پروژه انتقال آب «کانی سیب » به دریاچه ارومیه کلید خورد

قرار است تونلی به طول ۳۶ کیلومتر برای انتقال آب کانی سیب به دریاچه ارومیه ایجاد شود. اعتبار پیش‌بینی شده برای اجرای کامل این طرح ۱۶ هزار میلیارد ریال است و کل مسیر این پروژه به همراه سد کانی سیب و بند و کانال بادین‌آباد تا اوایل سال ۱۳۹۸ به اتمام خواهد رسید.

استاندار آذربایجان‌غربی در این مراسم با اشاره به عزم جدی دولت برای احیای دریاچه ارومیه می‌گوید: دولت برای احیای این دریاچه تمام تلاش خود را به‌کار برده و اعتبارات مناسبی را به این امر اختصاص داده است.قربانعلی سعادت با اشاره به این‌که دریاچه ارومیه به دلیل بی‌توجهی به مدیریت مصرف آب در حوضه آبریز و حاشیه دریاچه دچار بحران شده است می‌افزاید: برای احیای آن باید از سوی مسئولان و مردم تمهیدات لازم اندیشیده شود تا شاهد مرگ این دریاچه نباشیم.

وزیر نیرو نیز در این مراسم با اشاره به این‌که دریاچه ارومیه در شرایط سخت و ناگواری قرار دارد، می‌گوید: کشور ما به‌ طور طبیعی با کم‌آبی مواجه است و خشکسالی نیز به آن اضافه شده است، به همین خاطر مساله آب برای ما حیاتی و حاد است.

حمید چیت‌چیان می‌افزاید: طرح احیای دریاچه ارومیه از ابتدا در دستور کار دولت یازدهم بود و هم‌اکنون نیز به طور جدی پیگیری می‌شود.از توان و دانش و تجربیات سایر کشور‌ها نیز برای حل این بحران استفاده خواهد شد.

وی با اشاره به نشستی که به همین منظور در اروپا برگزار شد، می‌گوید: ما در این نشست به جمع‌بندی خوبی رسیدیم و حاصل آن ۲۷ راهکار مهم برای احیای دریاچه ارومیه بود که به تصویب رسید.

وزیر نیرو در همین حال از انتقال آب از سد کانی سیب به عنوان یکی از طرح‌های برجسته برای نجات دریاچه ارومیه یاد کرده و تصریح می‌کند: رئیس‌جمهور در نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب شرح مبسوطی در خصوص پروژه‌های آبی با موضوع کم‌آبی، به منظور تخصیص اعتبار لازم ارسال کردند که ماحصل آن اعتباری به میزان ۱۰ میلیارد دلار بود که از صندوق توسعه ملی برای اجرای این طرح در اختیار دولت قرار گرفت.

طرح‌های انتقال آب، مسکن موقتی

با وجود این‌که وزیر نیرو طرح انتقال آب به دریاچه ارومیه را طرح نجات بخش می‌داند ولی مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط زیست معتقد است طرح‌های انتقال آب مسکن‌های موقتی هستند و نمی‌توانند مشکل این دریاچه را حل کنند.

به گفته محمد درویش، اگر طرح‌های انتقال آب موثر بودند می‌بایست احداث ۳ تونل انتقال آب از کوهرنگ مشکل زاینده‌رود را حل می‌کرد اما نه تنها این کار را نکرد، بلکه تالاب گاوخونی را خشکاند و دشت سگری را که دارای خاک حاصلخیزی بود به بیابانی در حال پیشروی تبدیل کرد.

وی می‌افزاید: بیابان سگری در حال حاضر آنقدر در حال پیشروی است که حتی گاهی اوقات گرد و غبار ناشی از آن مانع از پرواز به موقع هواپیما در اصفهان می‌شود.

به گفته درویش، متاسفانه چنین طرح‌های موقتی و بدون در نظر گرفتن اثرات بلندمدت مدام در کشور ما تکرار می‌شوند.

