شکستن پنجه دشمن

سپاه پاسداران که مسوؤلیت فرماندهی و هدایت بسیج را نیز بر عهده داشت، به مرور زمان و متناسب با نیازهای جبهه، سازمان خود را از نظر کمی و کیفی گسترش داد. سیستم اداره جنگ مردمی در عملیاتهای ثامن‌الائمه و طریق‌القدس به صورت ابتدایی شکل گرفت و در عملیات فتح‌المبین، با تغییرات عمده‌ای گسترش یافت. در این عملیات سپاه به طور چشم‌گیری سازمان خود را گسترش داد به گونه‌ای که 12 تیپ را آماده و به میدان وارد کرد در حالی که در عملیات طریق‌القدس تنها چهار تیپ وارد عمل شده بودند. همچنین در این عملیات سپاه، برای نخستین بار، فرماندهی مشترک از بالاترین رده فرماندهی تا پایین‌ترین واحدهای رزمی به کار گرفته شد. ادغام نیروها از رزمندگان تا رده فرماندهان و تشکیل قرارگاه‌های مشترک در وضع مطلوبی به اجرا درآمد. کامل کردن نقاط قوت و ضعف نیروها از سوی یکدیگر نکته مهم در این ادغام بود.

شرح عملیات:

ساعت 30 دقیقه بامداد دوم فروردین ماه 1361 یکصد گردان از سپاه و 35 گردان از ارتش ایران ، در غرب دزفول و شوش با رمز یا زهرا به قلب دشمن زدند . در مقابل 170 گردان از قوای رزمی عراق صف کشیده بودند . نیروهای خودی در قالب چهار قرارگاه عملیاتی سازماندهی شده و از چهار محور شوش ، رودخانه کرخه ، کوه میشداغ در جاده اهواز – اندیمشک و غرب دزفول حمله را شروع کردند .

در مرحله اول و دوم ، تنگه های عین خوش و رقابیه به روی دشمن مسدود و در دو مرحله دیگر ارتش عراق تا پشت رودخانه دویرج عقب رانده شد .

در این عملیات شهیدان حسین خرازی فرمانده لشگر 14 امام حسین و محسن وزوایی فرمانده یک گردان از تیپ 27 محمد رسول الله در شکست عراقی ها در محور رقابیه و علی گره زد بزرگترین موفقیت را به ارمغان آوردند . کار بی نظیری که در این عملیات انجام شد و مایع شگفتی عراقی ها گردید ، حفر کانال و تونل در زمین های رملی منطقه و دور زدن دشمن از طریق آن بود . لشگر های 19 زرهی و 1 مکانیزه عراق که در این محاصره غافلگبر شده بودند ، با تحمل آسیب های فراوان و شکستی که احمد متوسلیان فرمانده تیپ 27 محمد رسول الله به آنها وارد آورد ، از میان رفتند .

با انجام عملیات فتح المبین 2400 کیلومتر از خاک ایران در شمال خوزستان آزاد و دستیابی به چاه های نفت ابوغریب حاصل شد . طی 10 روز نبرد ، 18 فروند هواپیما ، 3 فروند چرخبال ، 361 دستگاه تانک و نفربر ، صد ها دستگاه خودروی نظامی و شمار چشمگیری از سلاح های انفرادی و نیمه سنگین دشمن از بین رفت و بیش از 4000 تن از نیروهای عراقی کشته و 15000 نفر دیگر نیز به اسارت نیروهای ایرانی در آمدند .

همچنین شمار 150 دستگاه تانک ، 170 دستگاه نفربر ، 165 قبضه توپ ، شماری سلاح سبک و نیمه سنگی ، یک سایت کامل موشک سام به همراه سه فروند موشک و انبوهی مهمات دیگر به دست رزمندگان اسلام افتاد . این عملیات با فرماندهی مشترک قرارگاه کربلا سپاه و ارتش و چهار قرار گاه قدس به فرماندهی سردار عزیز جعفری ، نصر به فرماندهی سردار شهید حسن باقری ، فجر به فرماندهی سردار شهید مجید بقایی و قرارگاه فتح به فرماندهی سردار سرلشکر رحیم صفوی و غلامعلی رشید انجام شد .

مشکلات نیروهای عراقی:

نیروهای دشمن پس از یک سال و اندی استقرار در مواضع دفاعی، در برابر تحقق «استراتژی بزرگ نظامی جمهوری اسلامی» که در مناطق مختلف به مرحله اجرا گذارده می‌شد، «سازمان و کنترل فرماندهی» خود را از دست دادند، در نتیجه، علی‌رغم داشتن نیرو، تجهیزات و امکانات مناسب در مناطق مختلف عملیاتی، به علت استیصال روحی قادر به بهره‌گیری از استعداد موجود خود نبودند. در این میان، ضعف روحی و درماندگی نیروهای دشمن به گونه‌ای افزایش یافته بود که آنها حتی در مواقع پاتک، بلافاصله پس از مواجهه با عکس‌العمل نیروهای ایرانی، به فرار و عقب‌نشینی و یا تسلیم مبادرت می‌کردند.

از مشکلات دیگر دشمن در این مرحله از جنگ، نداشتن نیروی احتیاط بود. دشمن به خاطر انتخاب اهداف وسیع و نیز تعیین ماموریت برای کلیه یگان‌های خود، پس از ناکامی و شکست، می‌بایست تمامی توان و استعداد خود را در مواضع پدافندی به صورت ناکافی گسترش دهد. این امر، موجب گردید که دشمن، فاقد نیروی احتیاط کارآمده بوده و در مواقع ضروری عکس‌العمل مناسبی را در برابر حملات نیروهای ایرانی از خود بروز ندهد.

سازمان رزم دشمن، متعاقب سلسله عملیات رزمندگان اسلام، از هم گسیخت، تا آنجا که در عملیات ثامن‌الائمه، لشکر 3 زرهی و یگان‌های تحت امر آن، که پس از اشغال خرمشهر و محاصره آبادان، در منطقه استقرار داشتند، در معرض تهاجم و انهدام قرار گرفتند. در عملیات طریق‌القدس، باقی مانده لشکر 9 زرهی از بین رفت و همچنین، تیپ 26 زرهی وچندین یگان دیگر، منهدم شدند. در عملیات فتح‌المبین، علاوه بر لشکرهای 10 زرهی و 1 مکانیزه، نیروهای موجود در منطقه، به همراه سایر نیروهایی که دشمن از سایر مناطق جمع کرده و به منطقه اعزام نموده بود، منهدم شدند. در مجموع، تا قبل از عملیات بیت‌المقدس، انهدام وسیعی از نیروها و تجهیزات دشمن صورت گرفت و تعداد بسیاری از نیروهایش اسیر شدند و امکانات زیادی به غنیمت گرفته شد.