سلام به درختان زیتون

کارگردانی که قرار است با استفاده از بازیگران محلی، فیلمی درباره وضعیت زندگی مردم پس از یک زلزله مرگبار بسازد. کشاورز در ادامه می‌گوید که در محلی به نام کوکر هستند که حدود 350‌ کیلومتری تهران قرار دارد؛ منطقه‌ای که بعد از زلزله رودبار و منجیل تقریبا به‌طور کلی ویران شد.

اما در ادامه فیلم می‌بینیم که باوجود این فاجعه، زندگی هنوز ادامه دارد و افراد با این‌که عزیزان زیادی را در خانواده خود از دست داده‌اند، میل به حیات و حتی عاشقی و شوریدگی دارند. عباس کیارستمی هم به عنوان فیلمسازی اندیشمند که همواره ارتباط شاعرانه‌ای میان مرگ و زندگی ایجاد می‌کرد، در مواجهه با اتفاق مرگباری چون زلزله، از در زندگی وارد می‌شود و به همین دلیل از نعمات خدادادی و طبیعتی به‌غایت زندگی بخش نهایت استفاده را می‌کند. برای همین دوربین کیارستمی از ابتدا تا پایان فیلم، آدم‌ها را در قاب طبیعت پیش روی ما قرار می‌دهد و ما را به تماشای رودها و درختان سرسبز زیتون و خاک حاصلخیز شمال زیبا دعوت می‌کند. این طبیعت کوکر است که حسین رضایی، همان کارگر ساده بی‌خانه را به طاهره عاشق‌تر می‌کند. انگار آب رود و برگ درختان زیتون هم با حسین، عاشقی را فریاد می‌زنند و آن را با انعکاس بیشتری به گوش معشوق سرکش می‌رسانند. آن سرسبزی پهناور نمای پایانی فیلم و تقلاهای نهایی حسین برای بله گرفتن از طاهره، یکی از بهترین سکانس‌های تاریخ سینمای ایران است و کمتر کسی می‌تواند در برابر شور و سرزندگی آن مقاومت کند. سکانس گفت‌وگوی کشاورز و فرهاد خردمند، یکی از بازیگران فیلم هم قابل اشاره است؛ آنها در شیب تپه‌ای به سرمی برند که پایین آن درختان انبوه زیتون است و در مقابل هم کوهی قرار دارد. کشاورز خانه‌های پایین دامنه کوه را به همکارش نشان می‌دهد و می‌گوید اگر به روح مردم اینجا سلام کنی، جوابت را می‌دهند. فرهاد با صدای بلند سلام می‌کند و سلامی با قدرت به سمت او برمی‌گردد. بعد می‌خندد و به کشاورز می‌گوید تو هم ما را گرفتی! معلومه که انعکاس صدا به اینجا برمی‌گردد. کشاورز اما ادامه می‌دهد اگر انعکاس صداست، کلمه دیگری بگو. فرهاد کلمه دیگری می‌گوید و صدا دیگر انعکاس ندارد. بعد کشاورز می‌گوید اینجا فقط جواب سلام و خداحافظی را می‌دهند. بعد خودش با صدای بلند می‌گوید خداحافظ که به سمت او برمی گردد. با این حساب طبیعتی که جواب سلام و خداحافظی را می‌دهد، نمی‌تواند به عشق هم بی تفاوت باشد و به عاشقان طبیعت و انسانیت یاری نرساند. پس به طبیعت سلام کنید.

حالا که کیا رستمی به درختان زیتونش پیوسته این آخر هفته زیر‌درختان زیتون را ببینید.

علی رستگار/جام‌جم