جایزه‌ای که انگیزه نمی‌‌دهد

در اوایل پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی کتاب سال و چندسال بعد، جایزه کتاب جهانی سال به فعالیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه شد. اگر این 34 سال را به دو بخش تقسیم کنیم در بخش اول که به 15 دوره نخست این جایزه برمی‌گردد با توجه به شرایط زمانی و حمایت‌های تبلیغی رسانه‌های دیداری و شنیداری و خرید هزار یا 2000 نسخه‌ آثار برگزیده توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شاهد شکوفایی صنعت نشر بودیم. آن زمان این جایزه به اقتصاد صنعت نشر کمک کرده و سبب می‌شد نویسندگان و ناشران ما برای کسب عنوان برگزیده جایزه کتاب سال در افزایش کیفیت آثارشان تلاش و دقت بیشتری کنند. از این منظر، تأثیر فرهنگی جایزه کتاب سال کاملا نمایان بود.

کد خبر: ۹۹۹۰۶۲

اما در 20 سال گذشته به نظر می‌رسد برگزاری این جایزه به یکی از وظایف‌ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تبدیل شده که هزینه‌های سنگینی را برای فراهم کردن جوایز بر این وزارتخانه تحمیل می‌کند. گرچه نمی‌توان منکر تأثیرگذاری جایزه کتاب سال بود، اما در سال‌های اخیر اثر این جایزه کمرنگ شده است. شاید افزایش تعداد جوایز و سکه‌ها برای نویسندگان انگیزه‌ای به‌وجود آورده باشد، اما از آنجا که کتاب‌های برگزیده در شمارگان هزار نسخه‌ای می‌مانند، این جایزه نتوانسته انگیزه‌ای برای ناشران به‌وجود آورد. این آثار در جامعه معرفی نمی‌شوند و به دست مخاطب نمی‌رسند، چراکه دیگر شاهد خریدهای هزار و 2000 نسخه‌ه‌ای این آثار توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا نهاد کتابخانه‌های عمومی نیستیم. از سوی دیگر، این آثار در رسانه‌های دیداری و شنیداری معرفی و تبلیغ نمی‌شوند.

برای شکوفایی و بهره‌برداری هر چه بهتر از این جایزه کتاب سال، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید با ساخت تیزرهای جذاب برای کتاب‌های برگزیده، امکان تبلیغات گسترده این آثار را از طریق صدا و سیما فراهم آورد و با احیای خریدهای هزار نسخه‌ای آثار برگزیده، برای سرمایه‌گذاری درازمدت بر این آثار، در ناشران انگیزه و دلگرمی کافی ایجاد کند.

از آنجا که این جایزه برای کشور ما آبروی فرهنگی به‌دست آورده است باید در تقویت آن کوشید. با پوست‌اندازی و حمایت کافی از جایزه کتاب سال، حتما شاهد تأثیرگذاری هر چه بیشتر این رویداد فرهنگی و سربلندی نظام جمهوری اسلامی ایران خواهیم بود.