پیشگیری از یبوست با رژیم غذایی

یبوست، یکی از بیماری‌های رایج گوارشی است. به طور کلی، سه بار اجابت مزاج در روز تا هر سه روز یک بار اجابت مزاج، طبیعی است مگر این که این عادت معمول دفع، اخیرا تغییر کرده باشد که باید بررسی شود. زمانی که یبوست در مراحل ابتدایی قرار دارد، بهتر است درمان آغاز شود زیرا با تشدید آن، ممکن است بیماری‌های دیگری مانند بواسیر یا شقاق سراغ فرد بیاید.

علت یبوست چیست؟

ابتلا به یبوست، دلایل مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به رژیم غذایی نامناسب، بعضی بیماری‌های روده‌ای، عادات بد تخلیه روده‌ای یا مصرف بعضی داروها اشاره کرد.

رایج‌ترین علل یبوست ؟

رژیم غذایی نامناسب: خوردن غذاهای سرشار از چربی‌ حیوانی (فرآورده‌های لبنی، گوشت و تخم‌مرغ) و غذاهای فرآوری شده، شکر تصفیه شده و دریافت ناکافی فیبر

مصرف کم مایعات: ننوشیدن آب کافی باعث خشک و سفت شدن مدفوع می‌شود. مایعات در روده جذب می‌شوند و چنانچه شخصی آب کافی مصرف نکند، آب به آن میزان به روده نمی‌رسد که مدفوع نرم بماند و یبوست رخ می‌دهد.

کافئین و الکل: این مواد به دلیل افزایش جذب آب از روده، باعث از دست رفتن آب بدن می‌شود. کاهش آب بدن نیز باعث یبوست می‌شود یعنی حالتی ایجاد می‌شود که مایع کافی در مدفوع وجود ندارد.

عدم تحرک: نداشتن تحرک کافی باعث تشدید یبوست می‌شود.

عادت‌های بد روده: به تأخیر انداختن عمل دفع می‌تواند آغازگر دوره بیماری باشد و عوارضی به وجود آورد.

مصرف برخی داروها که برای درمان بیماری‌های دیگر استفاده می‌شود، مانند آنتی اسیدهای حاوی هیدرواکسید آلومینیوم، ضد افسردگی‌ها یا مکمل‌های آهن و کلسیم و استفاده زیاد از ملین‌ها که باعث وابستگی فرد به این داروها خواهد شد. بارداری و بالا رفتن سن از دیگر عوامل یبوست است.

رژیم غذایی در درمان یبوست چه تاثیری دارد؟

فیبر دریافتی باید به مرور زمان افزایش پیدا کند. در این رابطه با متخصص تغذیه مشورت کنید، زیرا افزایش آهسته فیبر در برنامه غذایی باعث می‌شود، از نفخ و ناراحتی جلوگیری شود. مواد غذایی مانند سبزیجات خام، کلم، بادمجان، اسفناج، سبوس غلات، میوه‌های تازه و خشک شده، حبوبات و بادام فیبر زیادی دارند. در میان میوه‌ها هم می‌توان به آلو، گلابی، انجیر، سیب و کیوی اشاره کرد که می‌توانند مانند ملین عمل کنند.

چرا باید برای رفع یبوست، مصرف روزانه آب را بیشتر کنیم؟

بهتر است هر روز حداقل هشت لیوان آب بنوشید. مصرف آب و چای در صبحانه می‌تواند به افرادی که به یبوست مبتلا هستند، کمک زیادی بکند. پیشنهاد می‌شود آبمیوه صنعتی و نوشیدنی کافئین‌دار را جایگزین آب نکنید و مواد غذایی پروتئینی فرآوری شده نیز استفاده نشود. بهتر است، محصولات لبنی کم‌چرب جایگزین محصولات لبنی پر‌چرب شود .

آیا عادت دادن روده به تخلیه با رفتن بموقع به دستشویی یک ضرورت است‌؟

بله، معمولا بعد از صبحانه احساس دفع پیش می‌آید و اگر به دستشویی نروید، آن احساس از بین می‌رود و باعث تشدید یبوست می‌شود. در بعضی افراد، کنترل استرس می‌تواند در بهبود یبوست مفید باشد و در نهایت اگر اقدامات گفته شده در رفع یبوست موثر واقع نشد، باید تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه، از داروهای ملین استفاده شود.

دکتر کورش صمدپور

متخصص تغذیه و رژیم درمانی