شبیه ، ولی متفاوت با سیب

گلابی از آن دست میوه هایی است که خیلی ها دوست دارند. این میوه در آسیا از 2 تا 3 هزار سال پیش کشت می شده است و تولید آن طی 10 سال گذشته در آسیا افزایش چشمگیری داشته است

کد خبر: ۱۱۰۹۱۶

، مخصوصا در چین ، کره ، ترکیه ، هند و ایران با توجه به افزایش تقاضا و پیشرفت فناوری شاهد افزایش تولید این میوه ترد و آبدار بوده ایم.
در این راستا پژوهشگران دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس 9 گونه گلابی جدید آسیایی را با موفقیت پرورش داده اند. از ویژگی های گلابی های جدید آن است که نه تنها به آب و هوای تهران سازگاری نشان می دهند بلکه خیلی زود به بار می نشینند و حجم میوه آنها نیز قابل توجه است. ما به این بهانه با حسن خوش قلب مجری طرح فوق الذکر به گفتگو نشسته ایم.

اصولا گلابی در چه گونه و رده گیاهی قرار می گیرد وچند گونه برای این میوه شناخته شده است؛

گلابی یکی از درختان میوه دانه دار از زیر خانواده Pomoidae و خانواده Rosaceae یا گل سرخیان است و گلابی اروپایی (Pyrus communis) یکی از میوه های مناطق معتدله است که بخاطر طعم و مزه مناسب و ارزش تجاری آن در ایران کشت و کار می شود. سطح زیرکشت گلابی در ایران 19هزار و 219 هکتار با تولید 180 هزار تن در سال است ، اغلب باغات گلابی در مناطق تهران ، خراسان ، اصفهان ، آذربایجان غربی و شرقی و قزوین واقع شده اند و در حال حاضر بیش از 70 رقم از ارقام گلابی اروپایی در ایستگاه کمال آباد (وابسته به موسسه اصلاح و بذر کرج) وجود دارد. با وجود این صنعت میوه ایران هنوز کشت ارقام گلابی آسیایی را تجربه نکرده است. 90 درصد کل تولید گلابی در ژاپن به گلابی آسیایی اختصاص دارد و گونه های مهم گلابی در کشورهای آسیای جنوب شرقی از جمله چین و کره ، گلابی آسیایی و گلابی اروپایی هستند و تخمین زده می شود 72درصد از گونه های شناخته شده گلابی بومی آسیا باشند.گلابی های آسیایی گروه بزرگی از انواع گلابی را شامل می شوند که از شرق آسیا منشا گرفته اند، امروزه هزاران واریته از انواع گلابی آسیایی در سراسر جهان انتشار یافته اند که غالب آنها دارای شکل گرد بوده و اندازه میوه آنها در حد سیب است و برخی دیگر همانند گلابی های اروپایی (معمولی) گلابی شکل هستند. معمولی ترین رنگ پوست در آنها قهوه ای - طلایی است که به رنگ های سبز، زرد و یا حد وسط نیز دیده می شود از ارقام معروف با پوست زرد رقم Nijisseiki Gold و از ارقام با پوست قهوه ای ارقام Housuiو Kousui را می توان نام برد. ارقام گلابی آسیایی همچون سیب ، ترد و آبدار هستند و تا حدودی طعم و مزه سیب را دارند، اما دارای بافت متمایز و مشخصی نظیر گلابی هستند (از این رو سیب - گلابی نیز نامیده می شوند)، همچنین آنها به گلابی های سالادی شرقی ، نشی (در زبان ژاپنی به معنی گلابی) و بالاخره به گلابی های چینی یا ژاپنی نیز شهرت دارند و همچنین در دهه اخیر گلابی آسیایی به عنوان یکی از میوه های اصلاح شده جدیدی که از پتانسیل بالایی برای تولید برخوردار است مورد توجه تولیدکنندگان گلابی در سراسر جهان قرار گرفته است.

