قدمت کله پاچه در ایران

عشق و علاقه ایرانیان به غذای سنتی کله پاچه، شهره آفاق است و نیازی به نشان دادن سند و مدرک نیست؛ اما از آنجا که ما از دولت مستند پیشین یاد گرفته و بلکه عادت کرده‌ایم که همیشه و در هر موردی، اسناد موجودش را هم نشان دهیم؛ فلذا در این مورد خاص نیز، مایل به ارائه اسناد لازم جهت هل دادن افراد دیرباور یا کلا ناباور به‌سمت کسب یقین کامل می‌باشیم.

سند ادبی: ابواسحاق اطعمه (یا بسحق اطعمه) پنبه زنی بود که چون از کار خود فارغ می‌شد، پنبه شعر دیگران را می‌زد. یک مصرع از اشعار بزرگان شعرفارسی همچون جناب حافظ برمی‌داشت و آن را با مصرعی در باره انواع غذاهای روزگار خود ــ یعنی سده‌های هشتم و نهم هجری ــ کامل می‌کرد. وی با این شیوه که به اصطلاح به آن، استقبال و تضمین نیز می‌گویند؛ در باب کله پاچه فروشی‌ها گفته است:

کیپاپزان سحر که سر کله وا کنند

«آیا بود که گوشه چشمی به ما کنند؟»

سند تاریخی: تازه‌ترین کشفیات باستان‌شناسی در سه کیلومتری شهر «سنخواست» در استان خراسان شمالی و در محوطه‌ای به نام «چلو»، به کشف یک دست کله پاچه چهار هزار ساله منجر شد. آنچه عرض کردیم، عین خبر مندرج در روزنامه‌هاست. از خودمان در نیاوردیم.

طبق اخبار رسیده، هیأت باستان‌شناسی ایران و ایتالیا، حین کاوش در این محوطه باستانی با دو قبر مواجه می‌شوند که در هرکدام یک دست کله پاچه گذاشته شده است.

سرپرست ایرانی این هیأت کاوش به خبرنگاران گفته است: «در کنار اجساد این دو قبر، ظروفی به شکل کاسه گذاشته شده بود که در آن بقایای سر گوسفند و چهارپاچه قابل رؤیت است. این موضوع نشان می‌دهد که احتمالا کله پاچه، غذای محبوب آنها بوده و پس از مرگ به آنها هدیه شده است.»

بسته پیشنهادی: حالا که از دیرینگی عمر کله پاچه و علاقه‌مندی نیاکان ما به آن مطلع شدید، بد نیست که از پیشنهادهای حاشیه‌ای ما نیز در عصر حاضراطلاع حاصل کنید:

1ـ کاوش بیشتر: هیأت باستان‌شناسی ایران و ایتالیا بیشتر کاوش بفرمایند؛ شاید در اطراف اجساد داخل قبور که کاسه‌های سفالی حاوی بقایای کله پاچه وجود داشته است، برگه‌های آزمایش آنها هم پیدا شود تا مشخص شود که با این همه علاقه به کله پاچه، با مشکل چربی و کلسترول خون خود چه می‌کرده‌اند؟

2ـ وجود احتمالات: از آنجا که در بررسی‌های باستان‌شناسی، علاوه بر مشاهدات که اصل و اساس است، برخی احتمالات و فرضیات علمی نیز راهگشاست؛ لهذا کاوشگران ارجمند اگر در قبرهای این اموات خدابیامرز، کاسه‌های سفالین کوچکی نیز مشاهده کردند که حاوی هیچی نبود؛ بدانند که به احتمال قوی، داخل آنها پیاز و ترشی لیته یا دیگر ترشیجات بوده که به مرور زمان از بین رفته است. زیرا این دو مقوله، لازم و ملزوم یکدیگرند و خوردن کله پاچه بدون ترشی، بلاتشبیه عین خوردن پیتزا بدون سس می‌باشد که غیرمعمول است.

3ـ گذاشتن در قبر: آن اجداد چهارهزار ساله ما یحتمل اگر الان می‌بودند، وقتی فوت می‌فرمودند؛ اطرافیان آنها در قبرشان چیزهایی می‌گذاشتند که به روز باشد. مثلا یک ماسک اکسیژن که نشان دهد هوای آلوده استنشاق می‌کردند یا چندتا قرص اعصاب که نشان دهد میت مورد نظر، چقدر حرص و جوش می‌خورده است و چیزهایی دیگر از این قبیل که بستگی به سلیقه خانواده‌هایشان دارد!

رضا رفیع