بارداری با وجود بیماری قلبی

بی‌شک انجام بررسی‌های تخصصی پیش از بارداری و نیز پیگیری و مراقبت‌های ویژه در حین بارداری برای حفظ سلامت یک بیمار قلبی و جنین‌اش بسیار ضروری خواهد بود.

دکتر اشرف‌السادات جمال، جراح و متخصص زنان و زایمان، با تاکید بر این که افرادی که بیماری قلبی دارند به دلیل داشتن حاملگی پرخطر باید قبل و حین بارداری تحت نظر متخصص قلب قرار بگیرند، می‌گوید: بیماران قلبی طی بارداری به چهار دسته تقسیم می‌شوند.

افرادی که مشکلات خفیف قلبی دارند، به طور طبیعی می‌توانند حاملگی را تا انتها طی کنند. برای بیماران قلبی‌ای که به درجاتی از نارسایی قلبی دچارند، در حالت خوابیده، نشسته یا فعالیت‌های معمولی دچار تنگی نفس و درد قفسه سینه می‌شوند، بارداری با ممنوعیت مواجه است.

خطر مصرف داروی قلبی برای جنین

شاید سوال شما نیز این باشد آیا مصرف داروهایی که برای درمان مشکلات قلبی مصرف می‌شود برای جنین خطرناک است؟

دکتر جمال در پاسخ می‌گوید: بیمارانی که مشکلات قلبی دارند، بخصوص مبتلا به بیماری‌های دریچه قلب هستند باید داروهایشان را در سه ماهه اول بارداری با مشورت متخصص قلب بیش از بارداری و نیز طی آن عوض کنند.

این متخصص زنان و زایمان تاکید می‌کند: تمام بیماران قلبی باید از نوعی مراقبت متفاوت از دیگر بارداران برخوردار باشند، اما افرادی که نارسایی قلب دارند باید در بیمارستان بستری شوند، زیرا اقداماتی که برای این دسته بارداران انجام می‌شود کاملا متفاوت است.

اگر این بارداران، علائم نارسایی قلبی چون سرفه، تنگی نفس یا تنگی نفس شبانه، سرماخوردگی و عفونت در هر جای بدن داشته باشند به مراقبت ویژه نیاز خواهند داشت و باید در بیمارستان،تحت مراقبت قرار بگیرند.

وی با تاکید بر این که برخی بیماری‌های مادرزادی قلب وجود دارد که فرد را با مقداری کمبود اکسیژن مواجه می‌کند، می‌افزاید: جنین مادر مبتلا به این نوع بیماری قلبی، به دلیل تنگی نفس مادر، دچار کم‌وزنی می‌شود. گرچه خودداری از مصرف برخی داروها طی سه ماهه اول بارداری باید از نظر حفظ سلامت جنین مورد توجه قرار بگیرد، اما بعد از سه ماهه اول که ارگان‌های جنین کامل می‌شود، باردار می‌تواند دوباره از داروهای خود استفاده کند.

همچنین اگر درد زایمان در باردار مبتلا به بیماری قلبی، زود شروع یا کیسه آب وی پاره شود و به عمل اورژانس نیاز داشته باشد، مصرف برخی داروها او را با خطر خونریزی‌های شدید طی زایمان و سزارین مواجه خواهد کرد، بنابراین مشورت مادر باردار با پزشک متخصص قلب و چگونگی مصرف دارو ضروری است.

بارداری به شرط مراقبت

دکتر جمال درباره آن دسته از بیماران قلبی که نباید باردار شوند، می‌گوید: مبتلایان به بیماری‌های قلبی چند عارضه‌ای یا بیمارانی که با افزایش بالای فشار داخل ریوی مواجه هستند، نباید باردار شوند. بیماران قلبی که می‌خواهند باردار شوند نیز باید هم با متخصص قلب و هم با متخصص زنان مشاوره داشته باشند تا احتیاط‌های لازم برایشان صورت بگیرد.

این متخصص تاکید می‌کند: منزل چنین افرادی باید حتما نزدیک بیمارستان باشد. از سوی دیگر این افراد باید واکسن آنفلوآنزا و پنوموکوک ـ که از ذات‌الریه و عفونت‌های ریوی پیشگیری می‌کند ـ تزریق کنند و از بیمارانی که سرماخورده و تب‌دار هستند نیز دوری کنند.

از کودکانی که بیماری‌های دانه دار و تب دار دارند هم باید به دور باشند. همچنین این دسته از بارداران باید از رفتن به مکان‌های شلوغ و پر ازدحام به دلیل بالا رفتن خطرعفونت خودداری کنند.

نشانه‌های خطر قلبی طی بارداری

برخی نشانه‌ها و عوارض طی دوران بارداری باید به عنوان نشانه خطر بیماری‌های قلبی تلقی شود.

دکتر جمال درباره این نشانه‌ها توضیح می‌دهد: باردارانی که با عوارض خفیف قلبی مواجه هستند طی بارداری با عوارضی چون سنگین شدن و تنگی نفس خفیف مواجه هستند.

البته حتی در برخی حاملگی‌های طبیعی نیز ممکن است عوارضی چون تند شدن ضربان قلب و خستگی سریع بروز کند که این مساله، شناسایی بیماری‌های قلبی خفیف را مشکل می‌کند. البته امروزه با انجام اکوی قلب باردار در صورتی که علائمی مانند تپش قلب، تنگی نفس یا درد قفسه سینه بروز کند، میزان مشکل قلبی مشخص‌می‌شود.

وی با تاکید بر این که هر تنگی نفسی از علائم بیماری قلبی نیست، چراکه تنگی نفس حاد در دوران حاملگی یکی از علائم آمبولی ریه در خانم‌های باردار است، توصیه می‌کند: خانم‌هایی که طی بارداری، تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرفه یا خلط خونی داشته باشند باید به پزشک مراجعه کنند؛ چرا که در بعضی مواقع، بیماری دریچه‌ای ممکن است جنین را به سمت نارسایی ببرد.

پیشگیری از عوارض ناخواسته قلبی در بارداری

دکتر جمال با تاکید بر ضرورت مشاوره قبل از بارداری برای مبتلایان به بیماری‌های قلبی می‌گوید: از طریق مشاوره قبل از بارداری، وضع قلب بیمار و علائم و عوارض بیماری‌اش بررسی می‌شود تا بتوان در دوران بارداری عوارضی مانند تنگی نفس و درد قفسه سینه را در وی کنترل کرد.

وی تاکید می‌کند: بیماران قلبی که باردار می‌شوند، در همان سه ماهه اول بارداری در صورتی که پزشک احساس خطر کند و حیات مادر در خطر باشد، اجازه سقط خواهند داشت و با نظر یک تا دو متخصص قلب، اجازه ختم حاملگی به آنان داده خواهد شد.

پونه شیرازی‌‌/ ‌‌گروه سلامت