از فکر تا فروش

ایده‌های رسانه‌ای همچون فیلم مستند و داستانی، انیمیشن، بازی‌های دیجیتال، موشن گرافیک، نماآهنگ، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، شبکه‌های اجتماعی، توزیع یا اکران محصولات چندرسانه‌ای، کمپین‌سازی و همچنین ایده‌های فرهنگی مانند خدمات آموزشی، تولیدات آموزشی، نشریات پژوهشی، تحقیق و توسعه، داده کاوی و‌... از چالش‌های مورد بررسی در رویداد ایدونو بود.
مرکز نوآوری فرهنگی امید یا همان شتابدهنده امید مجری نخستین رویداد کسب‌ و کار در حوزه فرهنگ و رسانه با سبک استارت‌آپ ویکند بود که هفته گذشته موفق شد رویداد ایدونو را با موفقیت به سرانجام برساند تا نشان دهد حوزه فرهنگ و رسانه نیز می‌تواند علاوه بر کمک به پویایی آحاد جامعه در حوزه کسب‌ و کار نه‌تنها هزینه‌بر نباشد، بلکه با خلاقیت و آموزش و دانش بتواند همچون اهرمی اشتغالزا در شرایط دشوار اقتصادی این روزهای کشور ظاهر شود.

پیش‌زمینه‌های آغاز به کار ایدونو
مدیرعامل مرکز نوآوری فرهنگی امید، در خصوص پیش‌زمینه شکل‌گیری رویداد ایدونو به جام‌جم می‌گوید: ایدونو در اصل از یک دغدغه چندساله ما بر می‌آید که کارهای زیربنایی‌اش را در مرکز نوآوری فرهنگی امید شروع کرده بودیم و آن بحث حمایت و سرمایه‌گذاری روی تیم‌ها و ایده‌های نوآور در حوزه فرهنگ و رسانه بود. ما کار در این زمینه را پیشتر در قالب شتابدهنده امید پیش برده بودیم. اما در کنار آن روی قالب‌هایی برنامه‌ریزی کردیم که به شکل مقطعی و با هزینه کمتر و فشرده‌تر تیم‌هایی را پیدا کنیم که ایده‌ها و طرح‌های خوبی در این زمینه داشته باشند تا بتوانیم آنها را شناسایی و روی آنها سرمایه‌گذاری کنیم.
مهندس سید‌رضا کاظمی می‌افزاید: ما پیشتر در چند برنامه به شکل مشارکتی حضور داشتیم، اما از آنجا که هیچ‌کدام به حوزه فرهنگ و رسانه اختصاص نداشت، نتیجه مورد نظرمان را نگرفتیم. از این رو پیشقدم شدیم در قالب یک مسابقه رویداد ایدونو را طراحی و فراخوان آن را منتشر کنیم.
وی اشاره می‌کند: فکر می‌کنم ایدونو به عنوان اولین رویداد متمرکز این حوزه در کشور، تجربه مثبت و موفقی بود. اما کاستی‌های آن در زمینه فراخوان و کمک‌های مربوط به قبل از شکل‌گیری ایده‌ها می‌تواند بهبود یابد. دلچسب‌ترین نکته رویداد ایدونو صحبت‌های بچه‌های شرکت‌کننده بود که می‌دیدم آموزش‌ها برایشان مناسب بوده و کمک کرده فعالان حوزه فرهنگ و رسانه ایده‌های خوبی ارائه کنند. مسلما در رویدادهای آتی با تجربه برگزاری این دوره و همین‌طور تمرکز بیشتر بر موضوعات خاص هر حوزه، به صورت ویژه رویدادهایی که ابعاد آموزشی و مسابقه جدی‌تری داشته باشد را برگزار خواهیم کرد.
مدیرعامل مرکز نوآوری فرهنگی امید یادآور شد: ما در مرکز امید در آغاز دوره سوم شتابدهی هستیم. در این فضا اگر تیم‌ها بتوانند طرح و ایده خود را به حد نصاب‌های مورد نظر مجموعه برسانند، در این صورت وارد دوره شتابدهی می‌شوند و از خدمات و سرمایه‌گذاری و مشاوره مرکز می‌توانند استفاده کنند تا طرحشان را در یک دوره یکساله به نقطه تشکیل شرکت و جذب سرمایه و سودآوری برسانند. علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به وبگاه innomid.ir چنانچه تیم و ایده‌ای در حوزه کسب‌ و کارهای فرهنگ و رسانه داشته باشند، طرح‌نامه خود را ارسال کنند تا در فرآیندی که یک تا دو هفته طول می‌کشد بررسی شده و همکاران ما تماس اولیه را با آنها بگیرند.

