عرق شرم

«کارگردان همگام با هر قدم این فوتسالیست در جنگ او برای آزادی، به مسائلی از قبیل طلاق، تاثیر شبکه‌های اجتماعی و همچنین همبستگی زنان می‌پردازد. او با مهارت،پیچیدگی متحد ماندن زنان را به تصویر می‌کشد آن‌هم در کشوری که خرد جمعی برای اکثریت برابر است با کنار آمدن با همسری زورگو!» اینها بخش‌هایی از عباراتی است که یکی از رسانه‌های خارجی درباره فیلم نوشته است؛ بخش‌هایی که اتفاقا ترجمه آن در صفحه رسمی اینستاگرام فیلم هم منتشر شده است. صفحه رسمی اینستاگرام فیلم به جز انتشار نقد و نظر رسانه‌های خارجی دیگر از قبیل لوموند، خبر حضورهای جشنواره‌ای فیلم را هم منتشر می‌کند. آخرین پست صفحه هم مربوط به حضور فیلم در جشنواره‌ای در سیدنی استرالیاست.
رکورد زدن در جشنواره‌های خارجی
خبرش چند وقتی است که در رسانه‌ها منتشر شده. تیترها هم تقریبا همه یکسان هستند: «اکران عرق سرد در جشنواره سیدنی استرالیا.» متن خبر هم به اکران فیلم در چند شهر مهم استرالیا اشاره دارد و این‌که قرار است پیش از نمایش در جشنواره اصلی در چند شهر اکران عمومی شود. متن خبر هم اشارات واضح و مستقیمی به مضمون فیلم دارد: «عرق سرد درباره ممنوع‌الخروج کردن یک ورزشکار زن توسط شوهرش است و تمامی بازیگران این فیلم در جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت سیمرغ شدند.» جالب است بدانید این حضور جشنواره‌ای «عرق سرد»، شانزدهمین حضور فیلم در جشنواره‌های خارجی محسوب می‌شود. با این احتساب در 16 ماه گذشته این فیلم در 16جشنواره حضور داشته است یعنی هر ماه در یک جشنواره! اینها به جز اکران‌هایی نظیر اکران در سینماهای فرانسه و شهرهای اصلی استرالیا و امثالهم است.
مدیر جوان ضیافت باغ سفارت استرالیا
پیش از آن‌که ادامه ماجرا را پی بگیریم ذکر این نکته خالی از لطف نخواهد بود که بدانیم، پای «عرق سرد» به مدد موسسه دریچه سینما به سرزمین کانگوروها باز شده است. موسسه‌ای که البته همزمان در ایران، استرالیا و شمال آمریکا فعال است. دفتر این مرکز در تهران، جایی در حوالی میدان انقلاب قرار دارد. مدیر این مرکز آرمین میلادی است. یک جوان ایرانی که دفتر پخش سینمایی دارد و فیلم‌های ایرانی را در کشورهای خارجی اکران می‌کند. جالب است بدانید که ضیافت چندی قبل تعدادی از سینماگران و هنرمندان در باغ‌سفارت استرالیا هم با تلاش و پیگیری همین جناب میلادی برگزار شده بود.
از غرب تا شرق دور
جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو، جشنواره بین‌المللی فیلم استکهلم، جشنواره حقوق بشر در فرانسه، جشنواره فیلم سیاتل، جشنواره فیلم واشنگتن دی‌سی، جشنواره فیلم پاناما، جشنواره فیلم دوبلین، جشنواره فیلم کارکازان فرانسه... اینها بانک لیست جشنواره‌های خارجی در بنیاد سینمایی فارابی یا سازمان سینمایی نیست. لیست جشنواره‌هایی است که تاکنون سهیل بیرقی کارگردان جوان فیلم عرق سرد در آنها شرکت کرده یا قرار است شرکت کند. ظاهرا شرکت پخش‌کننده فیلم کارش را درست و دقیق انجام می‌دهد. از شرق تا غرب دور همگی توسط فیلم در حال در نوردیده شدن هستند.
از پخش‌کننده بیشتر بدانیم
پخش بین‌المللی عرق سرد به عهده شرکت نوری پیکچرز است. یک شرکت فرانسوی به مدیریت کتایون شهابی که البته در ایران هم دفتر دارد. او که به تازگی وارد دهه ششم زندگی‌اش شده فارغ‌التحصیل دکترای ادبیات فرانسوی است. شهابی از کارمندان سابق بنیاد سینمایی فارابی است و در چند فیلم مستند هم به عنوان تهیه‌کننده حضور داشته است. با این حال هفت هشت سالی است که با تاسیس این شرکت پخش به حوزه بین‌الملل پخش فیلم‌های سینمایی ایرانی ورود کرده است. البته او پیش از تاسیس نوری پیکچرز با شرکت شهرزاد اینترنشنال مدیا در زمینه صادرات محصولات فرهنگی فعالیت داشت. به همین دلیل هم در سال 89 به عنوان صادرکننده نمونه خدمات فرهنگی و هنری شناخته شده بود.
جالب آن‌که دقیقا یک سال بعد به اتهام همکاری با بی‌بی‌سی فارسی بازداشت و در نهایت هم با قید وثیقه آزاد شد. شهابی سه سال قبل هم در جشنواره فیلم کن 2016 به عنوان یکی از داوران بخش سینمایی این جشنواره حضور داشت. یک سال و نیم قبل که عرق سرد در جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمده بود، سجاد مهرگان یکی از منتقدان در متنی که برای این فیلم نوشته بود عقیده داشت کارگردان فیلم نه سهیل بیرقی بلکه کتایون شهابی است؛ کسی که به عقیده او رگ‌خواب جشنواره‌های خارجی را خوب بلد است:
«شهابی رگ‌خواب جشنواره‌های خارجی را به خوبی می‌شناسد و می‌داند چه المان‌ها و موضوعاتی اگر از ایران نمایش داده شوند، می‌تواند در جشنواره‌های خارجی برای او سودآور و اعتبارآفرین باشد. کلکسیونی از شبهه همجنس‌گرایی، عقب‌ماندگی قوانین، مردهایی خروس‌صفت، زنانی خروس‌نشان، کشوری خروس‌فهم و خروس‌دوست، خلاصه جمع تمام بی‌عدالتی‌ها و بی‌قانونی‌ها در کشورهای جهان سوم. نشان دادن این موضوعات اصل این فیلم‌ها را می‌سازد.» سوای قضاوت در مورد موضوع مطرح شده در سطرهای بالا ده ماه بعد گویی پیش‌بینی منتقد جوان درست از آب در‌آمد. زمانی که عرق سرد در آبان97 با موضوع ملتهب خود در جشنواره حقوق بشر فرانسه به نمایش در‌آمد و جمعی از مخاطبان و کنشگران سیاسی بین‌المللی از جمله رئیس سازمان عفو بین‌الملل به تماشای آن نشستند.

