دوستی‌های کاذب کلید جرایم سیاه

مالباخته تا زمان دستگیری متهم نمی‌دانست کسی که با او طرح دوستی ریخته زنی سابقه‌دار و مجرم حرفه‌ای است.

مردی کلاهبردار که بتازگی از سوی کاراگاهان پایگاه دوم پلیس آگاهی تهران دستگیر شده دقیقا از همین روش برای ارتکاب جرم استفاده می‌کرد. او با معرفی خود به عنوان فردی صاحب نفوذ با طعمه‌هایش طرح دوستی می‌ریخت و رابطه صمیمانه‌ای با آنها برقرار می‌کرد.

یکی از مالباختگان می‌گوید: از طریق یکی از دوستانم با این مرد آشنا شدم و به او اعتماد کردم. او گفت می‌تواند برایم به قیمت دولتی و خارج از نوبت خودرو بخرد. من موضوع را با اقوام در میان گذاشتم و چند نفری از آنها برای خرید خودرو اعلام آمادگی کردند. در نهایت مبلغ 700 میلیون تومان به متهم دادم تا خودروها را ظرف یک ماه تحویل بدهد اما بعد از اتمام این مهلت بهانه‌تراشی کرد و به جای خودرو دو فقره چک بلامحل به من داد.

متهم این پرونده نیز مردی سابقه‌دار و مجرمی حرفه‌ای است اما مالباختگان بدون شناخت کافی نسبت به وی، اعتماد کردند و زیان دیدند.

دوستی‌های کاذب و اعتماد بی‌جا جرایم مختلفی را موجب می‌شود. در یک مورد پسر جوانی بعد از دوستی با یک دلال فوتبال برای این‌که بتواند در تیمی بزرگ بازی کند دست به سرقت مسلحانه زد. متهم که توسط پلیس آگاهی تهران دستگیر شده و تحقیقات مقدماتی از وی در دادسرا هنوز به پایان نرسیده است، می‌گوید: من زمانی که نوجوان بودم در تیم فوتبال ملوان انزلی بازی می‌کردم بعد از آن به اردوی تیم ملی امید دعوت شدم و در آنجا بود که دلال فوتبال را دیدم و با او رابطه دوستانه‌ای برقرار کردم.

این فرد به من گفت اگر ده میلیون تومان بدهم می‌تواند کاری کند تا در تیمی بزرگ بازی کنم. البته ادعا کرد پول را برای خودش نمی‌خواهد بلکه آن را باید به افراد مختلف بدهد. من به هر دری زدم تا این مبلغ را تهیه کنم اما از طریق خانواده و اقوام به جایی نرسیدم و کسی چنین مبلغی نداشت که به من قرض بدهد به همین دلیل به فکر دزدی افتادم و همراه خواهرزاده‌ام سرقت را انجام دادم.

ابتدا سلاحی تهیه کردیم بعد خودرویی را دزدیدیم و با آن به یک طلافروشی در جنوب تهران رفتیم و سرقت مسلحانه انجام دادیم. من از طریق فروش اموال مسروقه هفت میلیون تومان به دست آوردم اما همان موقع پدرم سکته قلبی کرد و تمام این مبلغ را بابت مداوای وی دادم و پدرم هم در نهایت فوت شد.

دوستی بدون شناخت با آن دلال فوتبال باعث شد من چنین جرمی را انجام بدهم. اگر به حرف‌های او اعتماد نمی‌کردم و سعی می‌کردم از راه درست پیشرفت کنم امروز به عنوان سارق مسلح به زندان نمی‌افتادم و به این شکل آبرویم از بین نمی‌رفت. به‌دلیل یک دوستی اشتباه هم آرزویم از بین رفت هم زندگی‌ام نابود شد.

گاه این نوع روابط به وقوع جنایت‌های تلخ و هولناک منجر می‌شود.

«مینو» زن 35 ساله‌ای از اهالی استان کرمان است که بعد از برقراری رابطه‌ای نامتعارف به دست مردی جوان به نام حسن کشته شد.

حسن راننده آژانس بود و وقتی مینو را به‌عنوان مسافر سوار خودرواش کرد با وی طرح دوستی ریخت. زن جوان بدون این‌که حسن را بدرستی بشناسد و از نیت‌های او آگاه باشد به درخواست دوستی پاسخ مثبت داد.

رابطه آنها مدتی ادامه یافت تا این‌که حسن توانست با چرب‌زبانی طلا و جواهرات مینو را از وی بگیرد و همین اتفاق در نهایت به‌وقوع جنایت منجر شد.

متهم در اعترافاتش گفته است: طلاهای مینو را به دو مالخر فروخته بودم چون مشکل مالی داشتم با آن پول بخشی از گرفتاری‌هایم را برطرف کردم اما یک روز مینو از من خواست طلاهایش را پس بدهم قبلا به او گفته بودم آنها را امانت می‌خواهم برای همین نمی‌توانستم بگویم جواهرات را فروخته‌ام. به همین دلیل او را به قتل رساندم و بعد جسدش را به نقطه‌ای بیابانی در خارج از شهر بردم و رها کردم.

