آیین: ‌پیرپترهای بلوچستان

درمان بیماران با موسیقی

آیین‌های ایرانی گاه آنقدر جذاب هستند که بشود به بهانه شان چمدان را بست و به تماشای آنها رفت. سیستان و بلوچستان ایران هم یکی از آن مناطقی است که پر است از آیین‌های کهنه و تازه و دیدنی که برخی از آنها گرد فراموشی گرفته است و آرام‌آرام دارد از یادها می‌رود. آیین پیرپتر یکی از آنهاست. آیینی که علاوه بر اجرای مراسم مذهبی طریقت قادری بلوچستان، بر اساس اعتقاد بومیان منطقه، با آن موسیقی بیماران را درمان می‌کنند و اجنه و ارواح خبیثه را از تن و روح و روان بیمار می‌زدایند.

کد خبر: ۶۳۳۳۱۶

زادگاه پیر پتر‌ها در مرکز شهرستان نیکشهر در بلوچستان و در یک آبادی فقیر نشین اطراف شهر نیکشهر است. به‌جرات می‌توان گفت اعتقادات مذهبی و عرفانی، پایبندی به ارزش‌ها و عدم تداخل سایر سبک‌های موسیقی، از دلایل مصون ماندن این نوع موسیقی در برابر موسیقی‌های بیگانه بوده است. پیران یا به روایت دیگر بزرگان یا اصیلان گروه پیر پتر«pir pattar» زیرانداز حصیری را که به آن پتر «pattar» می‌گویند، پهن می‌کنند و همه از قبل خود را می‌آرایند جهت اجرا. در این نوع موسیقی سرپرست یا خواننده گروه را خلیفه می‌نامند.

به گفته پژوهشگران این نوع موسیقی جذاب و در عین حال عرفانی که از سنت‌های قدیمی و مهم بلوچستان است با وجود قدمت و اصالت آن، هنوز به جایگاه واقعی خود در کشور دست‌نیافته و با تغییرات ایجاد شده در باورهای مردم بلوچ و ساختارهای اجتماعی جدید رو به فراموشی است.

موسیقی پیرپتر موسیقی‌ای است که اصالت و پیشینه خود را به طور کامل حفظ کرده و این نوع موسیقی از آمیخته‌شدن با دیگر سبک‌های موسیقی مصون مانده که لازم است برای ترویج و گسترش این نوع موسیقی که در حال نابودی است، توجه بیشتری شود.

هر گاه موسیقی‌درمانی «پیرپتر» آغاز می‌شود گویی تن‌ و روح و روان را به ناگاه با خود می‌برد به اعماق تاریخ و وقتی گروه ذکر را آغاز می‌کنند و به اجرای حرکات موزون می‌پردازند آن‌گاه متوجه خواهید شد که این نوا برخاسته از اعماق تاریخ است.

محمدرضا درویشی، محقق موسیقی نواحی ایران هم درباره پیر پتر گفته است اعضای این گروه نه‌تنها هنرمند، بلکه هنرمندانی منحصر به‌فرد هستند که نمونه یا نمونه‌های مشابهی برای آنها وجود ندارد.