دعـوا فقط به خاطر گرانی

واقعیت این است که نمی‌شود منکر فشارها و مشکلات ناشی از گرانی شد. گرانی، در کنار فقر و بیکاری که از پیامدهای آن است، تاثیرات متفاوتی بر زندگی همه دارد. شاید خیلی از مشکلات و اختلافاتی که در سال‌های گذشته در میان مردم وجود داشته، مشکلات مالی بوده است. اقتصاد و وضع معیشتی عاملی مهم در حس خوشبختی و امید به زندگی مردم یک جامعه است. اما جدا از مشکلات مالی، بسیاری از زمان‌ها اتفاق افتاده که ناراحتی و فشار ناشی از این مشکلات اقتصادی بر جنبه‌های دیگر زندگی ما هم تاثیر داشته است. «همه چیز به همه چیز ربط دارد» زندگی پیرامون این انسان که از هرگونه مشکلی می‌تواند تاثیر گرفته و آشفته شود، سرشار از اتفاقاتی است که می‌تواند دلیلی برای همه مشکلات جامعه باشد، مشکلاتی که ما مسبب آن هستیم، اما وضعیت جامعه در خلق آن بی‌تاثیر نبوده است. اما خیلی اوقات هم این ویژگی رفتاری اشتباه مردم ایران است که اگر دستشان به جایی نرسد، کسی را برای تخلیه روانی خود پیدا خواهند کرد. برای خیلی از ما بارها اتفاق افتاده که ناراحتی‌مان از کسی را سر دیگری خالی کرده باشیم و خیلی غیرمنطقی نیست اگر با خودمان فکر کنیم مشکلات ناشی از گرانی باعث افزایش عصبیت در میان مردم و حتی نقض قوانین جامعه شده است. به همین جهت مزاحم تلفنی از مردم قزوین پرسید: «آیا از نظرتان عصبی شدن مردم و ارتکاب جرم به گرانی ارتباط دارد؟» و این‌که «تا حالا این اتفاق افتاده است که دلت از جایی پر باشد و سر کس دیگری خالی کنی؟»

قزوین شهری است که در دوران حکومت صفوی، پایتخت ایران بوده و به همین دلیل دارای اماکن و موزه‌های تاریخی بسیاری است.

72...333

«فکر نمی‌کنم رعایت نکردن قانون ربطی به تحریم‌ها داشته باشد.» خانم 40 ساله‌ای مخاطب مزاحم تلفنی است. «قانونمند بودن از خانواده و بر اثر احترام متقابل به دولت آغاز می‌شود. مردم دلشان از دولت پر است و خیلی راحت قانون‌شکنی می‌کنند، هر چند افرادی که اعتقادات قوی دارند و معتقدند نباید حق دیگران را ضایع کرد، این کار را انجام نمی‌دهند.» اما در مورد عصبی شدن و دعوا نظر دیگری دارد: «عصبی شدن ربط دارد وقتی در ایران همه ‌چیز گران است و زمان دریافت یارانه‌ها مرتب تغییر می‌کند و وقتی دولت به مردم کمتر اهمیت دهد، مردم هم نسبت به یکدیگر همین رفتار را خواهند داشت؛ چون زورشان به دولت نمی‌رسد و مجبورند ناراحتی‌شان را سر همدیگر خالی کنند.» می‌پرسم آیا خودش هم چنین کاری کرده است: «من هم انسانم و ممکن‌الخطا. نمی‌گویم جایزالخطا چون از نظر من این لغت غلط است، اما من هم خطا کرده‌ام. از دست شوهر عصبانی می‌شویم و سر بچه خالی می‌کنیم. از دست خانواده شوهر عصبانی هستیم و سر شوهر خالی می‌کنیم. ما هم این اشتباه را کرده‌ایم.»