تفاوت ایدونو با رویدادهای مشابه
سجاد زوار، مدیر روابط عمومی مرکز نوآوری فرهنگی امید که در طول برگزاری رویداد، نقش مؤثری در پیشبرد مراحل مختلف داشت، درباره مشکلات راه‌اندازی رویداد کسب‌ و کار در حوزه فرهنگ و رسانه به جام‌جم می‌گوید: ما قریب به سه ماه پیش بود که برنامه‌ریزی برای برگزاری رویداد ایدونو را آغاز کردیم، ستاد اجرایی را تشکیل دادیم و مدل برگزاری رویداد را مشخص کردیم. ما یک نوآوری هم در خود این رویداد داشته‌ایم. واقعیت این است که بیشتر رویدادهای استارت‌آپ ویکند با وجود تیم‌ها و روابطی که بین افراد شرکت‌کننده در جریان برگزاری آنها ایجاد می‌شود، اما در نهایت از هم می‌پاشند و کاری پیش نمی‌رود و صندوقی از آنها حمایت نمی‌کند. سرانجام کارها به اینجا ختم می‌شود که تیم‌ها جایزه‌ای می‌گیرند و می‌روند. اما در ایدونو ما مجموعه‌ای از چالش‌های مورد نیاز جامعه در حوزه فرهنگ و رسانه را مطرح کردیم و سپس داوطلبان را فراخواندیم تا کمک کنند این چالش‌ها حل شود. مثلا ما در زمینه واقعیت افزوده و واقعیت مجازی در حوزه رسانه خیلی کم کار کرده‌ایم. همین‌طور در کارآفرینی فرهنگی چالش‌های بسیاری داریم. ما این مسائل را پیش روی شرکت‌کنندگان قرار دادیم به‌علاوه تأکید داشتیم که شرکت‌کنندگان به صورت تیمی و با اعضایی که مهارت‌های مختلفی دارند در رویداد شرکت کنند.
سجاد زوار در خصوص فرآیند اطلاع‌رسانی شرکت در ایدونو اظهار می‌کند: تحلیل من این است که 20 تا 25 درصد شرکت‌کنندگان از طریق آشنایی قبلی با ما شرکت کرده‌اند. بقیه از طریق منتورها و اطلاع‌رسانی‌ها در فضای مجازی و خبرگزاری‌ها در این رویداد شرکت کرده‌اند. بیشتر اطلاع‌رسانی ما از طریق فضای مجازی و با حمایت جام‌جم، نسیم‌آنلاین و ایرنا انجام شد. متاسفانه بقیه خبرگزاری‌ها بعد تبلیغاتی رویداد ایدونو را می‌دیدند و مشارکت چندانی نکردند. هزینه شرکت در برنامه 110هزار تومان بود، ولی بیشتر شرکت‌کنندگان و بخصوص دانشجوها با کد تخفیف در این رویداد شرکت کردند.

معضل کم‌توجهی به کسب‌ و کارهای حوزه فرهنگ و رسانه
از مدیر روابط عمومی مرکز نوآوری فرهنگی امید پرسیدم با توجه به این‌که از بعد فرهنگی ما داعیه‌دار پیشتازی و حرف‌های فراوانی در این حوزه هستیم، چرا ایدونو اولین رویداد این حوزه در نوع خود محسوب می‌شود؟ سجاد زوار در پاسخ می‌گوید: با وجود 40 سالی که از انقلاب اسلامی می‌گذرد، عجیب است که این اولین رویداد بوده، اما به هر حال شروع خوبی است. شاید یکی از دلایل این امر این است که شرکت‌های فرهنگی در این زمینه به جای همکاری و تشریک مساعی با یکدیگر رقابت‌های نابجا دارند و در پس ذهنشان این است که برگزارکننده رویداد خودشان باشند. ما این رویداد را ابتدا با سه حامی شروع کردیم، اما بعدها حامیان دیگری متناسب با چالش‌هایی که داشتند به ما ملحق شدند و این اتفاق دلگرم‌کننده‌ای بود و نشان می‌داد در این زمینه نیازهایی وجود دارد.
مدیر روابط عمومی مرکز امید در تشریح مهم‌ترین دستاورد رویداد ایدونو می‌گوید: ما صندوق سرمایه‌گذاری و شتابدهنده‌ها را گرد هم آوردیم تا بعد از این رویداد، نه‌تنها برنده‌ها، بلکه همه تیم‌هایی که ایده‌های خوبی داشته باشند و طرح‌نامه مناسب ارائه کنند، بتوانند از امکانات شتابدهنده، مشاوره منتورها و دیگر حمایت‌های جانبی برای ادامه کار خود استفاده کنند.
زوار در پایان تصریح کرد: ما از همه فعالان حوزه فرهنگ و رسانه دعوت می‌کنیم با شتابدهنده امید برای برگزاری رویدادهای مشابه در ارتباط باشند. ما قطعا تا جایی که در توانمان باشد به آنها کمک خواهیم کرد.

