۲۰۰ نوع سرماخوردگی؛ یکی هم آنفلوآنزا

اگرچه به گفته پزشکان متخصص، ویروس‌های سرماخوردگی و بخصوص آنفلوآنزا اصولا ربطی به سردی هوا ندارد، اما به هر طریقی گویا سرماخوردگی به‌واسطه نامش هم که شده با پاییز و زمستان قرابتی دیرینه دارد. در این نوشتار از میان تقریبا 200 نوع ویروس سرماخوردگی که تاکنون شناسایی شده، قصد داریم شما را با علائم و نکات درمانی و توصیه‌های مراقبتی برای پیشگیری از آنفلوآنزا آشنا کنیم.

ویروس‌های سرماخوردگی به گفته متخصصان ربطی به سرما ندارند. آنها در مجرای تنفسی وجود دارند و منتظر بهانه‌ای برای آغاز فعالیت خود هستند، البته ویروس‌ها آنفلوآنزا کمی شدیدتر است. نام اصلی آن گریپ و نوعی بیماری واگیردار به شمار می‌رود که اگر مراقبت‌های اصولی در زمینه بهداشت فردی رعایت نشود بسیار سریع شایع می‌شود و اهالی خانواده یا نزدیکان را در محل کار و زندگی مبتلا می‌کند.

آنفلوآنزا چیست؟

آنفلوآنزا یا بیماری موسوم به H1N1 از انواع ویروس‌هایی محسوب می‌شود که کم و‌بیش مختص پستانداران و همچنین پرندگان‌است و با عفونی کردن مجاری تنفسی باعث کاهش مقاومت بدن به دلیل مبارزه سیستم ایمنی با ویروس و همچنین تب و ضعف و دردهای ماهیچه‌ای می‌شود. در برخی انواع آنفلوآنزا مثل آنفلوآنزای موسوم به خوکی، گاهی ممکن است اشتباه گرفتن آن با یک سرماخوردگی ساده، سبب مرگ هم بشود؛ به‌ویژه اگر ویروس در افراد خاصی فعال شود که مقاومت بدنی کافی هم ندارند؛ مثل کودکان و نوزادان، کهنسالان و حتی زنان باردار. آنفلوآنزا همچنین خود به چند نوع متفاوت تقسیم‌بندی می‌شود که با نام‌های آنفلوآنزا از نوع B‌،A و C شناخته می‌شود. ویروس این بیماری هم به‌طور مستقیم (از طریق روبوسی یا در معرض ترشحات ناشی از عطسه بیمار قرار گرفتن) و هم به‌طور غیر‌مستقیم (مثل استفاده از حوله مشترک) قابلیت شیوع دارد.

افراد در معرض خطر

علاوه‌بر کهنسالان، کودکان و برخی زنان باردار، ویروس آنفلوآنزا در اشخاصی ‌که به بیماری‌های قلبی، ریوی، دیابتی و همچنین نقص در سیستم دفاعی بدن مبتلا باشند بیشتر اثر گذار بوده و خطر آفرین است .

ویروس در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی خیلی سریع گسترش پیدا کرده و علاوه‌بر خود فرد، افراد دیگر را نیز درگیر می‌کند. به‌همین دلیل یک سرفه بدون پوشاندن دهان که باعث پخش شدن ذرات ریز ترشحات دهان با فشار زیاد می‌ شود ممکن است به خطر شیوع آن دامن بزند یا حتی دست دادن فرد آلوده به ویروس با شخص‌ سالم، آن را از طریق ترشحات و عرق دست به دیگری انتقال دهد.

نشانه‌ها و علائم

از آنجا که ویروس آنفلوآنزا در دسته سرماخوردگی‌ها قرار گرفته، اشتباه گرفتن این بیماری با سرماخوردگی ساده، خیلی شایع است، اما ‌ تفاوت‌هایی با سرماخوردگی دارد که بهتر است علائم و نشانه‌های این بیماری را در نظر بگیرید تا با حدس و تخمین ابتلا بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. مهم‌ترین این علائم عبارتند از:

* ضعف و بی‌حالی (در سرماخوردگی خیلی کم و بعضی مواقع احساس می‌شود، اما در ابتلا به آنفلوآنزا تا چند هفته ادامه دارد)

* تب و افزایش حرارت بدن به مدت بیش از دو روز.

* التهاب یا حساس شدن سینوس‌ها

* آبریزش شدید از بینی

* احساس گرفتگی بینی و مجرای تنفس

* احساس درد در ناحیه گوش (گاهی ممکن است ترشحاتی نیز از گوش خارج شود)

* نفس‌تنگی

* گلودرد یا حتی سفتی عضلات گردن

* سرفه‌های مداوم که همراه با خلطی بدرنگ و غلیظ باشد

* سردرد و دردهای عضلانی یکی از خصوصیات آنفلوآنزاست که با احساس کوفتگی، کمردرد، درد در ناحیه دست و پا، گلو و... نیز همراه می‌شود.