گونه های آسیایی و اروپایی آن در چه ویژگی هایی با هم متفاوت هستند و چه مزیت هایی نسبت به هم دارند؛

از خصوصیات مهم ژنوتیپ های وارداتی گلابی آسیایی تفاوت های میوه ارقام مختلف از نظر شکل ، رنگ ، تردی ، صافی و زبری پوست ، رنگ گوشت ، عطر و طعم و مزه میوه است و همچنین زمان رسیدن میوه به طور چشمگیری در طول سال در بین ارقام متفاوت بوده و عمر پس از برداشت محصول نیز در ارقام مختلف متفاوت است. ارقام وارداتی گلابی آسیایی از نظر زمان رسیدن میوه به 3 گروه زودرس ، میانرس و دیررس طبقه بندی شدند. همانطور که ذکر شد ارقام گلابی آسیایی به لحاظ تنوع رنگ ، شکل و عطر و طعم بسیار متنوع تر از ارقام اروپایی هستند و تفاوت های دیگر شامل زمان رسیدن میوه است که ارقام زودرس در اوایل تابستان رسیده و وارد بازار شده در حالی که ارقام اروپایی اواخر تابستان وارد بازار می شوند. از تفاوت های مهم آن عمر انبارداری بالا در ارقام آسیایی است که تا حدود 6ماه براحتی در سردخانه قابل نگهداری هستند و ارقام اروپایی عمر پس از برداشت کوتاهی دارند. در ارقام آسیایی زمانیکه کاملا روی درخت رسیده اند می توان برداشت و به بازار عرضه کرد ولی در اروپایی اگر بیش از حد روی درخت برسد نمی توان آنرا براحتی حمل و نقل کرد و عمر بسیار کوتاهی دارند.

انگیزه اولیه از انجام مطالعه روی 9 گونه گلابی جدید آسیایی چه بوده است؛

باغداری در کشور ما در طی چند دهه اخیر بعنوان یک جریان اقتصادی مستقل ، در کنار کشاورزی و صنعت تثبیت شده است به طوری که محصولات سر درختی ایران در حال حاضر در گستره وسیعی از بازارهای داخلی و بخشی از بازارهای خارجی عرضه می شوند، از طرفی کیفیت استثنایی محصولات باغی ایران خصوصا خرما، پسته و انار، کشور را در جایگاه ممتازی قرار داده است و این که شرایط اقلیمی مناسب از جمله نور فراوان در اکثر مناطق ایران شرایط مناسبی را برای ایجاد محصولات باغی با کیفیت بالا فراهم می کند. در حال حاضر، ارزش وزنی محصولات باغی ایران رقمی معادل 15میلیون تن در سال برآورد می شود و بخش باغبانی ظرفیت صادرات این محصولات را تا سقف یک میلیارد دلار در سال داراست. آنچه مسلم است ایران از پتانسیل خوبی برای افزایش کمی و کیفی محصولات باغبانی به منظور دستیابی به بازارهای جهانی برخوردار است. در ایران به خاطر جدید بودن این میوه از طرفی و شکل ، رنگ و عطر و طعم متفاوت در ارقام مختلف از طرف دیگر و هم چنین رسیدن ارقام مختلف میوه در مدت زمان طولانی از سال جذابیت ویژه برای آن پیش بینی می شود. در سال 1998، تعدادی پیوندک ارقام گلابی آسیایی برای اولین بار در قالب طرح ملی سازگاری گلابی آسیایی با شرایط آب و هوایی ایران توسط گروه باغبانی دانشگاه تربیت مدرس از کشور بلژیک به ایران و بر روی پایه های دانهالی گلابی اروپایی پیوند شدند. پس از گذراندن دوره قرنطینه در گلخانه گروه باغبانی دانشگاه تربیت مدرس و موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی ، تحقیقاتی روی نهال های حاصله در زمینه های مختلف در دانشگاه تربیت مدرس شروع و در حال انجام است. بعلاوه وظیفه متخصصین باغبانی و اصلاح نباتات و سایر رشته ها این است که بتوانند از این نوع محصولات اصلاح شده و همچنین یافته های جدید در محصولات باغبانی برای استفاده در کشور حداکثر استفاده را بکنند و ذخیره ژنی خود را افزایش دهند.

گونه های مورد مطالعه شما در چه شرایط آب و هوایی و فنوتیپی خاک و غیره به بار می نشینند؛

این ارقام در آب و هوای معتدل خنک کاملا رشد و نمو دارند و باردهی خوبی دارند، یعنی در شهرهایی چون تهران ،کرج ، شاهرود، مشهد، اصفهان و ارومیه احتمالا رشد خوبی دارند. از لحاظ خاک نیز خاکهای متوسط و سبک از لحاظ بافت و با مواد آلی زیاد را نسبت به خاکهای سنگین و غرقابی بهتر می پسندند.