دختران جوان بیش از هر گروه دیگری از دوستی‌های کاذب و روابط غیرمتعارف آسیب می‌بینند. دختری از اهالی شهر رشت که مایل به انتشار نامش نیست، می‌گوید: شش ماه قبل خیلی اتفاقی در خیابان با پسر جوانی آشنا شدم.

او خیلی خوش‌تیپ و خوش برخورد بود جلو آمد و گفت از من خوشش آمده است بعد هم توضیح داد نیت بدی ندارد و هدفش ازدواج است. این طور بود که با هم دوست شدیم تا این‌که یک روز گفت می‌خواهد مرا به خانواده‌اش معرفی کند وقتی به خانه‌اش رفتم برخلاف انتظار کسی آنجا نبود و آن پسر من را مورد آزار قرار داد و بعد از آن هم سعی کرد با من قطع رابطه کند وقتی فهمیدم گول خورده‌ام تصمیم گرفتم از او شکایت کنم.

وقوع چنین جرایمی سبب شده است مسئولان قضایی و انتظامی مرتب به شهروندان هشدار بدهند قبل از برقراری هر نوع رابطه دوستانه حتما طرف مقابل خود را بشناسند و از سلامت و صداقت او مطمئن شوند.

زهرا الیاسی

برداشت اول

خروج از چارچوب

سعید هرمزی​/ روان‌شناس

قبل از هر چیز باید این نکته را تذکر بدهم که برقراری رابطه دوستانه نیاز هر انسانی است. در واقع نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن و مقبولیت از جمله نیازهای اساسی انسان است که سبب می‌شود او با دیگران رابطه صمیمانه برقرار کند. بنابراین اشکال زمانی است که فرد هر نوع دوستی را مناسب می‌داند و با هر شخصی چنین رابطه‌ای برقرار می‌کند. در جامعه این اصطلاح مرسوم است که برخی خونگرم هستند و براحتی با دیگران دوست می‌شوند و رابطه برقرار می‌کنند گرچه توانایی برقراری ارتباط با دیگران مهارتی مفید و لازم است اما باید توجه داشت لزومی برای عمیق شدن هر نوع رابطه‌ای وجود ندارد یعنی می‌توان خونگرم بود،با دیگران با احترام برخورد کرد،حرف‌هایشان را شنید،به دیگران اهمیت داد اما به آنها اعتماد بی‌مورد نکرد. درواقع هر رابطه‌ای در چارچوب خاصی تعریف می‌شود و باید قواعد و مناسبات به طور دقیق و کامل رعایت شود اما متاسفانه برخی افراد به دلیل نداشتن چنین توانایی و مهارتی در هر رابطه‌ای عمیق می‌شوند و در نهایت ضرر و زیان‌هایی را تجربه می‌کنند. در سوی دیگر قضیه افرادی هستند که به همه بدبین و مشکوک هستند که چنین نگرشی نیز می‌تواند آسیب‌زا باشد و فرد را در انزوا فرو ببرد و او را با اضطراب‌های شدید دست به گریبان کند. در واقع یافتن حد میانه و تعادل موضوعی ضروری است که افراد باید برای آن در خانواده و سپس طی گذراندن دوران تحصیلی آموزش ببینند.

برداشت دوم

برطرف نشدن نیازها در خانواده

حسین فتحعلی‌زاده​/ روان‌شناس

بسیاری از روابط غیرمتعارف بین دو جنس مخالف شکل می‌گیرد و خیانت،قتل،جرایم جنسی و... را به دنبال دارد. برای پیشگیری از چنین روابطی ابتدا باید علت‌های آن را شناخت. زمانی فقط با معلول‌ها برخورد می‌شد اما این کار سبب از بین رفتن چنین روابطی نشد زیرا علت‌ها همچنان پابرجا بود. یکی از مهم‌ترین علت‌هایی که سبب می‌شود افراد وارد چنین روابطی شوند کمبودهای عاطفی است.

وقتی نیازهای عاطفی افراد در خانواده و به شکل منطقی و معقول برطرف نشود آنان از خلائی رنج می‌برند و برای جبران آن دست به رفتارهای پرخطر می‌زنند. به عنوان مثال وقتی دختری نوجوان در خانواده محبت لازم را دریافت نمی‌کند و مجالی برای طرح خواسته‌های خود و برطرف کردن نیازهایش نمی‌بیند، سعی می‌کند این فرصت را در بیرون از خانه و خانواده برای خودش مهیا کند. علاوه بر این افرادی که ضربه‌های عاطفی می‌خورند بشدت برای ورود به این نوع روابط مستعد هستند. به عنوان مثال مرد یا زنی که از همسر خود احساس ناخشنودی دارد و در زندگی مشترک به خواسته‌های خود نرسیده و نیازهایش همواره سرکوب شده به حدی که خود را فردی شکست خورده و زندگی‌اش را تباه شده می‌بیند ممکن است کمبودهای خود را به روشی غیرمشروع جبران کند. بنابراین نقطه آغاز این معضل در خود خانواده‌ها است. خانواده باید محیطی امن باشد که اعضای آن بتوانند خواسته‌های خود را پیگیری و با کمک یکدیگر نیازها و اهداف‌شان را محقق کنند. هرگاه خانواده دچار کج‌کارکردی شود، مرحله بعدی ورود افراد به روابط آسیب‌زننده است. برای این‌که خانواده بتواند محیطی مناسب و مطابق با معیارها باشد جامعه باید وظایف خود را به خوبی ایفا کند به این معنی که نیازهای اقتصادی باید برطرف و آموزش‌های لازم برای نحوه رفتار در خانه ارائه شود. جامعه باید افراد را نسبت به نقش و وظایفی که در خانه دارند آگاه کند.

