دلار از سیاست جاماند

به گزارش خبرنگار ما، پس از برداشت‌های مثبتی که ایران و گروه 1+5 از نخستین دور مذاکرات خود در نیویورک داشتند، اخباری که از ملاقات وزرای خارجه ایران و آمریکا منتشر شد و سرانجام خبر مکالمه روسای جمهور ایران و آمریکا در واپسین ساعات جمعه شب، افکار عمومی انتظار داشت قیمت سکه و بخصوص ارز به نحو قابل توجهی کاهش یابد. بویژه آن که خبر تسلیم پیش‌نویس قطعنامه لغو تحریم‌های ایران به شورای امنیت سازمان ملل نیز بر آن افزوده شد. با این حال مجموعه تحولات قیمتی بازارهای پایه، چیز دیگری را حکایت کرد. با این که از صبح روز گذشته مطابق انتظار قیمت ارز رو به کاهش گذاشت، اما این کاهش فقط نصف روز پایدار بود به طوری که از حوالی ساعت14 به بعد روند قیمت‌ها برعکس شد و افزایش یافت. بر این اساس قیمت دلار در ساعات آغازین روز شنبه با حدود صد تومان کاهش به زیر 3000 تومان سقوط کرد و به 2940 تا 2950 تومان رسید. قیمت یورو نیز با حدود 140 تومان کاهش به 4000 تومان نزدیک شد. با این حال از ظهر دیروز ورق برگشت و قیمت ارزها به طور غیرمنتظره‌ای افزایش یافت. افزایشی که بخشی از کاهش قیمت صبحگاهی خود را جبران کرد اما در نهایت نتوانست به ارقام پنجشنبه هفته گذشته برسد. به این ترتیب دلار حدود نیمی از کاهش قیمت خود را جبران کرد و به بالای 3000 تومان رسید و تا عصر دیروز 3010 تومان قیمت خورد. این قیمت حدود 45 تومان کمتر از قیمت 3055 تومانی پنجشنبه هفته گذشته است. یورو نیز از 4000 تومان فاصله گرفت و تا عصر دیروز 4025 تومان قیمت خورد. اما رشد قیمت این ارز کمتر از دلار بود به طوری که قیمت این ارز با قیمت 4145 تومانی پنجشنبه هفته گذشته 120‌تومان فاصله دارد.

کاهش قیمت سکه‌های طلا نیز محسوس و در حد انتظار نبود. قیمت سکه تمام طرح جدید فقط 6000 تومان کاهش یافت و از 971 به 965 هزار تومان در عصر دیروز رسید. قیمت نیم سکه نیز با 5000 تومان کاهش در عدد رند 500 هزار تومان ایستاد. به این ترتیب آن انتظاری که مردم از سقوط قیمت‌ها تحت تاثیر ترک برداشتن یخ سی و چهار ساله روابط ایران و آمریکا و احتمال لغو تحریم‌ها داشتند، برآورده نشد تا این برآورده نشدن به عنوان یک پرسش شک‌برانگیز باقی بماند.

تحلیل چرایی کاهش نیافتن قیمت‌ها

فعالان بازار ارز در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به روند بازار ارز از صبح تا ظهر دیروز اظهار کردند که چون مردم انتظار کاهش قیمت ارز را داشتند، عده زیادی به بازار هجوم آورده و ارز خود را از بیم ارزان شدن زیاد، فروختند. این هجوم باعث شد قیمت‌ها افت کند، اما از ظهر، شایعه‌ای در بازار پیچید که بانک مرکزی تزریق ارز به بازار از طریق صرافی‌های معتمد خود را کاهش داده و همچنین این صرافی‌ها خریدار ارز شده‌اند. پیچیدن این اخبار در بازار، بلافاصله باعث شد روند قیمت‌ها معکوس شده و منحنی کاهشی، افزایشی شود.

این اظهارات از آن سو نزدیک به واقعیت به نظر می‌رسد که اخیرا رئیس کل بانک مرکزی قیمت فعلی ارز در حوالی 2900 تا 3000 تومان را کف قیمت دانسته و اظهار داشت اجازه کاهش بیشتر قیمت را نمی‌دهد. از این رو احتمال دخالت این بانک در بازار ارز از طریق کاهش تزریق ارز یا جمع‌آوری ارزهای موجود، قوی به نظر می‌رسد.

