقیق، تسلیم ناپذیر و همچنین منصفانه عمل کنیم. و ما باید همیشه هر احتمالی را در نظر بگیریم.

افراد شما کشف کرده اند که ایران در حال افزایش غنی سازی اورانیوم است. چه مدت طول می کشد تا این کشور به اندازه کافی اورانیوم دارای درجه سلاح برای ساخت بمب اتمی داشته باشد؟

ما این نوع تخمین های زمانی را ارائه نمی کنیم. آنچه ما به دنبال آن هستیم، مقادیر و سطوح غنی سازی است. ما تشخیص داده ایم که ایران امروز اورانیوم غنی شده بیشتری نسبت به دو سال پیش دارد. از سوی دیگر، مقادیر هنوز بسیار کمتر از سال 2015 است، زمانی که توافق با ایران حاصل شد.

کارشناسان مستقل با استفاده از داده های آژانس به این نتیجه رسیده اند که ایران برای تولید اورانیوم مورد نیاز برای بمب، فقط به سه ماه و نیم زمان نیاز دارد. دولت ایالات متحده نیز هشدار داده است.

من به این تحلیل ها احترام می گذارم، گرچه لزوماً با آن ها موافق نیستم. ما باید مراقب باشیم، هیچ سوالی در این مورد وجود ندارد. در نظر گرفتن این نکته مهم است که حتی اگر مقدار مورد نیاز اورانیوم در اختیار داشته باشید، به این معنی نیست که می توانید بلافاصله سلاح اتمی بسازید.

شما در ماه آگوست به تهران سفر کردید و با رئیس جمهور روحانی و دیگر مقامات عالی رتبه کشور گفتگو کردید. حکومت، تمایل خود به بمب اتمی را انکار می کند. اما چه دلیل دیگری می تواند برای گسترش برنامه هسته ای باشد؟

سخت است بگویم که چه چیز دیگری می خواهند. با این حال آنچه که من می دانم و آن را در نظر می گیرم، این است که طی دو دهه گذشته، ایران پیگیری قابل توجهی در فعالیت هسته ای خود نشان داده است.

آیا همین موضوع، دلیلی برای نگرانی نیست؟

البته؛ این فعالیت پس از امضای توافق هسته ای کاهش یافت، اما هرگز کاملاً متوقف نشد. این به هیچ وجه برای کشوری که معاهده منع اشاعه سلاح های هسته ای را امضا کرده است، چیز غیر معمولی نیست، البته به شرط آنکه ما فعالیت کنترلی خود را اعمال کنیم. برنامه هسته ای ایران بسیار پیچیده است و دارای یک نیروگاه هسته ای است که قصد دارد آزمایشگاه های تحقیقاتی و تاسیسات غنی سازی را برای آن گسترش دهد. به همین دلیل است که ما چنین رژیم بازرسی گسترده ای داریم. ما سال گذشته بیش از 400 بازرسی در ایران انجام دادیم.

شما چند بازرس در ایران دارید؟

تعداد آنها محرمانه است، ولی تیم ما در 365 روز سال در آنجا حضور دارد.

در نتیجه سفر شما به ایران، دو سایت قدیمی و تا حدودی تخریب شده که ایران به آژانس اعلام نکرده بود، احتمالا بازرسی می شوند. تهران آن را امتیازی «داوطلبانه» دانسته است، آیا این کشور متعهد به انجام چنین کاری نیست؟

این مربوط به معناشناسی سیاسی است. این تعهد وجود دارد، اما اگر رهبران ایران مجبور به انجام کاری شوند، با حساسیت عمل می کنند.

آیا شما این را یک موفقیت شخصی می دانید که اکنون بازرسان آژانس می توانند کار خود را در آنجا انجام دهند؟

در هر صورت، فوق العاده مهم است. ایران به طور علنی، صلاحیت قانونی ما را برای بازرسی از هر دو محل زیر سوال برده بود. این مشکلی بود که باید حل می شد. در غیر این صورت، کشور بعدی ممکن است به زودی بیاید و بگوید: آژانس عزیز، شما می خواهید چیزی را بررسی کنید، اما ما قصد نداریم آن را به شما نشان دهیم.

چرا می خواهید درباره چیزهایی که ممکن است سال ها پیش اتفاق افتاده باشد، اینقدر بدانید؟

مواد هسته ای مانند غذا تاریخ انقضا ندارند. با فرض اینکه شواهدی از اورانیوم بسیار غنی شده پیدا کنیم، این سوال را ایجاد می کند که این مواد به کجا رفته اند؟

توافقنامه های بین المللی کمتری به اندازه برجام، اینقدر مورد بحث و مجادله قرار گرفته اند. آیا این توافق هم اکنون از بین نرفته است؟

توافق برای کشورهایی که به آن پایبند هستند، بسیار زنده است. آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه، چین و ایران به روشنی اعلام کردند که این توافقنامه را بسیار مهم می دانند. یک اختلاف وجود دارد، چرا که سه کشور غربی ادعا می کنند ایران آن را نقض می کند. ایران نیز به نوبه خود از نقض طرف مقابل شکایت دارد. هیچکس کاری نمی کند. هر کس می خواهد ما به بازرسی ها ادامه دهیم. این مرا به یاد رقص های پانتومیم در تئاتر کابوکی می اندازد.

گزارش های خود شما بیان می دارد که ایرانی ها به وضوح، مفاد توافق را نقض می کنند.

این مانند اتومبیلی است که در منطقه بدون مجوز پارک شده است. من یک قبض جریمه را روی شیشه جلو گذاشتم، و قبض های دیگر نیز پشت هم صادر می کنم. سپس مالک می گوید: ادامه بده، من مجاز هستم اینجا پارک کنم.

شما جوری آن را عنوان می دارید که انگار یک شوخی می باشد، اما در واقع می توانید با قدرت و علنا از آن شکایت کنید. آیا شما نسبت به ایرانی ها خیلی نرم نیستید؟

ما طرف توافق نیستیم، ما فقط مامور بازرسی هستیم. این به دیگران بستگی دارد که از یافته های ما نتیجه بگیرند.

آیا از سوی قدرت های بزرگ جهانی احساس فشار می کنید؟

هر دقیقه و هر روز آن را احساس می کنم. این باد از هر طرف می وزد. وقتی یک قدرت بزرگ، عضلات خود را نشان می دهد و یا تهدیدهای مبهمی ایجاد می کند، چگونه باید رفتار کنم؟ من خیلی دقیق به این فکر کرده ام. من با آن مبارزه نمی کنم و ناامید هم نمی شوم. کشورها نماینده منافع ملی خود هستند. می توانم از عهده آن بر آیم.

رئیس جمهور ترکیه و ولیعهد سعودی با صدای بلند در مورد دستیابی به سلاح های هسته ای فکر می کنند. آیا شما نگران هستید؟

من با برداشت شما موافق نیستم. آنچه من در مورد آنها می دانم، صرفا اظهارات سیاسی است، که البته دلگرم کننده نبوده است. به طور مشخص، ما نگران این سوال هستیم که آیا این کشورها به تعهدات خود تحت معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای عمل می کنند؟ و من چیزی را نمی بینم که نقض قانون را نشان دهد.

شما از برنامه های عربستان سعودی برای ساخت نیروگاه هسته ای بسیار استقبال کرده اید، که احتمالا امکان دارد روزی اورانیوم با درجه سلاح تولید کند.

همه کشورهایی که معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای را امضا کرده اند، حق استفاده از انرژی هسته ای برای اهداف صلح آمیز را دارند. اگر ما برای این امر پشتیبانی فنی ارائه دهیم، این کنترل ما را تقویت می کند و هیچ ارتباطی با توسعه تولید سلاح ندارد.

تصمیم آلمان به کنار گذاشتن برق هسته ای اشتباه بود؟

من هرگز نمی گویم اشتباه بود. ما با مقامات آلمان بسیار خوب کار می کنیم. اما آنچه آلمانی ها انجام می دهند، در جهان بی نظیر است. آرزو می کنم که آنها به مشکلی بر نخورند.