تئاتر در خانه مردم

اکنون مدتی است که در شبکه چهارم سیما بار دیگر فصل جدیدی از تله‌تئاترها گشوده شده که دست‌کم می‌تواند علاقه‌مندان حوزه تئاتر را راضی کرده و در گام بعدی به جذب مخاطب عام یا ناآشنا به تئاتر نیز کمک کند.

اگرچه تله‌تئاتر با تئاتر تفاوت‌های ساختاری دارد، اما پخش تولیدات با کیفیت در این زمینه در علاقه‌مندی و گرایش مخاطب به تئاتر و تئاتر رفتن بی‌تاثیر نیست.

گاهی هم تلویزیون برای افزایش مخاطبان تله‌تئاترهای خود از تمهیداتی مثل حضور بازیگران ستاره سینمایی بهره می‌گیرد.

مثل نمایشنامه خرده‌جنایت‌های زن و شوهری که با حضور محمدرضا فروتن و نیکی کریمی اجرا شد و مخاطب شاهد حضور بازیگران سینما در یک تئاتر تلویزیونی بودند.

حضور بازیگران سینما در تله‌تئاترها ازجمله تمهیدات هوشمندانه‌ای است که می‌تواند در جذب مخاطب عام به تئاتر موثر باشد هرچند از سوی دیگر ممکن است با این انتقاد از سوی بازیگران تئاتر مواجه شود که جای آنها تنگ شده و چرا به متولیان این گونه نمایشی احترام گذاشته نمی‌شود.

به هر حال هر ایده و پروژه‌ای در برنامه‌سازی تلویزیون با فرصت‌ها و تهدیدهای همراه است که باید برای آن چاره‌ای عقلانی اندیشید و تله‌تئاتر، تلفیقی است از دو رسانه تئاتر و تلویزیون.

لازم به یادآوری است که تلفیق دو رسانه تنها در مواجهه تئاتر و تلویزیون رخ نمی‌دهد. نمونه‌های بارزی از این تلفیق را می‌توان در رسانه‌های دیگر دید.

«رادیو تئاتر» یا همان نمایش رادیویی و تلفیق جدید دیگری از دو رسانه سینما و تلویزیون که «تله‌فیلم» نام گرفته است، اما نکته‌ای که وجود دارد و تلفیق تلویزیون و تئاتر را با مشکل مواجه می‌کند اختلاف و تفاوت‌هایی است که در فرم و ساختار این دو رسانه وجود دارد.

اگر از لحاظ ساختاری به این دو رسانه بنگریم متوجه خواهیم شد که تئاتر (با توجه به تعاریف و ویژگی‌های آن) و تلویزیون(با توجه به تعاریف و ویژگی‌های آن) به ظاهر هیچ شباهتی به هم ندارند

و اگر قرار باشد دو رسانه تئاتر و تلویزیون را باهم مقایسه کنیم تنها می‌توانیم به تفاوت‌ها بپردازیم. شاید همین تفاوت‌های فاحش است که باعث چندگانگی در تعریف تله‌تئاتر می‌شود.

اما در بین همه این چالش‌های نظری و عملی آنچه که در ارتباط با تله‌تئاترها باید به آن پرداخت مخاطب شناسی و مخاطب‌سازی است.

این که بتوان از ظرفیت این ساختار نمایشی هم در افزایش شناخت و آگاهی مخاطب به تله‌تئاتر بهره برد و هم این که بخشی از نیاز به سرگرمی مخاطب را از طریق آن رفع کرد.

اگر تله‌تئاترهای خوب و جذاب از تلویزیون پخش شود بخشی از مسئولیت و فشاری که بر عهده سریال‌سازان در ارتباط با پر کردن آنتن تلویزیون است.

کم می‌شود و مهم‌تر از همه این که خود تله‌تئاتر به عنوان یک نمایش تلفیقی ـ ترکیبی که جذابیت و کارکردهای خاص خود را دارد به تدریج به صنعت سرگرمی‌ساز رسانه‌ای بدل می‌شود و خود تئاتر نیز از برکات آن بی نصیب نمی‌شود.

حالا که مردم کمتر از خانه به تماشاخانه می‌روند تلویزیون می‌تواند تئاتر را به خانه مردم بیاورد.

سیدرضا صائمی

ضمیمه قاب کوچک