بعید است دلار کمتر از 2900 تومان شود

در این باره رئیس پیشین کانون صرافان گفت: قیمت دلار در بازار در صبح دیروز ـ شنبه ـ در نوسان است و بعید می‌رسد قیمت به پایین‌‌تر از این برسد.

علیرضا سمیعی در گفت‌وگو با تسنیم گفت: از زمان آغاز به کار بازار طی دیروز کمترین قیمتی که بر روی تابلوی صرافی‌ها برای خرید دلار ثبت شده ۲۹۰۰ تومان بوده است.

وی ادامه داد: از آنجا که قیمت دلار مبادله‌ای حدود ۲۵۰۰ تومان است و با احتساب هزینه‌های جانبی، ارزش هر دلار برای دارندگان این ارز به حدود ۲۹۰۰ تومان می‌رسد، بنابراین بعید است قیمت در بازار آزاد به کمتر از ۲۹۰۰ تومان برسد.

این صراف بازار ارز گفت: سخنان هفته گذشته رئیس کل بانک مرکزی در مورد کف قیمتی دلار در بازار نیز باعث شده است قیمت با وجود شوک سیاسی به کمتر از ۲۹۰۰ تومان نرسد. سمیعی افزود: بانک مرکزی نیز به همان میزانی که پیش از این روزانه در بازار تزریق ارز می‌کرد، تزریق اضافه‌تری انجام نداده است.

دولت اجازه نمی‌دهد

یک کارشناس اقتصادی با تأکید براین‌که دولت اجازه کاهش نرخ دلار را نمی‌دهد، درباره تأثیرناپذیری بازار از گفت‌وگوی روحانی و اوباما گفت: بازار می‌داند سیاست دولت کاهش نرخ ارز نیست، بنابراین در برابر جریانات سیاسی تأثیر نمی‌گیرد.

مرتضی عزتی درباره اتفاقات دیروز بازار دلار و سکه و چرایی کاهش قیمت‌ها در ابتدای روز و افزایش قیمت از بعدازظهر اظهار کرد: دلار تحت تأثیر عوامل مختلف است اما مهم‌ترین عامل موثر در کشور ما خواست و سیاست‌های مسئولان اقتصادی است.

وی با بیان این‌که سیاست فعلی مسئولان اقتصادی کاهش نرخ دلار نیست، تصریح کرد: فعالان اقتصادی در جریان هستند که دولت نمی‌خواهد قیمت دلار کاهش پیدا کند برهمین اساس مطابق سیاست دولت در بازار عمل می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی ضمن تأکید براین‌که دولت تنظیم کننده اصلی نرخ ارز در بازار است، افزود: بازار دلار برخلاف تصور موجود آن‌طور که باید تحت تأثیر عوامل حاشیه‌ای و سیاسی نیست بلکه از تصمیم‌گیری‌های داخلی و بویژه دولت اثر می‌گیرد.

عزتی ادامه داد: نرخ ارز به عنوان ابزاری برای پیشبرد سیاست‌های دولت در بخش‌های مختلف است از همین رو زمانی که دولت می‌خواهد قیمت‌ها را بالا ببرد مطمئناً اجازه نمی‌دهد که دلار در بازار کاهش قیمت داشته باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به این‌که دولت دنبال اهداف اقتصادی دیگری است که احتمالا با بالا بودن نرخ دلار محقق می‌شود، گفت: صادرات از بالا بودن نرخ دلار سود می‌برد و در مقابل مردم و تولیدکنندگان از این وضع متضرر می‌شوند. اما از آنجا که دولت عرضه‌کننده اصلی دلار در بازار است بالا یا پایین رفتن نرخ ارز به تناسب خواست دولت است.

حال باید دید بازار ارز در روزهای آینده چه واکنشی به تغییرات و تحولات پرشتاب سیاسی نشان خواهد داد و آیا باز هم ترمز قیمت دلار کشیده خواهد شد یا خیر.

