چین و ما

حالا پرسش من این است که آیا می‌دانید کدام کشور بزرگ‌ترین بازار موبایل و اپ موبایل را دارد؟ شاید حساب سرانگشتی کرده باشید که بازار اپ موبایل چیزی نیست جز تعداد افرادی که در دنیا از موبایل استفاده می‌کنند. شاید بسرعت یادتان آمد که از هر هفت نفر آدم روی زمین یک نفر چینی است.

آیا تا به حال دقت کرده بودید که بازار موبایل ایران و چین چقدر به هم شبیه است؟ یا چه تفاوت‌های اساسی با بازارهای اروپا و آمریکای شمالی دارد؟ بزرگی می‌گفت: «از تفاوت‌ها بیاموز چون آنچه نیستی را به تو می‌نماید و از شباهت‌ها الگو بساز تا از تجربه موفق دیگران پلی برای موفقیت خودت بسازی.»

2. برای کسانی که با بازار چین آشنا نیستند شاید درک مناسبات درون آن ساده نباشد. از طرفی شرکت اپل با اپ‌استور خود در بازار چین حضوری فعال دارد و چین سومین بازار بزرگ اپل (نه همه بازار اپ موبایل) به شمار می‌رود، اما از طرف دیگر سال ۲۰۱۰ شرکت گوگل ناگهان تصمیم گرفت فروشگاه اپِ گوگل‌پلی را از دسترس این بازار غول‌پیکر خارج کند. حالا و در غیاب فروشگاه گوگل‌پلی، حداقل چهار فروشگاه اپِ چینی به سودای جایگزینی آن به کسب‌وکار و رقابت مشغولند. بیایید یکی از نمونه‌های آنها را که برای ما ایرانی‌ها هم آشناست از زیر ذره‌بین با دقت بیشتری ببینیم: ویچت. جالب است که بدانید با وجود شهرت خاص ویچت در ایران، این اپ توانسته نبض بازار بزرگی مانند چین را نیز در دست بگیرد. البته نه فقط از طریق خدمات پیغام‌رسان. این اپ 438 میلیون کاربر دارد و نه‌تنها یک پیغام‌رسان است بلکه میکروبلاگ هم هست که می‌توانید یادداشت‌هایتان را در آن منتشر کنید. می‌توانید فعالیت‌های دوستانتان را دنبال کنید یا از این بازی‌های کوچک انجام دهید. می‌دانستید اگر ویچت کشور بود بعد از چین و هند سومین کشور بزرگ دنیا می‌شد؟ در خلال بازی برخی امکانات یا رمزها به کاربران به قیمت‌های خیلی پایین (معمولا یک دلاری) فروخته می‌شود. شاید باورش برای شما مشکل باشد که همین حالا این داستان سیلی در چین به راه انداخته و ملت سریع‌تر از سرعت پلک زدن چشم در حال ارسال یک دلاری‌هایشان به ویچت هستند تا بتوانند امتیازشان را بالاتر ببرند. متخصصان از این در تعجب هستند که این دوستان چینی چطور قبل از این به هیچ وجه پرداخت موبایل انجام نداده بودند! به نظر می‌رسد برای این که شما به پرداخت‌های موبایلی خو بگیرید فقط اولین پرداخت کمی مشکل است. وقتی اولی انجام شد، دومی و سومی و... به دنبالش روان خواهد بود.

3. «وندوجیا» یکی دیگر از این بازارهای چینی اندرویدی است که در چین به «اپ‌استور اندروید» معروف است، اما برایتان جالب خواهد بود اگر بدانید این چینی‌های بلندپرواز در مصاحبه‌ای پا را از این نیز فراتر گذاشته و گفته‌اند که فروشگاه آنها حتی با گوگل پلی هم تفاوت‌های جدی دارد. مثلا یک نکته جالب این است که آنها توانسته‌اند کاری کنند که حدود 6‌/‌1 میلیون اپ را در فهرست فروشگاه خود داشته باشند در حالی که سرورهایشان تنها قدرت ذخیره هزار اپ را دارند. ایده خیلی جالبی است. آنها این قدرت عجیب را از همکاری‌های دوطرفه با شرکت‌های مشابه خودشان و ایجاد راه ارتباطی مستقیم برای برنامه‌نویس‌های مستقل به دست آورده‌اند. این شرکت عقیده دارد که مدل کسب‌وکار آنها مرزهای رقابتی بین شرکت‌ها را تا حدود زیادی از بین برده چرا که بیشتر روابط رقابتی را به همکاری تبدیل کرده‌اند. این جور نگرش هم از فرهنگ چینی‌ها برمی‌آید و باید هم انتظارش را می‌داشتیم.

دوست دارید بدانید این شرکت‌ها چه ترفندی را برای افزایش نجومی درآمدشان به کار بسته‌اند؟ برای پاسخ این پرسش باید بدانید که در چین برخلاف اروپا و آمریکای شمالی کارت‌های اعتباری و ویزا و مسترکارت و فوری ندارند. چینی‌ها حساب بانکی‌شان را برای پرداخت‌های موبایل به تلفن‌شان مرتبط می‌کنند، اما بانک‌های چینی در بازارهای ثالث تنها اجازه می‌دهند از حساب بانکی فقط برای افزایش موجودی (و نه خرید) استفاده کنید یعنی چون نمی‌توانید بابت هر خرید، مبلغِ مشخصِ قیمت آن را از بانک به موبایلتان منتقل کنید هر بار قبل از خرید مبلغ ثابتی (مثلا ده دلار) به موجودی‌تان اضافه و در بازار از آن خرج می‌کنید. شبیه نوعی پول تو جیبی. خاصیت پول توجیبی هم همین است که تا قران آخرش خرج می‌شود. بی برو برگرد. مشتری چینی مشتاق می‌شود دوباره پول توجیبی‌اش را زیاد کند تا بتواند هله‌هوله‌های بیشتری بخرد. داستان وقتی شکل فاجعه به خود می‌گیرد که شاهد باشیم (که هستیم) که این آدم‌ها حاضرند هر روز مبلغ‌های بزرگ‌تری روی موبایل خود خرج کنند و محصولات بزرگ‌تری را از روی موبایلشان سفارش بدهند. (ضمیمه چمدان)

مصطفی پورمهدی

پژوهشگر و مشاور کسب‌و‌کار