از اگزمای پوستی و علائم آن چه می‌دانید؟

اگزما معادل التهاب پوست است. همان‌طور که در ارگان‌های مختلف بدن خود التهاب داریم، در پوست هم التهاب داریم. درماتیت یعنی التهاب پوست و اگزما یعنی التهاب در پوست.

چرا پوست دچار التهاب ( اگزما) می‌شود؟

پوست علاوه بر این که در زیبایی ما نقش دارد، نقش حفاظتی هم دارد. یکی از وظایف پوست، دفاع ایمنی بدن است. پوست یک سیستم ایمونولوژیک خیلی قوی است و اولین سد دفاعی بدن. هر ماده خارجی که قرار است وارد بدن شود، باید از پوست عبور کند. هر ماده چه خارج از بدن باشد و چه داخل بدن، اگر بخواهد وارد پوست شود، با واکنش شدید روبه‌رو می‌شود. این واکنش را اگزما می‌گوییم. گاهی واکنش بدن به یک ماده خارجی به صورت کهیر است. اگزما عمدتا مواردی است که عامل خارجی از طریق پوست وارد بدن می‌شود اما در واکنش آلرژیک، حتی مواد خوراکی می‌تواند موجب واکنش بدن شود. اگزما معمولا تماسی و موضعی است.

آیا در ایجاد اگزما عامل عفونی نقش دارد؟

خیر.

انواع اگزما کدام است؟

از نظر ظاهری اگزما را به انواع حاد، مزمن و تحت حاد تقسیم‌بندی کرد.

علائم اگزمای حاد، مزمن و تحت حاد کدام است؟

در اگزمای حاد، فرد مبتلا دچار علائمی مانند قرمزی، خارش، سوزش و همچنین ترشحات آب دار در ناحیه پوست می‌شود. در اگزمای مزمن، گاه آن‌قدر بیماری طولانی می‌شود که بر اثر خاراندن پوست زمخت می‌شود؛ همچنین پوست تیره و ترک دار می‌شود، ولی در مرحله مزمن، خارش خیلی زیاد نیست. در اگزمای تحت حاد، علائم بینابین موارد ذکر شده است. برخی اگزماها تحریکی است یعنی در اثر تحریک یک ماده ایجاد می‌شود. گاه واکنش اگزمایی به سمت آلرژیک شدن می‌رود یعنی بدن به آن ماده آلرژی پیدا می‌کند. مثال: فردی که قبلا از بدلیجات حاوی نیکل استفاده می‌کرده و دچار ضایعات پوستی می‌شده، بعدها زمانی که یک خوراکی حاوی نیکل (برخی سس‌های حاوی نیکل) می‌خورد، بدنش واکنش می‌دهد، چرا که حساسیت بدن نسبت به نیکل، رفته رفته وارد حافظه بدن می‌شود و با خوردن خوراکی، بدن نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد.

لایه چربی سطح خارجی پوست چه نقشی دارد؟

این لایه مانند عایق عمل می‌کند و اجازه ورود مواد خارجی را به بدن نمی‌دهد. هر عاملی که لایه چربی پوست را از بین ببرد، پوست را مستعد اگزما می‌کند.

چه عاملی در ایجاد اگزما نقش دارد؟

1ـ ژنتیک یعنی فرد به‌طور ژنتیک، لایه چربی را کم دارد‌؛ مثل بیماران مبتلا به درماتیت آتوپیک که راحت دچار اگزما می‌شوند .

2ـ افزایش سن. افراد از 50 یا 60 سال به بالا خون‌رسانی به پوستشان کم و فعالیت غدد چربی ساز آنها کم می‌شود .در نتیجه چربی پوستشان کم و پوست خشک و مستعد اگزما خواهد شد.

3ـ با استفاده از شوینده قوی، چربی پوست را
بر می‌داریم و به این ترتیب، مستعد اگزما می‌شویم.

آیا درمان خانگی به کاهش علائم اگزما کمک می‌کند؟

بله. استفاده از گلیسیرین برای چرب کردن پوست می‌تواند کمک‌کننده باشد .

به خانم‌های خانه‌دار که با شوینده‌ها در تماس هستند، چه توصیه‌ای دارید؟

ما به افراد شست‌و‌شو را در موارد معقول و مورد نیاز نه وسواس‌گونه توصیه می‌کنیم. بهتر است خانم‌ها هنگام کار از دستکش استفاده کنند و زیر دستکش لاتکس هم از یک دستکش کتان یا نخی استفاده کنند چون لاتکس یکی از شایع‌ترین آلرژن هاست. خانمی که کار ِخانه انجام می‌دهد، بعد از هر شست‌و‌شو باید از مرطوب‌کننده استفاده کند تا رطوبت پوست حفظ شود .

برای درمان خشکی پوست قبل از رسیدن به مرحله التهاب چه نظری دارید؟

درمان خانگی شامل گلیسیرین و آب لیمو می‌شود. برخی کرم‌های تجاری و کرم‌ها ی ترکیبی نیز که پرهزینه نباشند، باعث محافظت پوست می‌شوند.

اگر اگزمای پوستی به سمت التهاب یعنی سوزش، خارش و قرمزی پیشروی کند، چه اقدامی موثر است؟

باید درمان شود. در غیر این صورت، بیماری به سمت عفونت پوستی پیش می‌رود.

درمان اگزما چیست؟

ابتدا باید پیشگیری کرد. در مرحله بعد اولین قدم درمانی، درمان خشکی پوست است‌. استفاده از مرطوب‌کننده، نرم کننده و محصولات خانگی مانند گلیسیرین نیز کمک‌کننده است.

به محض این که پوست دچار ترشح آبکی، خارش و سوزش می‌شود، باید درمان تخصصی متناسب با جنس پوست انجام شود. به تاخیر انداختن درمان اگزما می‌تواند موجب زمختی و تیره شدن پوست شود.

دکتر مجتبی امیری

متخصص پوست