رتبه اول ایدونو: تیم دارت
برنده تندیس ایدونو + 5 میلیون تومان وجه نقد
+ ورود به دوره شتابدهی مرکز نوآوری فرهنگی امید + سرمایه‌گذاری به ارزش بیش از 120 میلیون تومان
علیرضا اسکندری از تیم دارت که به انتخاب داوران موفق به کسب رتبه اول رویداد ایدونو شد در توضیح ایده کسب‌ و کاری خود که در مرحله آغاز توسعه است به جام‌جم می‌گوید: دارت یک پلتفرم و موتور جست‌وجو برای پیداکردن تخصصی صفحه‌های شبکه‌های اجتماعی است. به این ترتیب که امکان ثبت این صفحات را برای مدیران آنها به منظور کسب درآمد ایجاد می‌کند و از طرف دیگر برای کسانی که کسب‌ و کار دارند و محتوایی برای انتشار تولید می‌کنند، این امکان را ایجاد می‌کند که صفحه‌ها را به صورت موضوعی جست‌وجو کنند.
اسکندری می‌افزاید: ما سعی می‌کنیم از طریق بازاریابی، مدیران کانال‌ها را در شبکه‌های اجتماعی ترغیب به ثبت کانالشان در دارت کنیم و بعد از طریق ربات‌های تلگرامی محتوای صفحات را می‌خوانیم و گزارش‌های تحلیلی در قسمت جست‌وجو می‌نویسیم. به این ترتیب مثلا اگر فردی در حوزه کودکان محتوایی منتشر می‌کند، در این صورت مادران می‌توانند با جست‌وجو در این سامانه کانال‌های مورد علاقه‌شان در زمینه کودکان را پیدا کنند. وی در‌خصوص این‌که ویژگی طرحشان چه بود که رتبه اول را کسب کرد می‌گوید: ما تیم ارائه خوبی داشتیم. بعلاوه ایده‌ای را مطرح کردیم که نیازهای پیچیده‌ای نداشت و قابل اجرا بود. تیم ما تجربه موفق در استارت‌آپ‌های دیگر هم داشت.

رتبه دوم ایدونو: تیم قنات
برنده تندیس ایدونو + 3 میلیون تومان وجه نقد
+ ورود به دوره شتابدهی مرکز نوآوری فرهنگی امید + سرمایه‌گذاری به ارزش بیش از 120 میلیون تومان
رضا کریمی از تیم قنات که موفق به کسب رتبه دوم بخش ایده‌ها شده است در خصوص چگونگی اطلاع از رویداد ایدونو به جام‌جم می‌گوید: از طریق دوستانم متوجه شدم این رویداد برگزار می‌شود و این‌که مرکز امید در حقیقت یک شتابدهنده فرهنگی است. ما در زمینه تولید کارهای مستند فعالیت داریم و ایده ما نیز در زمینه ساخت کارهای کوچک از رویدادهای ناگفته تاریخ است که به صورت کوتاه و مناسب فضاهای مجازی و با قابلیت گسترش (وایرال شدن یا ویروسی شدن) به مرکز امید ارائه دادیم. مدل کار ما کمی متفاوت است و مبتنی بر محصول است و از این نظر شاید لزوما فرآیندی استارت‌آپی نباشد. از کریمی پرسیدم آیا فکر می‌کنید جوایز در نظر گرفته‌شده کافی است؟ وی در پاسخ می‌گوید: طبیعتا وقتی ایده‌ای را می‌خواهیم به نتیجه برسانیم به رخ دادن چند اتفاق نیاز داریم. یکی بحث‌های مالی و دیگری امکاناتی است که در اختیار اعضای تیم قرار می‌گیرد. اینها انگیزه مهمی برای اعضای تیم استارت‌آپی محسوب می‌شود. در حوزه فرهنگ خلأ برگزاری چنین رویدادی حس می‌شد و می‌بینیم به مقوله تجاری‌سازی فرهنگ و رسانه نگاه ویژه‌ای نشده است. در صورتی که امروز و با ایده‌هایی که مطرح شد، دیدیم که این حوزه چقدر می‌تواند پرمخاطب باشد.

