آشنایی در اینترنت؛ جدایی در دادگاه

همه ازدواج‌های اینترنتی به ماجراهای غم‌انگیز ختم نمی‌شوند، اما با توجه به نبود فرهنگ درست استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در کشورمان بخش قابل توجهی از ازدواج‌هایی که بر مبنای آشنایی اینترنتی رقم می‌خورد در کوتاه‌مدت به جدایی ختم می‌شود به همین دلیل کارشناسان تاکید می‌کنند افراد باید توجه بیشتری به این مهم کنند و چنانچه قصد ازدواج دارند بهتراست شیوه‌ای را برای آشنایی با همسر خود انتخاب کنند که با فرهنگ و سنت حاکم بر جامعه همخوانی داشته باشد.

80 درصد دروغ

برخی کارشناسان اعتقاد دارند ازدواج‌های اینترنتی با توجه به شرایط حاکم بر جامعه نمی‌تواند روش مناسبی برای ازدواج‌های پایدار باشد، زیرا شبکه‌های اجتماعی که در این خصوص طراحی شده‌اند با توجه به فرهنگ کشورهای غربی پایه‌گذاری شده‌اند در نتیجه وقتی افرادی با فرهنگ متفاوت از آن استفاده می‌کنند به احتمال زیاد با مشکل رو‌به‌رو خواهند شد.

مهری موسوی، مشاوره خانواده و ازدواج نیز معتقد است ازدواج‌های اینترنتی مزایا و معایبی دارد، اما در کل او به افرادی که برای مشاوره به سراغش می‌آیند این روش را پیشنهاد نمی‌کند، چراکه به نظر او راه درستی نیست. آنچه در این بین مشخص است، اما کمتر فردی به آن توجه می‌کند این نکته است که معمولا افراد با هویت‌های جعلی در سایت‌های همسریابی ثبت‌نام می‌کنند.

موسوی به این مساله اشاره می‌کند که شخص در فضای مجازی خود را به شکلی معرفی می‌کند که تمام نقاط قوتش را به تصویر می‌کشد. او ادامه می‌دهد: در چنین محیطی معمولا افراد درباره خصوصیات اخلاقی، اقتصادی و تحصیلی خود 80 درصد دروغ می‌گویند چراکه می‌خواهد خود را بهتر و بالاتر از واقعیت نشان دهد.

بنابراین بی‌دلیل نیست که بیشتر پروفایل‌های ایجاد شده از سوی اشخاص پر است از اطلاعات و ویژگی‌هایی مانند تحصیلات عالی، خانواده سرشناس، ورزشکار و خانواده دوست.

دروغ اولین شخص

تعداد آنهایی که به دلیل بی احتیاطی در فضای مجازی آسیب‌دیده‌اند کم نیست، اما قابل تامل‌تر این که افراد تمایلی ندارند از اشتباهات خود یا دیگران عبرت بگیرند، برای نمونه این روزها در سایت‌های همسریابی این طنز رواج دارد که اغلب افرادی که با نیت سوءاستفاده اما در قالب پیشنهاد ازدواج پیشقدم می‌شوند ادعا می‌کنند این اولین بار است که به شخصی پیشنهاد ازدواج می‌دهند و در واقع طرف مقابل اولین شخص و شانس آنهاست، هرچند این مساله در سایت‌های همسریابی به دورغ اولین شخص معروف شده، با این حال افراد کمی آن را جدی می‌گیرند.

موسوی عنوان می‌کند: با توجه به چنین مسائلی اگر کاربران در فضای مجازی اندکی منطقی باشند براحتی درک خواهند کرد که طرف مقابلشان چه نیتی دارد.

عزت‌نفس کجا رفت

هرچند بخش قابل توجهی از پرونده‌های دادگاه خانواده به آشنایی‌هایی مربوط است که در فضای مجازی یا پارک و خیابان اتفاق افتاده، اما تعداد افرادی که این تجربه‌های تلخ را جدی می‌گیرند، اندک است.

تحلیل شخصیت افرادی که مایل هستند بجای آشنایی از طریق روش‌های مناسب و سفارش شده برای ازدواج اقدام کنند نشان می‌دهد اغلب آنها در کشورمان به نوعی از نبود اعتماد به نفس رنج می‌برند.

موسوی بارها از مراجعانش پرسیده چرا روش‌های معمول و سنتی ازدواج را کنار گذاشته‌اند. او درباره پاسخ‌هایی که از مراجعانش شنیده، می‌گوید: بیشتر افراد ادعا می‌کنند دلیلشان این است که اگر در فضای مجازی پذیرفته نشوند، صدمه روحی نمی‌بینند چون دوستان و آشنایان در جریان قرار نمی‌گیرند و همه چیز محدود به فضای مجازی می‌شود. در واقع بیشتر افراد از این می‌ترسند که برچسب شکست خورده به آنها زده شود به همین دلیل ترجیح می‌دهند خواستگاری آنها در فضای مجازی رقم بخورد تا اگر جواب منفی بود افراد زیادی از آن مطلع نشوند.

مشاوران خانواده در این باره می‌گویند معمولا افرادی به این شکل اقدام می‌کنند که عزت نفس و اعتماد به نفس پایینی دارند.

فراموش کردن سنت‌ها

عزت‌نفس پایین و نداشتن اعتماد به نفس دلیل برخی افراد برای استفاده از فضای مجازی برای ازدواج است، اما هستند اشخاصی که دلایل دیگری برای این کار دارند.