روش پرورش شان چگونه است؛

روش پرورش آنها روی داربست یا قیم ها شبیه آنچه در کاشت انگور و کیوی انجام می گیرد، است و به علت مستحکم نبودن تنه و ساقه حتما باید قیم داشته باشد، خواه انفرادی خواه روی داربست و سیم. هرس شدیدتر از سیب و گلابی مورد نیاز است و مراقبت بیشتری نیز می خواهد. رسیدن بیش از حد باعث افزایش مواد جامد قابل حل (TSS) و از طرفی حساسیت به صدمات مکانیکی ، فیزیولوژیکی و پاتولوژیکی در میوه افزایش می یابد. علاوه براین زمان رسیدن میوه گلابی آسیایی در مناطق مختلف متفاوت است. میوه های گلابی آسیایی باید در شرایط دمایی صفر درجه سانتی گراد (32درجه فارنهایت) در ظروف یا پاکت های پلی اتیلن نگهداری شوند و رطوبت نسبی در انبار نیز بالای 90درصد باشد زیرا میوه گلابی آسیایی به از دست دادن آب بسیار حساس است و وقتی 5 7 درصد آب از دست بدهد دهیدراته شده و ظاهر آن چروکیده می شود، از طرفی نگهداری بیش از اندازه میوه در ظروف پلی اتیلن در انبار قهوه ای شدن پوست و پیری را موجب می شود. گلابی آسیایی را نمی توان برای مدت طولانی در کنار میوه هایی که اتیلن زیادی تولید می کنند نگهداری کرد و همچنین میوه های صدمه دیده که اتیلن تولید می کنند نیز برای میوه های سالم مضر هستند.

نتایج حاصل از بررسی ترکیبات موجود در میوه چه بوده است؛

شیرینی و میزان قند یکی از مهمترین فاکتورهای کیفیت در گلابی آسیایی است و تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد که یکی از این عوامل میزان و نوع قند تجمع یافته در میوه است. عمده ترین قندها گلوگز، فروکتوز، سوربیتول و ساکاروز بودند و هرچه میوه رسیده تر می شد از میزان ساکاروز کاسته شده و میزان گلوکز افزایش می یابد. اسیدهای آلی نیز در زمان رسیدن کاهش نشان داده و عمده ترین آنها اسید مالیک ، سیتریک و آسکوربیک بودند. تغییر فاکتورهای فیزیکو شیمیایی از قبیل تردی بافت ، اسیدیته کل ، پهاش و مواد قابل حل نیز در طول رشد میوه و انبارداری اندازه گیری شد و مواد معطره آن از قبیل اتیلن و ترکیبات فنلیک و فلاونیدها نیز در حال اندازه گیری است.

چشم انداز ورود این گونه های جدید به بازار میوه داخلی را چگونه می بینید؛

همان طور که گفته شد مسلما با توجه به جدید بودن گلابی آسیایی در ایران ، تحولی در صنعت میوه کاری (مخصوصا در میوه های دانه دار) در کشور به وسیله کشت ارقام وارداتی گلابی آسیایی ایجاد خواهد شد. لازمه انجام چنین تحولی انجام تحقیقات لازم بر روی ژنوتیپهای وارداتی است تا سازگاری آن با مناطق مختلف و سلیقه مردم و دیگر مزایا و معایب آن شناسایی شود و در ایران به خاطر جدید بودن این میوه از طرفی و شکل ، رنگ و عطر و طعم متفاوت در ارقام مختلف از طرف دیگر و هم چنین رسیدن ارقام مختلف میوه در مدت زمان طولانی از سال جذابیت ویژه برای آن پیش بینی می شود.

آیا در آینده نزدیک شاهد اضافه شدن این گونه ها به بازار میوه داخلی خواهیم بود؛

پس از گذراندن دوره قرنطینه در گلخانه گروه باغبانی دانشگاه تربیت مدرس تحقیقاتی روی نهال های حاصله در زمینه های مختلف در دانشگاه تربیت مدرس شروع و در حال انجام بوده و قرار است در چند نقطه آب و هوایی کشور نظیر شاهرود، اصفهان ، مشهد، ارومیه و کرج مورد ارزیابی قرار گیرند که از سال بعد نهال ها توزیع می شوند و در آن مراکز بررسی های مقدماتی انجام و به باغداران تحویل می شود و همینطور در حال حاضر ارزیابی اولیه از رشد رویشی و زایشی روی پایه های محلی در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس ، ادامه دارد.