استخوان‌هایی كه مرض شكستگی دارند!

با این حال، گاهی اوقات استخوان به‌دلیل ابتلا به بیماری به حدی ضعیف می‌شود كه بدون آن‌كه ضربه‌ای به آن وارد شود و صرفا بر اثر نیروهایی كه در زندگی روزمره به آن وارد می‌شود دچار شكستگی می‌شود كه اصطلاحا آن را شكستگی پاتولوژیك یا مرضی می‌نامند. تشخیص این نوع شكستگی با ارائه شرح حال درست از سوی بیمار به پزشك ممكن است و در درمان به‌موقع بسیار اهمیت دارد. از این رو پای صحبت‌های دكتر محمدجواد مرتضوی، عضو هیات‌مدیره انجمن جراحان ارتوپدی ایران و استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران نشستیم تا شكستگی‌های پاتولوژیك را بهتر بشناسیم.

علائم شكستگی پاتولوژیك مانند دیگر شكستگی‌هاست. البته گاهی بیمار مدتی قبل از این‌كه شكستگی ایجاد شود از درد اندام احساس ناراحتی می‌كند و در زمانی مشخص ناگهان شدت دردش افزایش پیدا می‌كند، تا جایی كه او را مجبور به مراجعه پزشكی می‌كند. به بیان دیگر وقتی یك بیماری استخوان را ضعیف كند، موجب شكستگی پاتولوژیك یا مرضی در آن می‌شود.

نكته آن است كه این بیماری ممكن است قبل از ایجاد شكستگی برای بیمار معلوم باشد یا این‌كه بعد از شكستگی تشخیص داده شود.

چرا شكستگی پاتولوژیك؟

عضو هیات‌مدیره انجمن جراحان ارتوپدی با بیان این‌كه شكستگی پاتولوژیك با دیگر شكستگی‌ها متفاوت است، می‌گوید: اگر استخوان بیمار باشد مقاومت آن كاهش می‌یابد.

شكستگی‌هایی كه به‌دلیل‌تروماهای شدید و حوادث رخ می‌دهد اكثرا از نوع شكستگی‌های شناخته شده بوده و در استخوان‌های سالم بروز می‌كند، اما این نوع شكستگی شامل همه انواع شكستگی نمی‌شود.

دكتر مرتضوی می‌افزاید: زمانی كه استخوان بیمار باشد می‌تواند سبب ضعف استخوان شود و مقاومت آن كاهش یابد و در نتیجه استخوان دچار شكستگی پاتولوژیك شود كه درمان آن با شكستگی‌هایی كه به دلیل تروما به وقوع می‌پیوندد متفاوت است.

این فوق‌تخصص جراحی زانو و لگن ادامه داد: شكستگی‌های پاتولوژیك نیز به دو دسته كلی تقسیم می‌شوند. برخی از آنها شناخته‌شده بوده و در استخوان‌های ضعیف و شكننده به دلیل پوكی استخوان رخ می‌دهند، اما نوع دیگر شناخته‌شده نیست و زمانی كه استخوان فرد دچار بیماری باشد به دلیل تومورهای استخوانی خوش‌خیم، بدخیم یا حد وسط می‌تواند با ضربه خفیف یا پیچ‌خوردگی ایجاد شود.

شكستگی و پوكی استخوان

خیلی وقت‌ها شكستگی بر اثر ضربه‌های شدید در استخوان‌های طبیعی اتفاق می‌افتد.

به گفته دكتر مرتضوی، اگر بنا به دلایلی استخوان ضعیف باشد در اثر ضربه‌های خفیف و گاهی حتی بدون ضربه هم ممكن است شكستگی اتفاق بیفتد.

در چنین شرایطی معمولا شكستگی پاتولوژیك ممكن است ناشی از بیماری‌های شناخته‌شده‌ای مثل پوكی استخوان باشد كه بیشتر در ناحیه لگن، اطراف زانو، ستون فقرات و مچ دست اتفاق می‌افتد.

وی می‌افزاید: اما نوع دیگری از شكستگی بر اثر بیمار شدن بخشی از استخوان به‌دلیل درگیری توسط تومورهای اولیه استخوان یا تومورهای دیگر نقاط بدن مثل تومورهای سینه، ریه و پروستات و به‌صورت ثانویه، اتفاق می‌افتد. البته این نوع شكستگی لزوما دلالت بر بدخیم بودن تومور نمی‌كند.

فقط با یك ضربه خفیف!

شكستگی‌های پاتولوژیك حتی با پیچ‌خوردن ساده و گیر كردن پای فرد به گوشه فرش نیز ممكن است، اتفاق بیفتد.

این متخصص با تاكید بر این‌كه درمان شكستگی پاتولوژیك، متفاوت از شكستگی معمولی است، اظهار می‌كند: مهم‌ترین نشانه این نوع شكستگی این است كه به‌دنبال تروما و ضربه‌های خفیف اتفاق می‌افتد كه فرد باید به پزشك اطلاع دهد و بی‌شك، درمان عامل این شكستگی از درمان خود این شكستگی مهم‌تر است كه درمان آن بستگی به نوع تومور و عامل شكستگی دارد.

ناگفته نماند كه توانایی ترمیم و جوش خوردن استخوان در كسی كه دچار شكستگی پاتولوژیك شده است وجود دارد و شكستگی‌های این افراد جوش می‌خورند. گرچه ممكن است این اتفاق با كمی تاخیر صورت پذیرد.

بیماری‌های ضعیف‌كننده

همان‌طور كه می‌بینید وقتی از شكستگی پاتولوژیك صحبت می‌كنیم ناشی از ضعیف شدن استخوان است. حال، برخی بیماری‌ها مثل پاراتیروئید سبب ضعیف شدن استخوان می‌شود.

برخی تومورها نیز ممكن است سبب درگیری استخوان شوند. اگر بیماری، درد استخوان دارد باید از این نظر بررسی شود. به بیان دیگر افرادی كه تومورهای شناخته‌شده دارند به‌محض احساس درد در نواحی مختلف استخوان باید به پزشك مراجعه كنند.

پونه شیرازی - دانش و سلامت / روزنامه جام جم