حق‌السکوت نفتی سعودی به ترامپ

توهم ناتوی عربی

عربستان سعودی چنان شیفته وعده‌های توخالی دونالد ترامپ برای تشکیل یک ناتوی عربی شده بود که بلافاصله در داخل و خارج از این کشور دست به اقداماتی حیرت‌آور زد. در داخل، سلمان بن عبدالعزیز تصمیم گرفت محمد بن نایف ولیعهد را برکنار کرده و فرزندش محمد بن سلمان را جانشین وی کند؛ اتفاقی که تاکنون در خاندان سلطنتی آل‌سعود سابقه نداشت. از طرف دیگر سلمان تصمیم گرفت به همراه سه کشور عربی دیگر تمام روابط خود را با دولت قطر قطع کرده و 13 شرط را برای دوحه تعیین کند. این اقدام سرآغاز بحران تازه‌ای در بین کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس بود و نشان داد آن ناتوی عربی جز یک توهم بیشتر نبوده و بسیج کشورهای عرب علیه ایران نیز جز یک خیال باطل نیست؛ زیرا با شروع این بحران روابط قطر و عربستان به‌هم خورد و در ادامه کار را به جایی رساند که به نزدیکی بیشتر قطر با ایران از یک‌سو و حضور نظامی ترکیه در قطر منجر شد.

در این میان دولت آمریکا که هدف اصلی‌اش از ارتباط با کشورهای عرب کسب دلارهای نفتی بود، با یک بازی دوگانه نه‌تنها کمکی برای حل بحران قطر نکرد؛ بلکه با سیاست‌های غلط خود آتش اختلافات را دامن زد. چند روز پیش رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا با سفر به منطقه سعی کرد بحران را حل کند، اما نتوانست و با دست‌های خالی به واشنگتن بازگشت. تیلرسون در بازگشت از سفر منطقه‌ای خود گفت ممکن است بحران قطر تا مدت‌های طولانی ادامه داشته باشد. معنای این حرف آن است که آمریکایی‌ها نه‌تنها از ادامه بحران منطقه ناراحت نیستند؛ بلکه ادامه این بحران را به نفع خود ارزیابی می‌کنند. به گزارش الجزیره، ترامپ در ادامه مصاحبه خود با سی.ان.ان گفته است روابطش با کشور قطر خوب است و هیچ مشکلی درخصوص ادامه حضور پایگاه نظامی آمریکا در دوحه وجود ندارد.

رئیس‌جمهور آمریکا تاکید کرده است «اگر مجبور شویم قطر را ترک کنیم ده کشور آماده ایجاد پایگاه نظامی برای ما هستند و باور دارم که این کشورها حاضرند حتی هزینه ساخت این پایگاه‌ها را هم بدهند.»

اظهارات ترامپ نگاه تحقیرآمیز و ذلت‌بار او را به کشورهای منطقه نشان می‌دهد که حاصل امتیازات بی‌حد و حصر حاکمان سعودی است.

کسب حمایت با دلارهای نفتی

کارشناسان می‌گویند دلارهای نفتی عربستان یکی از عوامل مهم سکوت و رضایت آمریکا از تغییرات به وجود آمده در خاندان آل‌سعود بود. یک ماه پیش سلمان بن عبدالعزیز با صدور فرمانی پسرش «محمد بن سلمان» را به عنوان ولیعهد انتخاب کرد و محمد بن نایف را از این سمت کنار گذاشت. مجتهد، فعال و افشاگر توییتری سعودی در واکنش به این اقدام نوشت: فرمان پادشاهی جدید و انتخاب محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد یک کودتای سیاسی بود.

به گفته وی، شخص دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا از تصمیم اخیر عربستان آگاه بوده است.

پروفسور جفری لفور،‌ استاد علوم سیاسی دانشگاه کنتیکت آمریکا دراین باره می‌گوید: ایجاد تغییرات سیاسی در عربستان سعودی می‌تواند به سفر «دونالد ترامپ» به این کشور مرتبط باشد. از این‌رو باید گفت ملک سلمان بعد از نشست با ترامپ، اعتماد‌به نفس بیشتری جهت انتصاب پسرش به عنوان ولیعهد جدید به دست آورد. ولیعهد جدید کسی است که بر ادامه سیاست خارجی تهاجمی و مقابله‌جویانه عربستان با ایران در منطقه به برکت وجود ترامپ در کاخ سفید تاکید می‌کند و با شخص ترامپ روابطی نزدیک دارد .

باجگیری و باج‌دهی

محمدجواد جمالی نوبندگانی، عضو هیات رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی معتقد است ملک سلمان با پرداخت پول به ترامپ، ولیعهدی عربستان را تغییر داد.

وی در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت، درخصوص تغییر ولیعهدی عربستان عنوان کرد: بعد از روی کار آمدن ترامپ، یکی از اقداماتی که ملک سلمان انجام داد؛ سفر به آمریکا برای خروج عربستان از سیاست‌های خصمانه ترامپ بود که به نظر می‌رسد با باج‌هایی که به واشنگتن داده شد، ریاض از سیاست‌های خصمانه ترامپ خارج شد. نماینده مردم فسا در مجلس دهم شورای اسلامی ادامه داد: همچنین سفر ترامپ به عربستان و نمایش تبلیغاتی آمریکا در ریاض باعث شد هدف دیگر ملک سلمان یعنی تغییر ولیعهدی عربستان محقق شود، با این حساب باج‌هایی که ریاض به واشنگتن پرداخت کار خود را کرد و باعث شد حمایت ترامپ برای ولیعهدی محمد بن سلمان جلب شود.

این نماینده مجلس تاکید کرد: با پرداخت این باج، ملک سلمان حمایت سریع و صریح ترامپ را برای ولیعهدی پسرش خرید و ما باید در آینده شاهد تغییرات بیشتری در سیستم حکومتی عربستان باشیم .