مدیریت تجارت خارجی

اما بعد از برجام، وضعیت کمی تغییر کرد و وعده‌های گسترده‌ای از سوی این کشورها به ایران داده شد که البته اغلب آنها مثل مبادلات بانکی، ارائه فناوری‌های نوین مورد نیاز صنایع ایران و... تاکنون محقق نشده است.

با این حال، پس از برجام شاهد افزایش واردات ایران از کشورهای اروپایی هستیم، اما اگر می‌خواهیم در این زمینه قضاوت درستی کنیم، تا آمارهای مبادلات اقتصادی را به صورت ریز و شفاف نداشته باشیم، خیلی نمی‌توانیم بحث کنیم، اما آن چیزی که مشخص می‌نماید این است که در این مدت، رشد واردات داشتیم تا صادرات.

وقتی بخواهیم روند تجاری ایران را با دیگر کشورها در دوران پسابرجام تحلیل کنیم، نیازمند دستیابی به آمار و اطلاعات شفاف هستیم. به عنوان مثال در مورد هفت‌ماهه سال جاری 27.8 میلیارد دلار واردات و 24.7 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی انجام شده است، پس تراز تجاری ایران در این مدت 3.1 ـ میلیارد دلار شده است.

نکته دیگر آن‌که در دوران تحریم‌ها بیش از 80 درصد مبادلات تجاری ایران با کشورهایی مثل چین، روسیه، هند، امارات، کره جنوبی، ژاپن و... بود، اما امروز این حجم کاهش یافته و بخشی از آن در اختیار کشورهای اروپایی با توجه به شرایط جدید قرار گرفته است.

همچنین باید توجه داشت واردات کالاهای سرمایه‌ای نگران‌کننده نیست، اما اگر کالاهای مصرفی واردشده باشد، باید نگران باشیم.

در هر صورت، سیاستگذاری تجارت خارجی کشور باید با هدف افزایش سهم ایران از کیک تجاری دنیا صورت پذیرد. یعنی وقتی می‌گویم کل تجارت جهانی 38 هزار میلیارد دلار است، لازم است هدفگذاری کنیم مثلا یک درصد آن را به دست آوریم، بنابراین لازم است کل تجارت خارجی کشورمان را به 380 میلیارد دلار برسانیم.

بنابراین حتی اگر کل درآمد نفتی را هم به تجارت غیرنفتی بیفزاییم (با توجه به جمعیت ایران نسبت به جمعیت جهان) و اگر بخواهیم یک درصد از کل تجارت جهان را به خودمان اختصاص دهیم، باید حجم واردات و صادرات کشورمان را به بیش از سه برابر فعلی افزایش دهیم.

به این ترتیب حتی اگر واردات هم افزایش یابد، نباید نگرانی داشته باشیم؛ مشروط بر این‌که صادرات غیرنفتی ما از واردات پیشی گرفته باشد.

کیومرث فتح‌ الله کرمانشاهی - معاون اسبق سازمان توسعه تجارت