انسان امروز در برابر مشکلات کوچک شده است

به گزارش جام جم آنلاین حجت‌ الاسلام عباس پسندیده در برنامه شب آسمانی شبکه قرآن و معارف سیما بیان داشت: استرس‌ها همان فشارهای روانی است در مفاهیم دینی هم این عبارت وجود دارد و از واژه ضیق استفاده شده است، در آیات قرآن داریم که اگر انسان به یاد خدا نباشد زندگی ‌اش در تنگنا قرار می‌گیرد و این‌ها به معنای همان استرس است.

وی ادامه داد: برخی از انسان ها یا در حسرت گذشته می‌مانند و یا دائماً به فکر آینده هستند این‌ حالات در حقیقت هر دو بیمارگونه هستند و پیامد آن این است که از لحظه حال استفاده نمی کنند،در روایات داریم که امام صادق(ع) می فرمایند دیروز که گذشته است آینده هم که نیامده که در مورد آن منفی هذیان می کنی پس بر لحظه حال صبور باش. این گونه روایات به همان حوزه استرس‌ها اشاره دارد.

رئیس پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی اظهار داشت:دو نوع نگرانی و استرس وجود دارد یک نگرانی برای ساخت آینده است که مطلوب است و نگرانی غیرعاقلانه و شدید که اصلا پسندیده نیست. زیرا با این نظام هستی که خداوند با نظم خود آن را آفریده نباید در حد نامطلوبی نگران آینده بود.

پسندیده افزود: وضعیت مادی زندگی بشر تغییر کرده اما استرس‌ها در بخشی از مردم کاهش نیافته است، دلیلش این است که استرس و عوامل ایجاد آن را خوب نشناخته‌ایم و تصور کرده‌ایم که امکانات می تواند استرس‌ها را کاهش دهد. حذف استرس به وسیله برخورداری از امکانات یک راهبردی است که در کشور ما موجش در حال حاضر وجود دارد و غرب نیز از سال‌های گذشته این راهبرد را استفاده می کردند.

وی بیان داشت:راهبرد حذف استرس از زندگی اصلا امکان پذیر نیست، در کشورهای غربی به دنبال حذف موارد استرس بودند و معتقد بودند که باید انسان ها لذت ببرند و درد و رنج را حذف کنند تا استرس از زندگی حذف شود، بعد از مدتی دیدگاه های مختلف این راهکار را نقد کردند.

عباس پسندیده در رابطه با حذف استرس از زندگی با استفاده از حذف درد و رنج گفت: نباید فراموش کنیم برای این زندگی هدفی در نظر گرفته شده است که غیرقابل تغییر است و نمی‌توانیم این آفرینش را عوض کنیم ما آیه داریم لقد خلقنا الانسان فی کبد و این را نمی توان تغییر داد.

وی بیان داشت: بعد از آن که در رابطه با راهکار حذف استرس بشر نتوانست کار را جلو ببرد با خود اندیشید که باید کاری کرد که انسان‌ها در عین حال که در درون مشکلات هستند راحت زندگی کنند، و اینجا بود ک به مدیریت استرس‌ها رسیدند.

رئیس پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی با بیان این مطلب که در ادیان الهی به خصوص در مذهب شیعه آموزه‌های کاهش استرس مطرح شده است گفت: در کتابی که به تازگی آن را خواندم مطلبی بیان شده بود با این محتوا که نمی توان استرس‌های خانوادگی را از بین برد بلکه باید تاب آوری کرد یا ترجمه بهتر آن یعنی باید در برابر مشکلات انعطاف پذیری داشت. در همین کتاب 7 راهکار را برای پشت سر گذاشتن استرس‌ها بیان کرده است.در صورتی که در منابع دینی بیش از 30 عنصر بیان شده است.

وی اضافه کرد: یک مطلبی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که شاید علم و فن آوری و تکنولوژی پیشرفت زیادی داشته است اما واقعیت این است که انسان‌ها نسبت به گذشته ضعیف‌تر شده‌اند، و توان مقاومت در برابر مشکلاتشان کمتر شده است و استرس نیز به کوچک تر شدن و ضعیف تر شدن انسان‌ها بر میگردد.باید به این ها اموزش داده شود تا بتوانند در برابر مشکلات تقویت شوند.

وی گفت: بر اساس منابع ما، خداوند هیچ مشکلی را در یک زندگی وارد نمی کند مگر این که قبلش توان تحمل آن مشکل را به فرد داده باشد یعنی موازنه بین این مشکل و توان انسان وجود دارد، اما آن چیزی که مهم است این است که ما گاهی در برابر مشکلات از توانایی خود به اندازه کافی استفاده نمی کنیم و یا مشکل را بیش از آن چیزی که هست بزرگ جلوه می‌دهیم.

عباس پسندیده بیان داشت: طبق یک پژوهشی که نسبت به منابع و تعالیم دینی به دست امده است خداوند روحیه پیغمبر را با سی و سه روش در برابر مشکلات تقویت کرد، مثلا خداوند از روش تعمیم دادن ابتلائات برای تقویت روحیه پیامبر استفاده کرده‌ است. به طور مثال در جایی فرموده‌ است که بقیه پیامبران نیز از سوی مردم تکذیب شده اند. این تعمیم دادن و همچنین مقایسه با دیگران که آن ها نیز دارای مشکلات هستند روش بسیار خوبی برای به دست آوردن آرامش و تقویت روحیه است.

وی ادامه داد: مورد دیگر که در قرآن است تعدیل انتظار است. یک مشکل عمده خیلی از ما انسان ها این است که انتظارات زیادی از زندگی داریم، در صورتی که باید بپذیریم که اینجا دنیا است نه بهشت. طبیعتا اگر از زندگی دنیایی انتظارات زیادی داشته باشید بعد از آن که در برخی ناهنجاری‌های اجتماعی برایتان ایجاد شود در استرس و سختی قرار می گیرید. این تعدیل انتظار را هم خداوند به پیامبر یادآوری می کند و می فرماید وظیفه تو تنها ابلاغ است، خودت را این قدر به زحمت نینداز یعنی انتظار زیادی نداشته باش.این آیات هر کدام نمونه‌ای از راهکارهای تقویت روحیه و قوی‌تر شدن پیامبر(ص) در برابر مشکلات رسالت است.

پسندیده در پایان ضمن اشاره به تعدادی دیگر از راهکارهای اسلامی برای مبارزه با استرس خاطرنشان کرد: تحقیقات جدید روانشناسانه غربی بیان داشته که یکی از عوامل مشکلات و استرس‌ها آرزوهای طول و دراز آن ها است و این موضوعی است که در روایات ما بسیار به آن اشاره شده است. در کل باید بگویم که ما حرف‌هایی در منابع دینی داریم که قدرشان را نمی دانیم و متأسفانه تا از غرب تأیید نشود آن را نمی پذیریم و این جای تأسف دارد.