از محصولات ارگانیک چه می‌دانید؟

شاید به یاد داشته باشید که همیشه مادربزرگ‌هایمان نصیحت می‌کردند هر چیزی طبیعی‌اش خوب است. حالا امروزه ثابت شده این گفته چندان هم بی‌راه نبوده است. بنابراین وقتی از غذاهای سالم سخن به میان می‌آید، با خیال راحت می‌توان به فواید غذاهای ارگانیک که فاقد سموم آفت‌کش‌ها و مواد افزودنی است، فکر کرد.

از روزی که اشتاینر، اقتصاددان آلمانی در سال 1924 تحت عنوان اقتصاد کشاورزی مساله غذاهای ارگانیک را مطرح کرد توجه افکار عمومی به این شیوه از تولید محصولات غذایی جلب شد. سپس سال 1980 میلادی کشورهای اروپایی قوانین مربوط به غذا و کشاورزی ارگانیک را وضع کردند و سال 1990 استانداردهایی برای این گونه محصولات تدوین شد.

فرانسه اولین کشوری بود که برای میوه‌ها و سبزیجات و غلات، برچسب دولتی با عنوان کشاورزی ارگانیک ارائه داد. اکنون استرالیا 84 درصد از اراضی کشاورزی ارگانیک دنیا را داراست و اتحادیه اروپا گواهی کشاورزی ارگانیک صادر می‌کند. امروزه میل به مصرف محصولات ارگانیک در میان مردم بسیار بیشتر شده و همه افراد می‌خواهند با خوردن غذای تهیه شده از محصولات ارگانیک سلامت خود را تضمین کنند. جالب اینجاست که مصرف‌کنندگان محصولات ارگانیک معتقدند اصالت غذایی بهتری دارند و به نظر خوشمزه‌تر نیز هستند، اما آیا به‌راستی محصولات ارگانیک سالم است؟

ارگانیک به چه محصولاتی می‌گوییم؟

محصولات ارگانیک شامل محصولاتی حیوانی و گیاهی است که در تولید آن از سیستم طبیعی استفاده شده و در تمام مراحل رشد با سیستم طبیعی هماهنگ باشند و در آنها اصلاح ژنتیک و مواد شیمیایی شامل حشره‌کش، قارچ‌کش، آفت‌کش و علف‌کش‌ها به کار نرفته باشد.

معیارهای تشخیص محصول ارگانیک

از مهم‌ترین شاخص‌های گیاهان ارگانیک این است که از سه سال قبل، خاک کشاورزی با فاضلاب آبیاری نشده باشد و فاقد فلزات سنگین مثل سرب و کلرورپتاسیم باشد. همچنین در چرخه تولید این گیاهان از علف‌کش‌ها، حشره‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها، آفت‌کش‌ها، کودهای شیمیایی، لارو و تخم‌کش نیز استفاده نشده باشد. تغییرات ژنتیک، پرتودهی با اشعه گاما، یونیزان و مواد شیرین‌کننده و رنگ‌دهنده مصنوعی هم در آن به کار نرفته باشد. همچنین در تولیدات حیوانی (گوشت، شیر و تخم‌مرغ) نباید در زمان رشد حیوان از هورمون BST گاوی (Bovine Somatotropin) یا آنتی‌بیوتیک‌ها (تتراسایکلین) و... استفاده شده باشد و باید خوراک و آب حیوانات کاملا از نوع ارگانیک باشد.

مردم راجع به محصولات ارگانیک چه می‌گویند؟

هفته گذشته نمایشگاه محصولات ارگانیک در تهران برپا شد و مورد اقبال عمومی هم قرار گرفت.

فاطمه صالحی ازجمله افرادی است که به این نمایشگاه سر زده است. وی با اشاره به این‌که اگر همه از محصولات ارگانیک استفاده کنند، مریض نمی‌شوند درباره ماهیت غذاهای ارگانیک به خبرنگار ما می‌گوید: محصولاتی را که در تولید آنها از کود شیمیایی و هورمون استفاده نمی‌شود ارگانیک می‌گویند.

وی با اشاره به این‌که ممکن است برخی افراد این نوع غذاها را غذاهای لوکسی بدانند، می‌افزاید: در حال حاضر جوانان به غذاهای لوکس و جدید روی آورده‌اند و این‌که گفته شود این نوع غذاها گران است در مقایسه با سایر غذاها چندان قیمتی ندارد؛ بنابراین به فرزندان خود یاد دهیم از غذاهای سالم استفاده کنند، زیرا غذاهای سالم و ارگانیک طول عمر را بیشتر می‌کند.