وی می‌افزاید: تا زمانی که ۷۲ سد احداث شده روی ۱۱ رودخانه اطراف آن وجود دارد، شرایط دریاچه ارومیه تغییر نخواهد کردافزایش ۳۶۰ هزار هکتار به سطوح کشاورزی حوضه دریاچه ارومیه، ۳۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در اطراف دریاچه ارومیه بعلاوه سدهای مذکور مهم‌ترین مشکلات این دریاچه است و تا زمانی که شجاعت و قدرت برای مقابله با مشکلات اساسی را نداشته باشیم، طرح‌های انتقال آب دردی از این دریاچه را دوا نمی‌کنند.

به گفته وی، حداکثر وسعتی که برای اراضی کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه تعیین شده است ۳۲۰ هزار هکتار است در حالی که در حال حاضر ۶۸۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی در اطراف این دریاچه وجود دارد.به گفته درویش، برای تامین معیشت مردم این حوزه گزینه‌های دیگری از جمله بوم‌گردی مسئولانه، استفاده از صنایع هایتک، استفاده از انرژی‌های نو، استفاده از مرزهای مشترک و مزایای ترانزیت در نظر گرفته شود و تا زمانی که کشاورزی ناپایدار تنها راه معیشت مردم این منطقه است، وضعیت دریاچه ارومیه بهبود نخواهد یافت.

وی در خصوص انتقال آب رودخانه زاب که اخیرا از سوی ستاد احیای دریاچه ارومیه به عنوان بهترین گزینه احیای دریاچه ارومیه عنوان شده، می‌گوید: این گزینه نیز همانند دیگر طرح‌های انتقال آب گزینه نامناسبی است؛ چرا که به قیمت نابودی یک منطقه دیگر تمام می‌شود که در نهایت اثرات و نتایج آن از جمله بیابانی شدن و خیزش ریزگردها در آن نواحی گریبان مردم کشور ما را نیز خواهد گرفت.

وی احیای دریاچه ارومیه را نیازمند نرم‌افزار و تفکر و برنامه‌ریزی برای بلندمدت می‌داند و می‌گوید: طرح‌های انتقال آب تنها راهکار‌های اجرایی کوتاه‌مدت است که موقتا مشکل یک منطقه را حل می‌کند اما در بلندمدت اثرات بسیار مخربی بر مناطق مقصد و مبدا خواهد گذاشت.

انتقال آب از رودخانه زاب

در همین حال دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه معتقد است: انتقال آب یکی از راهکارهای احیای دریاچه ارومیه است. اگرچه انتقال آب دریای خزر به دریاچه ارومیه در پروژه احیا مد نظر نیست، اما در حال حاضر تونل انتقال آب رودخانه زاب به دریاچه ارومیه در حال حفر شدن است.

وی با تاکید بر این‌که ۵۰ درصد آب زاب برای ماست و هر جا بخواهیم می‌توانیم از آن استفاده کنیم، می‌گوید: در حال حاضر از آن میزان استفاده‌ای نمی‌کنیم اما ۵۰ درصد آن رودخانه حقابه ایران است، بنابراین می‌توانیم هر جا که بخواهیم آن را هزینه کنیم. در شرایط کنونی دریاچه ارومیه به آن نیاز دارد، پس آن را به دریاچه انتقال می‌دهیم، البته بعد از این‌که نیاز آبی دریاچه حل شد، برای توسعه کشاورزی استفاده می‌شود.

کلانتری با بیان این‌که طبق قراری که با وزارت نیرو داریم، تا پایان سال ۱۳۹۸ آب رودخانه زاب وارد دریاچه ارومیه می‌شود، تاکید کرد: پروژه انتقال آب زاب به دریاچه مورد تایید سازمان حفاظت محیط زیست است و همه امور آن به تصویب دولت رسیده‌است.

وجود 40 هزار چاه غیرمجاز

در حالی که مسئولین به دنبال راهکاری برای احیای این دریاچه هستند ولی وجود چاه‌های غیر مجاز حیات این دریاچه را تهدید می‌کند به طوریکه به گفته استاندار آذربایجان‌شرقی، هم اکنون حدود 80 هزار چاه در حوزه دریاچه ارومیه وجود دارد که از این تعداد 40 هزار چاه غیرمجازند و بدون هماهنگی و همراهی مسئولان قضایی و انتظامی برخورد با این تخلفات امکان‌پذیر نخواهد بود.