امیر، مرد جوانی است که از طریق فضای مجازی سعی دارد همسر ایده‌آل خود را انتخاب کند او درباره این که چرا از روش‌های سنتی استفاده نمی‌کند، می‌گوید: چند بار از طریق آشنایان و فامیل برای خواستگاری اقدام کردیم، اما نتیجه نگرفتم. به نظرم در روش سنتی اعضای خانواده به دردسر می‌افتند به همین دلیل ترجیح می‌دهم از فضای مجازی نیز کمک بگیرم.

به نظر امیر به این شکل دو نفر با یکدیگر صحبت می‌کنند و اگر به نتیجه نرسند دیگر خانواده‌شان به زحمت نمی‌افتند.

این در حالی است که برخی کارشناسان نیز بر این باورند سختگیری‌های زیاد خانواده‌ها یا افراط‌هایی که انجام می‌شود نیز بخشی از علل گرایش جوانان به همسریابی از طریق فضای مجازی است.

به همین دلیل آنها پیشنهاد می‌کنند خانواده‌ها نیز برای برگزاری سنت‌ها خیلی وسواس به خرج ندهند، چراکه پیشرفت فناوری و دغدغه‌هایی که جوانان را به خود مشغول کرده شرایط جامعه را تغییر داده است.

ازدواج اینترنتی شمشیری دولبه

هرچند روش‌های سنتی در جامعه در حال فراموش شدن است، اما کارشناسان تاکید می‌کنند از یاد بردن این روش‌ها بدون یافتن جایگزین مناسب سبب ایجاد مشکلات تازه‌ای برای خانواده‌ها می‌شود. موسوی، مشاور خانواده، در این باره توضیح می‌دهد: امروز ثابت شده زبان بدن نیز نقش مهمی در شکل گرفتن آشنایی‌هایی که به ازدواج مناسب منجر می‌شود دارد، زیرا دو فردی که قصد ازدواج دارند باید زبان بدن یکدیگر را نیز بپذیرند. به گفته او یکی از معایت بزرگ آشنایی از طریق فضای مجازی این است که افراد نمی‌توانند حرکات صورت چهره و زبان بدن یکدیگر را ببینند به همین دلیل ممکن است پس از این که به یکدیگر علاقه‌مند شدند این ناآشنایی شرایط را برای ادامه زندگی مشترک آنها مشکل کند.

ازدواج با عمر 3 روز

در کنار مشاوران خانواده کارشناسان دیگری نیز هستند که ازدواج‌های اینترنتی را توصیه نمی‌کنند، اغلب قضات دادگاه خانواده نیز که از نزدیک با عواقب چنین رفتاری آشنا هستند می‌گویند بخش قابل توجهی از پرونده‌های طلاق به ازدواج‌هایی مربوط است که خارج از چارچوب پذیرفته شده جامعه رقم می‌خورد.

حسن عموزادی، قاضی دادگاه خانواده در این باره می‌گوید: بیشتر پرونده‌های طلاق توافقی به دلیل آشنایی‌هایی است که در محیط‌هایی مانند فضای مجازی، خیابان یا پارک شکل گرفته است. او به ازدواج‌هایی اشاره می‌کند که عمرشان به سه روز نیز نرسیده و می‌گوید: در بیشتر پرونده‌هایی که خیلی زود به طلاق ختم می‌شود می‌توان رد پای آشنایی‌هایی را دید که در فضای مجازی یا خیابان اتفاق افتاده است.

برخی کارشناسان می‌گویند شاید در نگاه اول افراد به یکدیگر علاقه‌مند شوند، اما چون آنها آن طور که باید از عقاید و تفکر یکدیگر مطلع نمی‌شوند ازدواج شان به طلاق ختم می‌شود.

عموزادی به این نکته اشاره می‌کندکه بیشتر افرادی که نیت سوء دارند از طریق فضای مجازی پیشنهاد ازدواج می‌دهند، چراکه نقاط ضعف خود را براحتی پنهان کرده و با فریب طرف مقابل نقشه خود را عملی می‌کنند.

با توجه به اظهارنظر کارشناسان می‌توان گفت روش‌های سنتی ازدواج در جامعه دیگر کارایی‌های گذشته را ندارد. به همین دلیل برخی جوانان برای استفاده از فضای مجازی پیشقدم می‌شوند، اما چون شبکه‌های اجتماعی ایجاد شده مناسب با فرهنگ حاکم بر جامعه ما نیست افراد اطلاعات مناسبی از یکدیگر به دست نمی‌آورند و در نتیجه زندگی‌شان خیلی زود دستخوش حادثه می‌شود. برای جبران این کاستی باید از مسئولان خواست با بومی‌سازی شبکه‌های همسریابی امکان مناسبی را برای ازدواج جوانان فراهم کنند و باید یادآور شد تا‌کنون در کشورمان این ایده با راه‌اندازی سایت همسان گزینی دنبال شده، اما چون ظرفیت این سایت محدود است نتوانسته افراد زیادی را پوشش دهد.

باید سازوکاری ایجاد شود تا جوانان راحت‌تر بتوانند از خدمات مشاوره پیش از ازدواج بهره ببرند، زیرا نبود فرهنگ استفاده از این خدمات، هزینه‌بر بودن آن و نبود نظارت دقیق بر دفاتر مشاوره سبب شده افراد تمایل زیادی به انجام مشاوره پیش از ازدواج نداشته باشند.

مهدی آیینی

جامعه