ریز بینی یعنی چه؟

میکروپسیا ترکیبی از میکرو به معنای ریز و کوچک و پسیا به معنای دیدن و بینایی است، بنابر این میکروپسیا در زبان فارسی تحت عنوان ریز بینی یا کوچک بینی شناخته می‌شود.

میکروپسیا یا کوچک دیدن اشیا توسط شخص یک عارضه موقتی است که به دلایل متفاوتی ممکن است توسط فرد اتفاق بیفتد و در صورتی‌که شخصی این عارضه را تجربه کرد، نباید نسبت به آن بی‌تفاوت باشد و به آن اهمیت ندهد.

گاهی علت ریز بینی مربوط به چشم و سیستم بینایی فرد می‌شود، ولی همیشه این‌طور نیست و گاهی نیز علت ریزبینی موارد غیر چشمی مثل استفاده از برخی دارو ها، صرع، تشنج، اختلالات عصبی و حتی جراحات وارده به مغز است.شایع‌ترین علت ریز بینی در افراد نزدیک‌بینی است که بتازگی عینک گرفته و از آن استفاده می‌کنند. عینک‌های اصلاح‌کننده عیوب انکساری نزدیک بینی فرد، دارای عدسی‌های مقعر یا کاو است و در روز‌های اول که فرد نزدیک بین استفاده از عینک را تجربه می‌کند، ممکن است تمام اشیا و اجزای محیط اطراف خود را از پشت عینک کوچک‌تر احساس کند و متوجه شود که همه جا را ریز می‌بیند. این ریز بینی موقتی و فیزیولوژیک بوده و در مدت زمان کوتاهی سیستم بینایی فرد با اندازه‌های جدید انطباق یافته و مرتفع می‌شود، ولی همیشه دلیل ریز بینی این مورد نیست. در چشم‌های ما اعمال فیزیکی و فیزیولوژیکی انجام می‌شود که کمک می‌کند بینایی دینامیک برای ما فراهم شود.یکی از این اعمال عمل تطابق است که در چشم برای افزایش قدرت بینایی و رویت اشیای نزدیک‌تر به‌طور طبیعی اتفاق می‌افتد. همین عمل تطابق با مکانیزم پیچیده‌ای گاهی به‌طور غیر طبیعی اضافی انجام می‌شود و موجب ریز بینی یا میکروپسیا می‌شود.عمل دیگری که در چشم‌ها موجب میکروپسیا می‌شود، عمل تقارب یا نزدیک کردن چشم‌ها به هم برای رویت اشیای نزدیک‌تر است. این عمل نیز گاهی به‌طور غیرطبیعی زیاد انجام و موجب ریزبینی می‌شود.

اپتومتریست‌ها در یک معاینه اپتومتری، تک تک عملکرد‌های سیستم بینایی شما را ارزیابی می‌کنند و در صورتی‌که اختلالی در هر یک از این اعمال وجود داشته باشد، مشخص می‌شود.درخصوص میکروپسیا نیز همان‌طور که گفته شد با بررسی ساختمان اپتیکی چشم‌، تمام موارد لازم ارزیابی می‌شود و در صورتی ‌که مشکل فوق به نحوی محدود به چشم و سیستم بینایی باشد که درمان اپتیکی یا اپتومتری لازم داشته باشد با تجویز عینک‌های اپتیکی یا تمرینات بینایی vision therapy مشکل را برطرف می‌کند و البته اگر مشکل شما فراتر از این موارد باشد گاهی لازم می‌شود به متخصصان ذی‌ربط از جمله چشم یا مغز و اعصاب ارجاع داده شوید.

دلیل میکروپسیا می‌تواند تغییرات مربوط به سن و کهولت در ناحیه ماکولای چشم شما باشد. یعنی به‌دلیل دژنره شدن مرکز دید و لکه زرد چشم در افراد مسن ایجاد شده باشد یا به‌دلایل بیماری‌های شبکیه‌ای ناگهانی و حاد در ناحیه مرکزی دید اتفاق افتاده باشد که در این موارد نیز شما بلافاصله توسط اپتومتریست‌ها به چشم پزشک و متخصص شبکیه ارجاع می‌شوید.گاهی دلیل میکروپسیا مصرف برخی داروها ست که به نحوی موجب ریز بینی می‌شود. گاهی موجب بر هم زدن تعادل تقارب و تطابق چشم‌ها شده و گاهی با تاثیر بر مراکز عصبی به‌طور مستقیم عارضه میکروپسیا را ایجاد می‌کند.گاهی دلیل ریز بینی صرع یا تشنج است که با مکانیزم‌های مربوط به خود روی مراکز عصبی فرد تاثیر گذاشته و موجب ریزبینی می‌شود که در این موارد ارجاع یا مراجعه مستقیم فرد مبتلا به متخصص مغز و اعصاب و تصویربرداری‌های مغزی ضرورت می‌یابد. ریز بینی گاهی می‌تواند علامت میگرن باشد و به عنوان یک پیش علامت شروع سردرد‌های میگرنی در فرد اتفاق بیفتد. البته باید توجه داشت ریز بینی به‌طور خاص علامت همه افراد مبتلا به میگرن نیست و فقط در گروهی از افراد مبتلا خود را نشان می‌دهد.

دکتر علی میرزاجانی

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران