سایه روشن‌ های مجلس دهم

به گزارش جام جم، در این دوره گرچه برخی اقدامات مثبت انجام شده اما به اعتقاد برخی کارشناسان سیاسی و اقتصادی، فعالیت‌های انجام گرفته از سوی نمایندگان در این دوره، کافی نیست و منتقدان اعتقاد دارند توجه به تکالیف نمایندگی در حوزه‌های انتخابیه شهری و شهرستانی باعث شده توجه به مسائل کلان کشور کمرنگ شود.

اقتصاد کشور و بحران آسیب‌های اجتماعی نیازمند اقدامات عاجل و جسورانه است و نبود قوانین موثر برای حل آن می‌تواند کارنامه غیر شفافی را از این دوره مجلس بر جای بگذارد. در عین حال حل مباحث فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور نیز می‌تواند فرصتی باشد که این دوره مجلس بتواند از آن سرافراز بیرون آید.

مجلس دهم در فضایی شکل گرفت که انتظار رونق اقتصادی پس از به‌ نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای افزایش یافت تا به این واسطه موانع بهبود محیط کسب و کار و سرمایه‌گذاری خارجی هرچه سریع‌تر برطرف و با مدیریت اقتصادی، مشکلات نظام بانکی ساماندهی شود. رهبر معظم انقلاب در دیدار آغاز به کار این دوره مجلس تصریح کردند که مساله‌ اقتصاد، مساله‌ اصلی در کشور است و باید تکیه مهم روی مساله‌ رکود و تولید داخلی باشد. ایشان همچنین در این دیدار بر توجه ویژه به مسائل فرهنگی نیز تأکید کردند.

حال سوال اینجاست که آیا مجلس دهم از زمان استقرار توانسته با طرح‌‌های کارشناسی و پیگیری امور از طریق ابزارهای نظارتی خود، مطالبات مردمی را پیگیری کند؟ ‌هر چند طبق گزارش هیات رئیسه از گزارش عملکرد یکساله نخست مجلس دهم 2063 تذکر کتبی و 718سوال از مسئولان اجرایی صورت گرفته و طرح‌ها و لوایح بسیاری بررسی شده، اما در سال دوم شاهدیم که به دلیل نبود دستور کاری، تعداد جلسات علنی مجلس به دو روز تقلیل یافته تا نمایندگان با حضور در کمیسیون‌های تخصصی بتوانند این خلأ را پر کنند.

در فرصت باقیمانده از مجلس دهم قطعا رسانه‌ها و مردم با چشم باز ناظر بر عملکرد آنان خواهند بود و درباره آنان قضاوت خواهند کرد.

قانونگذاری مجلس دهم در بوته نقد

در حالی که در گزارش سال اول مجلس از میزان قانونگذاری‌های صورت گرفته توسط نمایندگان ابراز رضایت شده و از افتخارات این دوره، بررسی احکام دائمی برنامه‌های توسعه و بررسی و تصویب برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و بودجه سال 1396 عنوان می‌شود اما سخنان برخی کارشناسان و نمایندگان حاکی از آن است که در سال دوم کاری این مجلس، هنوز اقدام کارسازی برای تحولات کشور صورت نگرفته است.

مهدی شیخ، نماینده تهران و عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی معتقد است که نباید آرمانی در مورد عملکرد قوه مقننه صحبت کرد چون طبیعت مجالس برخاسته از آرای مردمی است.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با تاکید بر این‌که در انتخابات مجالس احزاب دخالتی ندارند و به همین واسطه نمایندگان مجلس با توجه به فعالیت‌ها درسطح شهرها و شهرستان‌ها از سوی مردم انتخاب شده و به مجلس راه پیدا می‌کنند، افزود: نمایندگان در بحث حوزه‌های انتخابیه، درگیر مشکلات محلی و منطقه‌ای مردم هستند و فرصت کمی برای توجه به مسائل ملی و کلان کشور پیدا می‌کنند.

این نماینده مجلس با تاکید بر این‌که در بحث قانونگذاری توقع از مجلس این بود که قوانین را شفاف و تجمیع شده ارائه کند، یادآور شد: متاسفانه به دلیل ضعف قوانین کشور هم اکنون شاهد فساد در بعضی از بخش‌ها هستیم و باید قوانین دست و پاگیر از بین برود تا مشکلات حل شود.