* تهوع و استفراغ

* احساس خارش بدن

* گاهی وجود خون در خلط یا پس از سرفه

* در کودکان باعث سینه‌پهلو می‌شود که برای آنها خطرناک است.

درمان آنفلوآنزا

آنفلوآنزا معمولا دوره‌ای 3 تا 4 روزه دارد، اما نشانه‌های آن حتی تا یک هفته بعد هم بر جا می‌ماند. در مدت ابتلا به این بیماری به دلیل ضعف عمومی و کاهش مقاومت بدن، میکروب‌های سوءاستفاده‌گر دیگر نیز در این زمان به بیمار حمله‌ور می‌شوند و با ایجاد عفونت‌ها و امراض بیشتر به‌ویژه در مناطقی از مجاری تنفسی باعث آسیب‌پذیرتر شدن بیمار می‌شوند.هرچند که برای درمان هر نوع بیماری به جای خوددرمانی و اکتفا کردن به دانسته‌های خود ضروری‌ است ‌ همان ابتدا به سراغ پزشک متخصص بروید، اما به منظور اطلاع از درمان آنفلوآنزا معمولا داروهای کاهش دهنده تب، ضد ویروس، ضد‌احتقان و ضد‌سرفه تجویز می‌شود. علاوه‌بر این باید بدانید در صورت احساس تنگی نفس حتما و در همان مراحل اولیه باید به پزشک مراجعه کنید زیرا یکی از تفاوت‌های سرماخوردگی معمولی با آنفلوآنزا علاوه‌بر سردرد، احساس تنگی نفس است.

پیشگیری از بیماری

مانند بسیاری از موارد، حفظ بهداشت شخصی اهمیت زیادی در پیشگیری از ابتلا به بیماری دارد اما درباره آنفلوآنزا اقدامات باید با حساسیت بیشتری دنبال شود تا از سرایت و انتقال ویروس جلوگیری شود. همچنین توصیه متخصصان این است که اگر از‌جمله افراد بیشتر آسیب‌پذیر به‌شمار می‌روید هر سال‌ واکسن آنفلوآنزا تزریق کرده و اقدامات ذیل را نیز رعایت کنید:

* جدا کردن اتاق بیمار

* استفاده از ماسک

* گندزدایی مداوم اتاق استراحت بیمار

* تهویه اصولی هوای محل زندگی یا کار و اتاقی که بیمار در آن است

* در دفعات بیشتر و با دقت دست‌هایتان را با آب ولرم و صابون بشویید. دقت کنید که چند لحظه کف را به نواحی متفاوت دست‌هایتان مالش دهید به صورتی که حتی زیر ناخن‌ها را نیز دربرگیرد. آنگاه دست هایتان با آب ولرم شست‌وشو دهید.

* به‌هیچ‌وجه از وسایل فرد مبتلا استفاده نشود‌ پس از استفاده با آب گرم و محلول شوینده ضدعفونی شود.

* تماس نزدیک احتمال ابتلا را افزایش می‌دهد. بنابراین برای پیشگیری باید این تماس‌ها کاملا مراقبت‌شده انجام گیرد.

* اشخاص مبتلا حتما باید هنگام سرفه با دستمالی قسمت بینی و دهان را بپوشانند تا از پخش شدن ویروس جلوگیری شود. همچنین تا حد زیادی باید از لمس وسایل غیر‌ضروری خودداری کنند. به گفته برخی پزشکان، ترشحات حاوی ویروس ممکن است حتی به دلیل لمس یک خودکار یا گوشی تلفن از دقایق و ساعاتی قابل انتقال به فرد سالم باشد.

* آنفلوآنزا به‌شدت مسری است و از طریق قطرات تنفس و دست فرد آلوده به دیگران نیز منتقل می‌شود. این نکته را برای پیشگیری از سرایت آن به دیگران یا دریافت از مبتلایان مد نظر قرار دهید.

* برای پیشگیری از سرایت بیماری به دیگر افراد خانواده به بیمار گوشزد کنید حتما دستمال‌های استفاده شده را در کیسه ‌ و درون سطل زباله دربسته قرار دهد. همچنین هنگام سرفه حتی اگر به دستمال یا پوشاننده دیگری دسترسی ندارد از فضای خالی ناحیه آرنج خود برای کاهش پخش شدن قطرات و ترشحات استفاده کند.

* برای پیشگیری از سرایت ویروس به دیگران از حضور فرد بیمار در محل کار یا مدرسه حتما باید جلوگیری شود.