89...333

همه چیز را به خود شخص وابسته می‌داند: «درست است گرانی هم مهم و تاثیرگذار است، اما این‌که فرد چه شخصیتی دارد و در چه خانواده‌ای و چگونه بزرگ شده است هم تاثیرگذار است. هرچند همیشه فشار واقعی به قشر فقیر جامعه آمده است و قشر مرفه این گرانی را احساس نخواهد کرد.» او هم علت اصلی دعوا و عصبی شدن مردم را گرانی می‌داند: «بیشتر دعواها، اختلاف بین زن و شوهرها و دعواهای خیابانی به‌خاطر مسائل مادی است. من فکر می‌کنم علت بالارفتن آمار طلاق در ایران هم همین مسائل است. فقر، بیکاری و بی‌پولی مسائل مهمی هستند و تاثیر زیادی در اختلاف و دعوا دارند.» برای او هم اتفاق افتاده است که ناراحتی‌اش را سر کس دیگری خالی کند: «البته بعد که آرام شوم از او عذرخواهی می‌کنم.»

17...333

مخاطب مزاحم تلفنی مردی ساکن قزوین است: «علت اصلی فرهنگ خود مردم است و ربطی به تحریم‌ها و مسائل مالی ندارد. حتی در دعواها و اختلافات هم تاثیری نخواهد گذاشت، مگر این‌که تحریم‌ها معجزه کند و باعث بهتر شدن رفتار مردم شود.» دلیل این تاکیدش مشکلاتی است که هر روز در کار با آن مواجه است: «بعضی‌ها انگار دنبال دعوا هستند حتی اگر ده بار کار شخصی را راه بیندازم، اما فقط یک بار مشکلش حل نشود، زمین و آسمان را به هم می‌دوزد. عصبیت به تحریم و گرانی ربطی ندارد. این مسائل به‌خاطر فرهنگ، خانواده و نوع تربیت است.» برای خودش هم این اتفاق افتاده است، اما خیلی کم: «من خانواده تحصیلکرده‌ای دارم و در کل خانواده آرامی هستیم.»

17...333

«دعوا کمتر نخواهد شد، اما ممکن است رعایت قانون ربط داشته باشد. ما مردمی هستیم که حرف کسی را قبول نداریم، هر چند ممکن است ارزانی مشکلات و عصبیت را کاهش دهد.» او هم بارها ناراحتی‌اش را سر شخصی بی‌گناه خالی کرده است: «وقتی زورم به او نرسد، ناراحتی‌ام را سر کس دیگری خالی می‌کنم. البته بعدش پشیمان می‌شوم.»

54...333

ارتکاب جرم از نظر او ربطی به گرانی ندارد، اما در مورد دعوا نظر دیگری دارد: «بعضی وقت‌ها خصومت شخصی یا کدورت‌های قدیمی باعث دعوا می‌شود و گرانی چندان تاثیری ندارد.» خودش از آن آدم‌هایی نیست که ناراحتی‌اش را سر دیگری خالی کند: «من آدم صبوری هستم و خودم را کنترل می‌کنم و سعی کرده‌ام عصبانیتم را سر دیگری خالی نکنم.»

48...336

مادر خانواده تلفن را برداشته است: «فکر می‌کنم به هم ربطی ندارد. قانون‌شکنی به فرهنگ و اعتقادات افراد بستگی دارد. اما شاید باعث شود دعوا کمتر شود. ممکن است گرانی فشار بیاورد و اعصاب فرد به هم بریزد.» برایش اتفاق افتاده است که عصبانیت‌اش را سر کس دیگری خالی کرده باشد: «این خیلی طبیعی است آخر وقتی آدم عصبانی شود، دست خودش نیست و ممکن است برخورد بدی با دیگران داشته باشد. اما طبیعتا بعدا عذاب وجدان می‌گیرم و از آن شخص عذرخواهی می‌کنم.»