رتبه سوم: تیم مانگامستر
برنده تندیس ایدونو + 2 میلیون تومان وجه نقد
+ ورود به دوره شتابدهی مرکز نوآوری فرهنگی امید + سرمایه‌گذاری به ارزش بیش از 120 میلیون تومان
حسین نیک‌کامی از تیم مانگامستر که موفق به کسب رتبه سوم رویداد ایدونو شدند در خصوص ایده تیم‌شان به جام‌جم می‌گوید: کار ما استفاده از روش آموزشی با استفاده از کتاب‌های داستان‌محور و شخصیت‌محور بر اساس سبک هنری مانگا است (معادل کمیک در زبان ژاپنی که در فارسی معادل «پی‌نما» برای آن در نظر گرفته شده است) تا بتوانیم برای مخاطب سن ابتدایی محتوای درسی مناسب و لذتبخش و به صورت سطح‌بندی‌شده تولید کنیم. به این ترتیب دانش‌آموز با شخصیت‌پردازی یکسان مانگاهای ما، هم داستان را می‌خواند و هم به هنگام مطالعه مطالب درسی را می‌آموزد.
نیک‌کامی درباره شیوه عرضه محصول تیم‌شان می‌گوید: ما این کتاب را به صورت فیزیکی و مجازی از طریق فروشگاه‌های اینترنتی به مخاطبان عرضه می‌کنیم. بعلاوه در نمایشگاه‌ها و رویدادهای مختلف شرکت می‌کنیم. همچنین محصولمان را از طریق وبگاهی که برای این ایده راه‌اندازی می‌کنیم عرضه خواهیم کرد. به این ترتیب والدین دانش‌آموزان می‌توانند این محصول را تهیه کنند .
این فعال حوزه فرهنگی تصریح می‌کند: ما رقبای قدری داریم، اما بازار وسیعی نیز پیش روی ماست. نوآوری‌های ما می‌تواند کمک کند تا سهمی از این بازار را به محصول خودمان اختصاص دهیم.

جایزه ویژه: تیم اسپاکو
سید‌محمد میرحسینی، مدیر تیم طراحی بازی‌های دیجیتال اسپاکو که تیمش جایزه ویژه رویداد ایدونو را با نظر داوران به خود اختصاص داد، درباره ایده کسب‌ و کار خود به جام‌جم می‌گوید: ما پنج سال است که در زمینه بازی‌های رایانه‌ای فعالیت داریم و در ایدونو بازی لوبیلند را رونمایی کرده‌ایم که پلتفرمی با زیربنای فرهنگی دارد. ما داستانی که در یمن و نبردهای خونین این روزهای آن سرزمین رخ می‌دهد را به شکل یک بازی همه‌پسند و مورد علاقه سنین مختلف ارائه کرده‌ایم.
وی می‌افزاید: تفاوت بازی ما با سایر بازی‌های دیگر این است که به سبک دفاع از برج (Tower defence) و تیمی اجرا می‌شود. کاربرهای مختلف به صورت آنلاین با هم می‌توانند بازی کنند. میرحسینی درباره مهم‌ترین چالش پیش روی تیم‌شان برای توسعه محصول می‌گوید: مشکلی که باید بر آن غلبه کنیم جذب سرمایه‌گذار است. بچه‌های تیم ما عمدتا در اراک مستقر هستند. ما پیشتر بازی آرما روبو را ساخته بودیم که در جشنواره ابن‌سینا و نانو وُرلد در جشنواره خوارزمی جوایزی را به خود اختصاص داده بود.
میرحسینی تأکید می‌کند: خوشبختانه در شتابدهنده امید حمایت‌هایی مثل اسکان و ارائه کمک هزینه‌ها برای تیم ما انجام خواهد شد، اما نباید فراموش کنیم برای صنعت بازیسازی سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در سراسر جهان می‌شود و ما هم می‌خواهیم محصولی باکیفیت و قابل رقابت ارائه کنیم، بنابراین امیدواریم حمایت‌های بیشتری از بازیسازان فرهنگی شود.

کاظم کوکرم

دانش