وقتی‌جا برای مغز‌ کم می‌آید

هر سلولی در بدن می‌تواند دچار این حالت شود و سلول‌های مغزی هم مستثنا نیستند، اما تومورهای خوش‌خیم مغز معمولا از پرده‌های اطراف مغز که در زیر استخوان جمجمه قرار دارند و مغز را می‌پوشانند یا اعصابی که از مغز خارج می‌شوند، منشأ می‌گیرند و توده‌ای درست می‌کنند که بتدریج بزرگ می‌شود.

این رشد تدریجی کم‌کم در کنار مغز ادامه می‌یابد و گاهی سال‌ها طول می‌کشد تا توده آنقدر بزرگ شود و مغز را تحت فشار قرار دهد که سبب بروز علامت در بیمار شود. از آنجا که فضای جمجمه استخوانی ما محدود است مغز از سوی توده به سمتی فشرده می‌شود.

بسیاری از این بیماران سال‌ها دچار سردرد هستند، چون بتدریج چیزی در کنار مغز آنها در حال رشد است و به بافت‌های اطراف فشار می‌آورد، اما تومورهای مغزی فقط یک علت از علل سردرد هستند.

افرادی نیز بدون داشتن هیچ ضایعه مغزی سردرد‌هایی دارند با علل مختلف ازجمله میگرن، اما نکته کلیدی که باید به آن توجه داشت بدتر شدن تدریجی این سردرد‌ها طی ماه‌ها و سال‌هاست؛ هر چه توده بزرگ‌تر می‌شود سردرد بیماران نیز افزایش می‌یابد. پس اگر دچار سردرد هستید که ماه به ماه بدتر و بدتر می‌شود و هیچ ارتباطی به فشار کاری و خستگی ندارد و برعکس صبح‌ها که معمولا خسته نیستید، شدت بیشتری دارد و گهگاه با تهوع همراه است به آن توجه و به پزشک مراجعه کنید. اختلال بینایی و تاری دید علامت مهم دیگری است که چون بتدریج ایجاد می‌شود گاهی بیماران وقتی متوجه آن می‌شوند که محدوده زیادی از بینایی خود را از دست داده‌اند. به علامت‌های دیگری مثل ضعف دست و پا، اختلال حافظه و تکلم، تشنج، ضعف پیشرونده شنوایی، اختلال تعادل در راه رفتن و اختلال در بلع حتما توجه و برای بررسی علت آنها به پزشک مراجعه کنید.

بعد از تشخیص این ضایعات با ام‌ آر ‌آی، درمان اکثر آنها جراحی باز و برداشتن توده است که امروزه با در اختیار بودن انواع تجهیزات لازم در بسیاری از بیمارستان‌های کشور امکان انجام آن به بهترین نحو و کمترین خطر وجود دارد. با برداشتن کامل این تومورها می‌توان گفت که بیمار بهبود یافته و نیاز به اقدام درمانی دیگری ندارد و فقط لازم است تحت نظر باشد تا در موارد نادر عود، بتوان زودتر اقدام درمانی را انجام داد. گرچه بهتر است ضایعه به صورت کامل برداشته شود، ولی در برخی موارد که چنین امکانی وجود ندارد و قسمتی از آن باقی می‌ماند بسته به صلاحدید پزشک امکان ادامه درمان با اشعه یا حتی رها کردن آن و تنها انجام ام‌ آر ‌آی با فواصل مشخص برای بررسی روند پیشرفت یا عدم پیشرفت توده وجود دارد و معمولا جای نگرانی نیست.

دکترعلیرضا طبیب‌خویی‌ /‌ جراح مغز و اعصاب