11...336

«فکر نمی‌کنم ربطی داشته باشد. این موضوع به عقاید ارتباط دارد.» خانمی مسن همصحبت مزاحم تلفنی شده ‌است: «دعوا کمتر می‌شود چون اعصاب مردم راحت‌تر می‌شود.» می‌پرسم آیا خودش عصبانیت‌اش از کسی را سر آدم دیگری خالی کرده است که می‌گوید: «نه من فردی تحصیلکرده هستم و سعی می‌کنم بین مسائل تفاوت قائل شوم.»

　84...336

مردی که مخاطب مزاحم تلفنی است، معتقد است نباید و نمی‌شود قانون را رعایت نکرد: «گرانی ربطی به قانون‌شکنی ندارد. بیشتر قانون‌شکنی‌ها به‌خاطر حق‌هایی است که ضایع شده است. گاهی برخی بی‌قانونی‌ها در سطح کلان اتفاق افتاده و باعث می‌شود مردم هم قانون‌شکن ‌شوند.» اما ارزانی را در کاهش اختلاف و دعوا موثر می‌داند: «متاسفانه روزبه‌روز گرانی بیشتر می‌شود. گرانی باعث می‌شود جیب افراد خالی باشد. وقتی فرد جیبش پر است فکرش آزادتر است و پیش خانواده سرش از شرمندگی خم نمی‌شود. این‌که من دست خالی به خانه بیایم و دست پر، خیلی با هم فرق دارد. اگر بی‌پول نباشم حتی با خانمم هم اختلاف ندارم. خیلی از طلاق‌ها این‌گونه اتفاق می‌افتد.» از آن آدم‌هایی نیست که بخواهد عصبانیت‌اش را سر دیگری خالی کند: «تا جایی که یادم است خودم را کنترل کرده‌ام.»

18...336

«از نظر من رعایت قانون به شخصیت فرد ربط دارد نه چیز دیگر و اینها بهانه است.» اما او هم موافق است که ارزانی می‌تواند بر کاهش دعوا و اختلاف موثر باشد: «اعصاب مردم راحت‌تر می‌شود و باعث کاهش دعوا خواهد شد.» او هم تجربه خالی کردن عصبانیت‌اش سر دیگری را داشته است: «گاهی اوقات افراد زورشان نمی‌رسد که عصبانیت‌شان را سر مقصران خالی کنند و سر فرد دیگری خالی می‌کنند. من هم این کار را کرده‌ام هر چند بعد از آن پشیمان شدم، اما دیگر فایده‌ای ندارد چون آن فرد را ناراحت کرده‌ام.»

　54...336

خانم دیگری هم معتقد است این موضوع به فرهنگ و تحصیلات هر شخص برمی‌گردد. در مورد تاثیر گرانی بر اختلافات می‌پرسم: «خوب فقط بر دعواهای اقتصادی اثر خواهد داشت، اما در مورد دعواهای ناموسی و دیگر دعواها که ربطی به اقتصاد ندارد، نمی‌تواند موثر باشد. اما این‌که فرد عصبی شود و دعوا و اختلاف را زیاد کند، مطمئنا تاثیرگذار خواهد بود. گرانی، بی‌پولی و بی‌شغلی عواملی موثر هستند.» خوشبختانه تاکنون خودش عصبانیت‌اش را سر دیگری خالی نکرده است.

　55...336

«از نظر من بر بی‌قانونی تاثیری ندارد، اما می‌تواند بر دعوا و کاهش عصبیت اثرگذار باشد. به‌طور مثال در خانواده خودمان مسائل مالی عامل مهمی در اختلافات است و با ارزانی این مشکلات حل خواهد شد.» برای خودش اتفاق افتاده است که ناراحتی‌اش را سر دیگری خالی کند: «هرچند کم اتفاق افتاده، اما وقتی نتوانم حرفم را بگویم به اصطلاح عصبانیتم را سر هر کسی که دیوارش کوتاه‌تر است خالی می‌کنم، اما چون آدمی هستم که خیلی کم عصبانی می‌شوم خیلی کم پیش آمده است که این اتفاق بیفتد.»

آزاده هاشمی‌منفرد