سندرم داونی‌های هنرمند

فروشگاهی پر از عشق
بچه‌ها با لبخندهایی از ته دل و چشم‌هایی امیدوار کلید فروشگاه را در دست می‌گیرند و با شادی وصف‌ناپذیری از مشتریان استقبال می‌کنند. زهرا جعبه شیرینی ای که خودش آن را پخته، باز می‌کند و اصرار دارد قبل از خرید از آن بچشم. آموزش‌های کیانی‌شاد جواب داده و مقابل من بهترین و مودب‌ترین فروشنده دنیا ایستاده است؛ خرید از این فروشگاه لذتی غیرقابل توصیف دارد. اینجا جنس را با عشق می‌خری و با رضایت هزینه آن را پرداخت می‌کنی و آنچه با خود از فروشگاه بیرون می‌بری تنها یک کالا نیست، بلکه انرژی خالص و خاصی است که به برکت حضور بچه‌های سندرم داون در هوای مغازه آکنده است.
زهرا شمرده و آرام با شوق دست‌ساخته‌هایش را نشانم می‌دهد. او می‌گوید، شیرینی پزی و قالیبافی را در کارگاه‌های کانون یاد گرفته و دوست دارد خیاطی و کار با چرم را نیز یاد بگیرد. مادر زهرا از دخترش خوشحال‌تر است. او در گوشه‌ای از فروشگاه از دور کارهای دخترک را زیر نظر دارد و چشم‌هایش برق می‌زند: «زهرا برکت خانه ماست؛ از دیدن خوشحالی او قلبم گرم می‌شود؛ خانه ما در شرق تهران است. افتتاح فروشگاه و طرح اشتغالزایی باعث شده که انگیزه و اعتماد به نفس بالایی در بچه‌ها شکل بگیرد، به شکلی که همه با شوق و رغبت خودشان را در شیفت کاری به فروشگاه می‌رسانند. این طرح امید تازه‌ای به خانواده‌ها تزریق کرده و امیدواریم با استقبال مردم بتوانیم آن را ادامه و توسعه بدهیم.»

آموزش با صبر و حوصله زیاد
خانواده‌های اعضای کانون سندرم داون در فرآیند اجرایی نمایشگاه، نقش موثری دارند. لیلا سحرخیز، خواهر مونا یکی از بچه‌های سندرم داون، مربی شیرینی‌پزی است. او داوطلبانه مسؤولیت آموزش بچه‌ها را به عهده دارد. مونا به لب‌های خواهرش چشم دوخته و وقتی می‌شنود که بچه‌ها استعداد بالایی در یادگیری دارند، سرش را بالا می‌گیرد و می‌گوید: آموزش به بچه‌های سندرم داون مستلزم صبر و حوصله است. این بچه‌ها فرآیند متفاوتی در مسیر یادگیری طی می‌کنند و عموما به صورت گروهی بهتر عمل می‌کنند. به شخصه جوانه‌های اعتماد به نفس را در وجود بچه‌ها در کلاس‌های آموزشی می‌بینم و به‌عنوان خانواده سندرم داون این دستاورد برایم بسیار ارزشمند است.

طرحی که به اشتغال زایی رسید
بهنوش کیانی‌شاد پیش از آن‌که مدیر اجرایی کارگاه‌های اشتغالزایی کانون سندرم داون و معلم اخلاق آنها باشد، مادر یکی از این فرشته‌هاست؛ فرشته‌ای که چندی پیش بر اثر بیماری به آسمان رفت. او دلیل و بهانه اصلی حضورش را در کنار بچه‌های سندرم داون، فرزندش محمدحسین می‌داند. کیانی‌شاد به جام‌جم می‌گوید: کانون سندرم داون، بچه‌ها را از بدو تولد تحت پوشش خود قرار می‌دهد و به تناسب وضعیت آنها به کلاس‌های کاردرمانی، گفتاردرمانی، موسیقی درمانی، تئاتر درمانی و سایر کلاس‌های آموزشی لازم تا پیش از دبستان هدایت می‌کند؛ این کانون همه تلاش خود را به کار بسته است که بچه‌ها پس از عبور از دوره‌های تحصیلی خاص خود، بتوانند به سطحی از استقلال و توانمندی برسند؛ در این جریان خانم نکونظر، همسر رئیس هیات‌مدیره کانون سندرم داون شش سال پیش، پیشنهاد داد برنامه‌ای برای اشتغالزایی و توانمندسازی بچه‌های کانون طراحی شود و در پی طرح این ایده کانون، کلاس‌های حرفه‌آموزی و اشتغالزایی شامل خیاطی، شیرینی‌پزی، سفالگری، چرم و نمددوزی و قالیبافی را تنها با تکیه بر ظرفیت‌های کانون و بدون هیچ‌گونه حمایت دولتی برگزار کرد و خوشبختانه توانستیم به حدی از توانمندی برسیم که از سوی نمایشگاه‌های مختلف صنایع‌دستی دعوت می‌شویم.»