حامد غفاری نیز یکی از خریداران محصولات غذایی ارگانیک است و با اشاره به این‌که مردم خیلی کم با غذاهای ارگانیک آشنایی دارند و تنها اسم این نوع غذاها را شنیده‌اند، می‌گوید: محصولات گیاهی یا حیوانی که در تولید آنها از مواد شیمیایی استفاده نشده باشد، ارگانیک است.

وی با تاکید بر این‌که مواد شیمیایی امتحان خود را در سلامت انسان پس داده‌اند، می‌افزاید: هر چه از مواد شیمیایی در غذاها استفاده نشود بهتر است، البته به نظر می‌رسد با گران بودن این غذاها آنها اندکی لوکس محسوب شوند، مانند مرغ سبز که در حال حاضر غذایی لوکس محسوب می‌شود.

اما الهام حقیقی که تولیدکننده مواد ارگانیک در مازندران است، می‌گوید: محصول ارگانیک غذایی است که کود شیمیایی ندارد و در تهیه آن از آب فاضلاب‌ها استفاده نشده باشد، حتی زمانی که می‌خواهند از کود حیوانی هم استفاده کنند باید از سلامت دام آگاه باشند.

وی با اشاره به این‌که استفاده از این محصولات صددرصد روی سلامت انسان موثر است و سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کند، درباره گرانی قیمت این محصولات می‌افزاید: کالاهای ارگانیک نه‌تنها محصولات لوکس به حساب نمی‌آیند و بلکه سنتی و بهداشتی هستند.

حقیقی با انتقاد از این‌که رسانه‌ها نسبت به این محصولات اطلاع‌رسانی نمی‌کنند، می‌گوید: متاسفانه بیشتر فروشندگان محصولات غذایی به فکر سود بیشتر هستند.

علیرضا باقری، تولیدکننده محصولات ارگانیک نیز محصولات ارگانیک را محصولاتی می‌داند که در تولید و بسته‌بندی آنها از سموم دفع آفات نباتی و کودهای شیمیایی استفاده نشده است. وی با اشاره به این‌که در دنیا باید 36شاخص رعایت شود تا غذایی که می‌خوریم ارگانیک محسوب شود، می‌افزاید: در ایران انجمن ارگانیک فقط دو مورد ذکر شده را در نظر می‌گیرد.همچنین برای محصولاتی که به صورت خشک عرضه می‌شود نیز نباید از نیترات‌ها و سوخت‌های فسیلی برای خشک کردن آنها استفاده شده باشد. وی با اشاره به این‌که اطلاع‌رسانی درباره محصولات ارگانیک بسیار کم است، تاکید می‌کند: مردم محصولات ارگانیک را به درستی نمی‌شناسند، علت آن هم این است که برای تولیدکنندگان صرفه اقتصادی ندارد و نمی‌خواهند که محصولات به‌درستی به مردم معرفی شود و در کشور جا بیفتد.

این تولیدکننده محصولات ارگانیک می‌گوید: برای نمونه در یک هکتار کشت زعفران فقط یک کیلو محصول ارگانیک به‌دست می‌آید، در صورتی که محصول غیرارگانیک آن تا سه کیلو در یک هکتار است. به همین دلیل تولیدکننده و شرکت‌های بسته‌بندی سعی می‌کنند برای مردم فرق محصولات ارگانیک و غیرارگانیک را توضیح ندهند که مردم متوجه نشوند خواص آن چیست و چه کارایی دارد. وی درباره این‌که محصولات ارگانیک محصولاتی لوکس محسوب می‌شوند، تاکید می‌کند: اگر ضررها و هزینه درمان مصرف محصولات غیرارگانیک را در نظر بگیریم، واقعا مصرف محصولات ارگانیک هزینه‌ای ندارد، به عنوان مثال نیتراتی که در محصولات برای بسته بندی و خشک کردن آن به کار گرفته می‌شود در بدن ذخیره شده، دفع نمی‌شود و سرطان‌زاست. وی این باور را که گفته می‌شود مواد ارگانیک خوشمزه‌تر هستند هم تائید می‌کند و می‌گوید: صددرصد خوشمزه‌تر هستند و علت آن این است که مواد غذایی قدیم را وقتی می‌خوردیم می‌دیدیم چه عطر و طعمی داشت چون در تولید و فرآوری آنها از مواد شیمیایی استفاده نشده بود.