عرق سرد

فیلم در پاییز سال گذشته به اکران عمومی در‌آمد. در نهایت هم با فروش نسبتا پایین دو میلیارد تومانی به کار خود پایان داد. بعضی از منتقدان داخلی عقیده داشتند که «عرق سرد» بیش از آن‌که یک فیلم سینمایی باشد یک بیانیه است. در پایگاه معتبر IMDB هم امتیاز 2/6 از 10 را کسب کرده است؛ امتیازی که در میان اهل فن یک امتیاز متوسط به پایین شناخته می‌شود. با همه اینها اما عرق سرد قرار است شانزدهمین حضور جشنواره‌ای خود را در خارج از کشور چند هزار کیلومتر آن‌سوتر در اقیانوسیه و سرزمین کانگوروها تجربه کند. عرق سرد همچنان مشغول جشنواره‌نوردی است. سؤالی که 16 ماه قبل یک خبرنگار از کارگردان پرسیده هم همچنان در آرشیو سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی در دسترس است: «این قول را می‌دهید که از این مشکل داخلی که از قضا در خارج از کشور هم با استقبال مواجه می‌شود و برای این‌که از این مشکل نردبانی برای بالا رفتن در جشنواره‌های خارجی درست نشود از حضور در این جشنواره‌ها خودداری کنید؟!»

محمدصادق علیزاده
فرهنگ و هنر