استقلال مالی، بعد از ایجاد اعتماد به نفس
به نظر می‌رسد کانون متکی به همت و انگیزه اعضای خود است؛ غالب اعضای کانون به طور مستقیم یا غیرمستقیم با سندرم داون درگیر هستند. کیانی‌شاد هدف اصلی از اشتغالزایی برای بچه‌های سندرم داون را در گام اول، بالا بردن اعتماد به نفس و ایجاد عزت نفس در بچه‌ها عنوان می‌کند. او می‌گوید: «استقلال مالی، دومین هدفی است که کانون با طرح اشتغالزایی دنبال می‌کند و این اتفاق نمی‌افتد مگر این‌که از بدو تولد توجه خاص به این بچه‌ها داشته باشیم؛ دستیابی به این هدف به معنای این است که نه تنها این بچه‌ها سربار نیستند بلکه می‌توانند باری هم از دوش خانواده‌ها بردارند؛ امروز 30 نفر از بچه‌ها در این فروشگاه به صورت شیفتی فعالیت می‌کنند و امیدواریم بتوانیم به لطف استقبال و توجه مردم این آمار را افزایش بدهیم. ناگفته نماند که تجربه پنج ساله غرفه‌داری در نمایشگاه‌های مختلف و آموزش مشتری‌مداری، ارتباطات و شیوه‌های فروش نیز در پیشبرد اهداف ما بی‌تاثیر نبود.»

بچه‌ها صاحب فروشگاه می‌شوند
سندرم داونی‌ها خودشان محصولات‌شان را تولید می‌کنند و خودشان آنها را به فروش می‌رسانند. کانون کارگاه و متریال لازم را در اختیار بچه‌ها قرار می‌دهد و کیانی شاد می‌گوید برای توسعه کارگاه‌ها برنامه‌های ویژه‌ای داریم که امیدواریم در آینده عملیاتی شود. اما مهم‌تر از آن، این است که همیشه آرزو داشتم بچه‌ها روزی در فروشگاه خودشان کار کنند و از آنجا که باور داشته و دارم که این بچه‌ها زیر توجه خاص خدا هستند، با کمال شگفتی بچه‌ها صاحب مغازه شدند و از پنج ماه قبل نیز به لطف مسؤول اجرایی برج تجارت جهانی و پیگیری‌های ایشان، این غرفه طی یک قرارداد یک‌ساله در اختیار کانون سندرم داون ایران قرار گرفت.

برنامه‌هایی برای ورود به بازار اروپا
ابوالفضل کلایی، یکی از خیرینی که در فراهم کردن مکان فروشگاه سهم به سزایی دارد هم در برج حضور دارد. او هدف خود از این کار را کمک به صنایع‌دستی کشور برای حفظ جایگاه خود در بازار داخلی و دنیا عنوان می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: بر این باورم که با حمایت از هنرمندان کشور می‌توانیم در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم؛ امروز خیابان فردوسی به عنوان مرکز فروش صنایع‌دستی باید قطب صنایع‌دستی داخلی باشد؛ حضور کالای بی‌کیفیت چینی در بازار باعث افسوس است، به همین خاطر تصمیم گرفتم با حمایت از هنرمندان، زمینه را برای حضور پرقدرت هنر ایرانی در جهان آماده کنم. به این منظور در حوزه خارجی نیز برنامه‌هایی برای برگزاری نمایشگاه آثار هنری و صنایع‌دستی ایران داشته و انتظار داریم بستر صادرات صنایع‌دستی به 28 کشور عضو اتحادیه اروپا در آینده‌ای نزدیک فراهم شود.
کلایی در خصوص کمک به کانون سندرم داون هم می‌گوید: معتقدم باید از هر ظرفیتی بهره گرفت؛ هیچ هنری بی‌ارزش نیست و امیدوارم این بچه‌ها هم بتوانند جایگاه خودشان را در حوزه صنایع‌دستی پیدا کنند.

از فروشگاه فرشته‌ها خرید کنید
مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران یکی از بازدیدکنندگان فروشگاه عرضه محصولات صنایع‌دستی تولیدی افراد مبتلا به سندرم داون است؛ وی با حضور در برج تجارت جهانی میدان فردوسی دوام این حرکت را در گرو حمایت بخش دولتی و مهم‌تر از آن استقبال مردم عنوان کرده و از مردم
می خواهد تا با بازدید و خرید از فروشگاه به تداوم این حرکت کمک کنند.
به نظر می‌رسد برنامه خاصی برای حمایت دولتی از صنایع دستی بچه‌های سندرم داون طراحی نشده، اما کانون سندرم داون امیدوار است که بتواندتوجه دولت را به توانمندی‌های بچه‌های دارای سندرم داون در حوزه صنایع‌دستی جلب کند.

مریم خورشیدی

ایران