یک مرد باید بداند نقش همسری و پدری به چه معناست همان طور که یک دختر جوان باید نقش فرزندی و خواهری را بشناسد. اگرچه ما در شعار برای جایگاه خانواده اهمیت زیادی قائل می‌شویم اما متاسفانه در عرصه عمل برای آموزش دادن و حمایت کردن از خانواده‌ها قدم‌های کافی برنداشته‌ایم. یکی از گام‌های ضروری در این زمینه، توجه به بهداشت روان شهروندان است. متاسفانه هنوز فرهنگ مراجعه به مشاور در کشور جا نیفتاده است حال آن‌که اگر افراد چنین کاری را بپذیرند و ضرورت آن را باور کنند آن‌گاه اگر هم نتوانستند نیازهای عاطفی خود را در چارچوب مشروع و قانونی برطرف کنند چون به سلامت روان‌شان توجه می‌کنند یاد می‌گیرند چگونه ناملایمات را تحمل کنند و چطور واکنش نشان بدهند.

برداشت سوم

افزایش سطح آگاهی اجتماعی

کاظم بیرجندی​/آسیب‌شناس اجتماعی

این جمله که انسان موجودی اجتماعی است تکراری شده اما کمتر معنا و مفهوم آن به طور دقیق مورد توجه قرار گرفته است. وقتی انسان برای ادامه حیات به زیستن در جمع نیاز دارد باید قواعد آن را نیز رعایت کند. برخی از این قواعد در قالب قانون و برخی دیگر به صورت نانوشته و تحت‌عنوان سنت و عرف جریان دارد. هر شهروندی باید نسبت به این قواعد آگاهی لازم را داشته باشد، آنها را بپذیرد و رعایت کند. در واقع انسان به آگاهی اجتماعی نیاز دارد و این آگاهی اکتسابی است و باید از مجاری آموزشی و همچنین تعاملات بین فردی به‌دست بیاید. متاسفانه برخی شهروندان از آگاهی‌های اجتماعی لازم برخوردار نیستند و به همین سبب در تنظیم روابط خود دچار مشکل می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین آگاهی‌های اجتماعی این است که هر نوع مراوده مالی و اقتصادی باید در چارچوب قانون انجام بگیرد اما بعضی افراد به دلیل ناآگاهی با کوچک‌ترین وعده‌ای امیدوار می‌شوند که بتوانند موانع قانونی را دور بزنند و ساده و بی‌زحمت به خواسته‌شان برسند به همین سبب با فردی که ادعای واهی دارد خیلی زود وارد رابطه می‌شوند و در نهایت زیان می‌بینند.

در مسائل عاطفی نیز همین نکته به شکل دیگری مصداق پیدا می‌کند. بنابراین لازم است شهروندان آگاهی‌های اجتماعی خود را بالا ببرند و از حوادث و وقایعی که پیرامون‌شان رخ می‌دهد، آگاه باشند تا بتوانند روابط خود را به شکل بی‌خطر و صحیح تنظیم کنند. به‌عنوان مثال وقتی میزان مطالعه روزنامه در جامعه کم باشد یعنی افراد زیادی از وقایعی که پیرامون‌شان اتفاق می‌افتد بی‌اطلاع هستند و مثلا نمی‌دانند برخی از روابط به ظاهر دوستانه به چه منظور و با چه هدفی ایجاد می‌شود در نتیجه خودشان نیز در این دام می‌افتند.

آژیر

مراقب روابط خود باشید

برای این‌که از دوستی‌های کاذب و روابط غیرمتعارف متضرر نشوید و در معرض جرم قرار نگیرید باید دقت داشته باشید هرگز افراد غریبه را به محیط خانواده خود راه ندهید. با کسانی که شناخت کافی نسبت به آنها ندارید، روابط گسترده نداشته باشید. همیشه به یاد داشته باشید احتمال دارد حرف‌هایی که طرف مقابل می‌زند ادعایی بی‌اساس باشد. دختران جوان نیز باید به خاطر داشته باشند اگر با پیشنهادی مواجه شدند سریع حرف‌های طرف مقابل را باور نکنند و قبل از هر چیز موضوع را با خانواده خود در میان بگذارند. در نهایت اگر متضرر شدید بدانید بهترین راه برای جبران خسارت از هر نوع، توسل به قانون است و اقدام خودسرانه نتایج وخیمی در پی خواهد داشت. / ضمیمه تپش