وی در خصوص این‌که چرا در مجلس دهم کمتر شاهد ارائه طرح از سوی نمایندگان مجلس هستیم، خاطرنشان کرد: از ابتدای این مجلس قرار بر این شد که طرح از سوی نمایندگان کمتر ارائه شود و بیشترین مصوبات مجلس، لایحه‌محور باشد تا دولت در این زمینه بیشتر ورود کند، اما متاسفانه این خواسته، ‌کمتر از سوی دولت مورد توجه قرار گرفته است.

اما در مورد نظر منتقدان نسبت به کم‌کاری قانونگذاری مجلس، علی‌اصغر یوسف‌نژاد نماینده ساری که سابقه چند دوره حضور در مجلس را دارد با اشاره به این‌که در این دوره مقرر شد تمرکز نمایندگان بر لوایح ارجاعی دولت باشد و از ارائه طرح توسط نمایندگان به دلیل احتمال داشتن بار مالی جلوگیری شود، یادآور شد که البته مجلس می‌توانست در زمینه تصویب قوانین مناسب قوی‌تر و موثرتر وارد عمل شود.

از سوی دیگر احسان قاضی‌زاده، نماینده فریمان دلیل کم‌توجهی مجلس در ارائه مصوبات مناسب را کم‌کاری دولت عنوان کرد و گفت: متاسفانه تمامی لوایح ارسالی دولت کارشناسی نشده و وقت نمایندگان به اصلاح لوایح دولت با ساعت‌ها کار کارشناسی گرفته می‌شود و همین امر فرصت ارائه لوایح مناسب از سوی نمایندگان را گرفته است.

وی مجلس دهم را دارای بدنه کارشناسی قوی همراه با نمایندگان متخصص دانست و افزود: یکی از بهترین اقدامات مجلس دهم، ‌تصویب قانون برنامه ششم توسعه است که صفر تا صد آن را مجلس نوشته و نسبت به دیگر برنامه‌های گذشته از دورنمای بهتری برخوردار است ؛ لذا نمی‌توان مجلس را متهم به کم‌کاری کرد.

البته عزت‌الله یوسفیان ملا که چند دوره از حوزه انتخابیه آمل در مجلس حضور دارد، بر این باور است که مجلس دهم هرچند تصویب قانون برنامه ششم توسعه را به عهده داشته اما به نظر می‌رسید باید بررسی قوانینی را در دستور کار خود قرار می‌داد که نتایج آن در زندگی مردم رویت شود.

این نماینده مجلس با تاکید بر این که مجلس قادر به حل بسیاری از مشکلات در کشور است، یادآور شد که مجلس دنبال حل مشکلات نمی‌رود و در بسیاری از موارد عافیت طلبی می‌کند و می‌خواهد فضا را تلطیف‌شده اداره کند.

جایگاه نظارتی مجلس

وجه نظارتی مجلس همواره دارای اهمیت، حساسیت و منزلت بسیاری بوده و علاوه بر وظیفه قانونگذاری، مسئولیت‌های بسیار سنگینی را به عهده نمایندگان گذاشته است. اما برخی معتقدند به دلیل قرابت سیاسی دولت و مجلس، این بعد به حاشیه رفته و ضعف‌هایی که در اجرای قوانین و نیز آیین‌نامه‌های دولت دیده می‌شود و مقایسه عملکرد نظارتی مجلس نهم و دهم نشان‌دهنده این امر است که سوالات از وزرا کاهش یافته است.

عزت‌الله یوسفیان ملا، نماینده آمل با اشاره به این که تقویت بعد نظارتی مجلس می‌تواند قوه مقننه قدرتمندی را به نمایش بگذارد، تاکید کرد، متاسفانه در حال حاضر همراهی بیش از حد مجلس با دولت در دستور کار قرار گرفته و سوال، استیضاح و تذکر یا تحقیق و تفحص که حق نمایندگان محسوب می‌شود نادیده انگاشته شده تا احساس نشود نمایندگان در صدد تخریب دولت هستند. نماینده آمل یادآور شد متاسفانه در این دوره بعد نظارتی مجلس ضعیف شده که باید در مورد آن تصمیم جدی گرفته شود .

مهدی شیخ، نماینده تهران البته نظری متفاوت دارد و تاکید می‌کند مجلس دهم در بحث نظارت تلاش بسیاری صورت داده و حتی مجموعه مدیریتی مجلس در تلاش است این بعد را قدرتمندتر از دیگر مجالس اعمال کند.