بانک مرکزی: محاسبات ما نرخ ارز را در محدوده کنونی نشان می دهد

اکبر کمیجانی، معاون اقتصادی بانک مرکزی با انتقاد از رسانه‌ها در تحلیل اظهارنظر اخیر رئیس‌کل بانک مرکزی، بار دیگر تاکید کرد که محاسبات قیمتی بانک مرکزی، نرخ ارز را در محدوده کنونی نشان می‌دهد.

وی در گفت‌وگو با تسنیم با بیان وضع اقتصاد کشور در یک سال گذشته و نرخ منفی رشد اقتصادی گفت: به لحاظ تولید اقتصاد کشور در یک سال گذشته با رشد پایین بوده و بویژه در سال ۹۱ طبق اعلام نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و مدیریت رئیس‌جمهور نرخ رشد اقتصادی منفی بوده است همچنین نرخ بیکاری در حال افزایش بوده، سرمایه‌گذاری‌های کشور با مشکلاتی همراه شده و مواردی از این دست انتظارات بدبینانه ایجاد کرده است.

این مقام مسئول در بانک مرکزی شاخص‌های مذکور را به‌عنوان دلایل اصلی افزایش تورم ایران در ماه‌های اخیر عنوان کرد و افزود: زمانی که این شاخص‌ها را در فرمول برابری قدرت خرید محاسبه می‌کنیم اعدادی را به ما می‌دهد که علی‌رغم تعدیل‌هایی که انجام می‌دهیم نرخ‌های ارز کنونی در اقتصاد ایران به دست می‌آید؛ به‌عبارت دیگر لحاظ شاخص‌های اقتصادی در فرمول برابری قدرت خرید نرخ ارز فعلی بازار آزاد را محاسبه و اعلام می‌کند.

کمیجانی به اظهارات رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر این‌که نرخ دلار هم‌اکنون به کف خود رسیده نیز اشاره کرد و گفت که منظور سیف این بود که بانک مرکزی بر حسب وظیفه و مأموریت قانونی خود، نمی‌تواند در مواقعی که ممکن است نوسانات نرخ ارز بازارها را با شدت عدم تعادل مواجه می‌کند، ساکت بنشیند و در این شرایط عده‌ای ناخواسته با زیان‌ها یا سودهای هنگفت مواجه شوند.

معاون اقتصادی بانک مرکزی با تأکید بر این‌که وظیفه اصلی بانک مرکزی ایجاد ثبات و محدود کردن نوسانات بازار ارز است، خاطرنشان کرد: هدف سیف بیشتر این منظور بوده، اما متاسفانه در جراید این کلمه را گرفتند و آن را تحلیل کردند مبنی بر این‌که رئیس کل بانک مرکزی بدون توجه به شرایط اقتصادی ایران طی دو سال گذشته این چنین می‌گوید.

وی اضافه کرد که اگر شرایط اقتصاد کلان با مجموعه سیاست‌های اتخاذ شده در دولت رو به بهبود برود و به مرور آثار خود را نشان دهد و در کنار آن اصلاحاتی در محدودیت‌ها و تحریم‌های ایجاد شده اعمال شود و نرمش‌هایی صورت گیرد و انتظارات بدبینانه که بعد از انتخابات ۹۲ کاهش پیدا کرده باز هم کم شود بستری فراهم خواهد شد که نرخ ارز بتواند به حکم عرضه و تقاضا در بازار ارز به سمت ثبات حرکت کند.

معاون رئیس کل بانک مرکزی اشاره کرد که آرام‌بخشی در بازار ارز از سوی این بانک در برخی مواقع پررنگ و در برخی مواقع کمرنگ خواهد بود، اما در بلندمدت بر حسب محاسباتی که از فرمول بیرون می‌آید و با توجه به شرایط اقتصاد کلان نرخ واحدی محاسبه می‌شود و کرانه بالا و پایینی نیز برای این نرخ در نظر گرفته و بانک مرکزی مداخله می کند.

البته این‌که کرانه‌ها چقدر بالا یا پایین باشد متاثر از شرایط کلان اقتصادی و تورمی است.