صنعتی در گرداب واردات

انواع آدامس‌های وارداتی با برندهای مختلف در هر شهر و مغازه‌ای جا باز کرده است و طوری شده که دیگر بسیاری از مردم، اسامی این آدامس‌ها را بخوبی یاد گرفته‌اند.

براساس آماری که گمرک ایران اعلام کرده است، فقط در 9 ماه گذشته، 398 هزار و 510 کیلوگرم آدامس بدون قند به ارزش یک میلیون و 849 هزار و 348 دلار از مرزهای رسمی وارد کشور شده که این میزان آدامس نیز از کشورهای ترکیه و امارات به کشور وارد شده است.

همچنین گفته می‌شود سالانه مبلغی حدود صد میلیارد تومان نیز صرف واردات رسمی آدامس‌های بدون قند به کشور می‌شود.

البته این آمارهایی که ایرنا به آن اشاره کرده، فقط آمار واردات رسمی است که از سوی گمرک ثبت شده و در این آمارها به بحث واردات غیرقانونی آدامس اشاره نشده است.

گرچه آمار دقیقی از قاچاق آدامس در ایران وجود ندارد، اما به گفته فعالان اقتصادی، می‌شود پیش‌بینی کرد ایرانی‌ها حدود 500 میلیارد تومان سالانه آدامس مصرف می‌کنند که حدود 80 درصد آن از طریق قاچاق تامین می‌شود.

قاچاق گسترده آدامس به ایران، سود این جویدنی محبوب را برای قاچاقچیان چند برابر کرده است. در حالی که گفته می‌شود تعرفه واردات آدامس، مشابه تعرفه واردات خودرو به کشور است، بنابراین خیلی هم دور از ذهن نیست که با توجه به تعرفه بالای واردات و کنترل ضعیف مرزها در زمینه قاچاق آدامس، قاچاقچیان به‌طور کلی بی‌خیال واردات رسمی شوند و با کامیون این محصول را به صورت قاچاق وارد کشور کنند.

از طرف دیگر، استقبال عمومی هم نسبت به آدامس‌های وارداتی خیلی زیاد است؛ همین استقبال عمومی هم در واردات بی‌رویه آدامس‌های قاچاق و مصرف گسترده آن بی‌تاثیر نیست تا جایی که گفته می‌شود ایران در زمینه مصرف آدامس در رتبه اول جهان جا خوش کرده است.

بیشتر آدامس‌های وارداتی هم محصول کشور آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی است که واسطه‌های این شرکت در کشورهایی مثل ترکیه، لهستان و امارات، روی بازار آدامس در ایران، حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند و حتی گفته می‌شود کشورهای خاورمیانه، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آدامس در جهان هستند.

با نگاه اجمالی به کشورهای تولیدکننده و واردکننده آدامس براحتی متوجه می‌شویم بزرگ‌ترین تولیدکننده آدامس در جهان، کشورهای غربی هستند و در عین حال، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده و واردکننده آدامس‌های خارجی را هم باید بین کشورهای خاورمیانه جستجو کرد.

حمایت ناچیز از آدامس‌های داخلی

وقتی نبض بازار آدامس در دست آدامس‌های وارداتی و قاچاق باشد و فضایی برای نفس کشیدن آدامس‌های تولید داخل وجود نداشته باشد، با این حساب نمی‌توان توقع داشت آدامس داخلی بتواند با تولیدات خارجی رقابت کند.

قیمت پایین آدامس‌های قاچاق، تولید این محصول در داخل کشور را با بحران مواجه کرده است. یعنی وقتی مشتری می‌تواند با قیمتی بسیار پایین، آدامس خارجی تهیه کند، دیگر تولیدکننده داخلی جرأت چندانی برای رقابت نخواهد داشت.

البته اگر از حق هم نگذریم، بسیاری از آدامس‌های قاچاق و وارداتی، بسته‌بندی بسیار مناسب‌تری نسبت به محصولات مشابه داخلی دارند و کیفیت برخی از آنها از نمونه‌های داخلی بهتر است.

اما اگر شما هم جای تولیدکننده داخلی باشید و هر روز شاهد افزایش واردات قانونی و غیرقانونی آدامس باشید، به این نتیجه می‌رسید که رقابت با نمونه‌های خارجی بدون حمایت‌های دولتی امکان‌پذیر نیست.

در صورتی که بازار قاچاق این محصول کنترل شود و به هر آدامسی هم اجازه واردات رسمی و افسارگسیخته داده نشود، آن وقت شاید بشود روی سود تولید داخلی حساب باز کرد، ولی در شرایط فعلی، دلالی این محصول خیلی بیشتر از تولید آن می‌تواند، سود داشته باشد.

همین وضع باعث شده الان خیلی از تولیدکنندگان آدامس، عطای تولید این محصول را به لقایش ببخشند و از این صنعت کم سود خداحافظی کنند.

مثلا در سال 1388 بزرگ‌ترین خط تولید آدامس بدون قند در خاورمیانه در کشور ما راه‌اندازی شد، اما نگفته هم معلوم است محصولات تولیدی این شرکت، گوی رقابت را به آدامس‌های خارجی باخته است.

کشف 160 هزار آدامس قاچاق ساخت کره‌‌‌جنوبی به ارزش 30 میلیون تومان در خرم‌آباد در اردیبهشت امسال، کشف بیش از 114 هزار آدامس قاچاق به ارزش 151 میلیون تومان در محور خرم‌آباد ـ بروجرد در اردیبهشت امسال، کشف 60 هزار عدد آدامس قاچاق در قم در اردیبهشت امسال فقط بخش کوچکی از اخبار واردات غیرقانونی آدامس به کشور است.

این حجم وسیع از آدامس‌های خارجی قاچاق در حالی وارد کشور می‌شود که ما می‌توانیم با نظارت و کنترل بازار آدامس، هم اقتصاد داخل را رونق ببخشیم و هم در زمینه تولید آدامس‌های داخلی، اشتغالزایی داشته باشیم.

البته شاید با خودتان فکر کنید مگر سود صنعت آدامس چقدر است که بشود با آن هم به اقتصاد داخل و هم به اشتغالزایی کمک کرد، اما واقعیت این است که سود بازار آدامس به حدی زیاد و قابل توجه است که بسیاری از کشورهای جهان به واردات آدامس به کشورهای خاورمیانه فکر می‌کنند.

حتی گفته می‌شود سود بازار آدامس در ایران، حدود هشت برابر گردش مالی در بازار تورهای گردشی داخلی است. بنابراین این صنعت را اصلا نباید دست‌کم گرفت و همچنین نباید اجازه داد قاچاق آدامس، همه سود این صنعت را ببلعد و به جیب قاچاقچیان سرازیر کند.

جدای از زمین خوردن تولید داخل به دلیل هجمه آدامس‌های قاچاق، در این بین معلوم نیست که چه کسی هم نسبت به سلامت آدامس‌های مصرفی مردم مسئولیت دارد. وقتی 80 درصد آدامس‌های موجود در بازار از طریق قاچاق تامین شود، معلوم است که کسی هم نمی‌تواند سلامت این محصولات را بررسی کند و به آنها نظارت داشته باشد.

امین جلالوند‌ /‌ گروه جامعه