این تولیدکننده درباره مواد حیوانی ارگانیک می‌افزاید: شما مقایسه کنید لبنیاتی را که حیوان آن با علف‌های طبیعی و گیاهان کوهستانی تغذیه شده باشد تا لبنیاتی که در آن حیوان با کنسانتره تغذیه شده باشد، می‌بینید که به لحاظ طعم، مزه و خاصیت بسیار با یکدیگر متفاوت و حتی گوشت حیوان هم گران‌تر است.

کارشناسان تغذیه چه می‌گویند؟

کارشناسان تغذیه بر این باورند که افراد بهتر است تا حد امکان از مواد غذایی ارگانیک استفاده کنند. این گروه می‌گویند: مصرف مواد غذایی سالم و ارگانیک حتی اگر قیمت آنها کمی بالاتر باشد، صرفه‌جویی در کاهش هزینه‌های درمانی آینده است.

مروارید برهانی، کارشناس ارشد تغذیه در این رابطه می‌گوید: هم اکنون در تولید بسیاری از مواد غذایی از مواد شیمیایی و هورمون‌ها استفاده می‌شود که وجود این مواد شیمیایی و هورمون‌ها در مواد غذایی باعث ابتلا به انواع سرطان و بیماری‌های دستگاه گوارش و حتی بیماری‌های قلبی می‌شود. همچنین این مواد در رشد جنین، شیر مادران شیرده و حتی عقیم شدن مردان و قاعدگی زنان تاثیر دارد.

وی با اشاره به این‌که حتی آفت‌ها و حشرات نیز به سمت مواد غذایی که طبیعی تولید نشده‌اند نمی‌روند، می‌افزاید: آفت‌ها و حشرات می‌دانند مواد شیمیایی در پوست این میوه‌ها ذخیره شده‌ و از این رو به میوه‌های غیرطبیعی نزدیک نمی‌شوند.

برهانی مواد پروتئینی را از دیگر مواد غذایی می‌داند که بهتر است نوع ارگانیک آن مصرف شود و خاطرنشان می‌کند: بهتر است مردم تا حد امکان از مرغ‌های محلی یا مرغ سبز که به تازگی وارد بازار شده استفاده کنند، زیرا مقدار هورمون و آنتی‌بیوتیک‌های موجود در این نوع مرغ‌ها به مراتب کمتر است. همچنین به‌تازگی شیر و ماست ارگانیک وارد بازار شده که استفاده از این محصولات هم بهتر است.

وی با اشاره به این‌که مصرف محصولات ارگانیک کم‌کم بین مردم در حال جا افتادن است، می‌افزاید: اگرچه این محصولات قیمت بالاتری دارند، چون تولید آنها هزینه‌بر است، اما در نهایت نوعی پس‌انداز برای سلامت افراد است. یادمان باشد که افراد به دلیل مصرف همین مواد غذایی در قدیم طول عمر بیشتری داشتند و کمتر به بیماری مبتلا می‌شدند.

واژه‌های مربوط به موادغذایی ارگانیک

اگر هنگام خرید خواستید مواد ارگانیک بخرید باید با برخی واژه‌ها آشنا باشید که نوشتن آنها روی برچسب‌های مواد ارگانیک الزامی‌است:

100 درصد ارگانیک: این واژه به معنی آن است که ماده غذایی دارای هیچ اجزای مصنوعی (سنتزی) نیست و می‌توان برای آن از مهر ارگانیک استفاده کرد.

ارگانیک: این واژه به معنی آن است که دست‌کم 95 درصد از ماده غذایی را اجزای ارگانیک تشکیل می‌دهد. برای این ماده غذایی هم می‌توان از مهر ارگانیک استفاده کرد.

تهیه شده از اجزای ارگانیک: این واژه به معنی آن است که ماده غذایی باید دست کم به میزان 70 درصد از اجزای ارگانیک تشکیل شده باشد. برای این ماده غذایی نمی‌توان از مهر ارگانیک استفاده کرد.

گوشت، تخم‌مرغ، گوشت طیور و لبنیاتی که دارای برچسب «ارگانیگ» است باید از حیواناتی به‌دست آمده باشد که هرگز به آنها آنتی‌بیوتیک یا هورمون‌های رشد نداده‌ باشند.

کتایون مافی