وی با تاکید بر این که بعد نظارتی مجلس دهم ضعیف‌تر از دیگر مجالس نیست، تاکید کرد:در این دوره مقرر شده گرایش سیاسی نمایندگان نقشی در اعمال نظرات نظارتی آنان نداشته باشد.

علی‌اصغر یوسف‌نژاد، نماینده ساری نیز عملکرد مجلس دهم را در بعد نظارتی قابل دفاع می‌داند و البته تاکید دارد کاستی‌هایی وجود دارد و بخش نظارتی مجلس دهم باید نسبت به سایر مجالس قوی‌تر عمل کند و سوال، تذکر و تحقیق وتفحص و استیضاح وزرا را جدی‌تر بگیرد.

چه اقداماتی باید در فرصت باقیمانده صورت گیرد

با توجه به چنین شرایطی در مدت زمان باقیمانده از مجلس دهم، ضروری است با آسیب‌شناسی دوره‌ای که از این مجلس سپری شده، برای دو سال آینده برنامه‌ریزی شود تا رسیدگی به اولویت‌های معیشتی مردم که حرف اول تمام نمایندگان در ابتدای حضور در مجلس بوده، محقق شود.

علی اصغر یوسف نژاد نماینده ساری تاکید دارد در نگارش قوانین مناسب، ضعف‌هایی وجود دارد که همکاری دولت و مجلس می‌تواند منتهی به نگارش قوانین خوب شود. ‌وی در عین حال یادآور شد با حضور نمایندگان کارشناس مجلس که تعدادشان کم نیست،باید در فرصت باقیمانده به جبران عقب افتادگی‌ها در بعد تقنینی و نظارتی پرداخته شود.

عزت‌الله یوسفیان، نماینده آمل نیز در این زمینه تاکید دارد با سخنرانی و نطق، خروجی مشخصی از مجلس بیرون نخواهد آمد و باید کاری کرد تا بتوان گفت مجلس دهم اقدامی اساسی را در زمینه مشکلات کشور انجام داده است.

باید کاستی‌ها برطرف شود

اکبر رنجبرزاده، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی هم با تاکید بر این‌که در فرصت باقیمانده از عمر مجلس دهم، باید تلاش کنیم از تمام ظرفیت و توان کشور برای رسیدن به عدالت در جامعه بهره ببریم، یادآور شد تمایل بر این است که در مدار اسلامی، رفاه، آسایش، آرامش وکمال در زندگی مردم دیده شود.

این عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به این‌که نمایندگان باید تدابیر خود را در فرصت باقیمانده به‌کار گیرند و با وضع قوانین، همکاری و هماهنگی با قوای دیگر، رفاه اجتماعی و‌ معیشت و ایجاد شغل برای فرزندان این مرز و بوم را فراهم کنند، تاکید کرد باید تلاش کنیم که ثروت ملی افزایش پیدا کند و چشم طمع دشمنان از کشور برداشته شود.

وی درخصوص کم وکاستی‌های عملکرد مجلس دهم که باید در فرصت باقیمانده اصلاح شود، گفت: بحث مقابله با قاچاق کالا و ارز، ‌باید در اولویت اساسی قرار گیرد تا اخلال در نظم اقتصادی داخلی، تولید و اشتغال از بین برود. رنجبرزاده اهمیت به تولید داخلی و جلوگیری از واردات و ‌همچنین افزایش درآمد ملی و افزایش روابط بین‌الملل را در راستای توسعه کشور از اولویت‌های آینده مجلس دهم دانست.

حال به‌نظر می‌رسد با انتقادات موجود نسبت به عملکرد مجلس آن‌هم از سوی نمایندگان، درفرصت باقیمانده و به دور از نگاه سیاسی، مجلس اگر گام‌های جدی بردارد و دولت نیز مقید به همکاری با قوه مقننه شود، مشکلات مردم حل خواهد شد.

با در نظر گرفتن این شیوه قطعا با به‌کارگیری نمایندگان موثر و توانمند از رسیدگی به موافقت‌نامه‌ها و طرح‌های بی‌خاصیت یا کم خاصیت جلوگیری خواهد شد و مجلس به سمت حل مشکلات اقتصادی، اشتغال و مبارزه با فساد حرکت خواهد کرد.