قطع پا در بیماران دیابتی

با ادامه دیابت در کسانی که خوب قند خونشان کنترل نمی‌شود، حس پاهایشان کم و کمتر می‌شود. به این ترتیب بدون این‌که بیمار متوجه شود پاها در معرض آسیب و گزند قرار می‌گیرد.

مثال واضح در این مورد آسیب‌های ناشی از کفش است. وقتی شما اقدام به خرید یک کفش نو می‌کنید، بعد از پوشیدن آن به دلیل درد یا سوزشی که در قسمتی از پا احساس خواهید کرد، شماره کفش را تغییر می‌دهید و یا کفش دیگری را انتخاب خواهید کرد. حال بیمار دیابتی را در نظر بگیرید که حس درد و فشار را ندارد.

وقتی او برای خرید کفش مراجعه می‌کند ممکن است متوجه فشار و دردی که این کفش به قسمتی از پایش وارد می‌کند، نشود و با خرید آن کفش و پوشیدن آن بعد از مدتی یک قسمت از پایش قطع شده یا حتی دچار آسیب جدی‌تری شود و سیاه شود.

می‌بینید که به همین راحتی یک فرد دیابتی دچار آسیب جدی پایش خواهد شد و اگر در این مرحله نیز به آن رسیدگی درست نکند، زخم پیشرفت کرده و باعث قطع پایش خواهد شد.

مثال دیگر این است که وقتی بیمار دیابتی که حس پاهایش کم شده است با پای برهنه در منزل راه می‌رود ممکن است یک جسم کوچک به کف پایش بچسبد و او مدت‌ها بدون این که متوجه شود روی آن راه برود و اندک‌اندک آن جسم خیلی ریز کاملا کف پایش را مورد آسیب قرار خواهد داد و زمینه‌ساز زخم می‌شود.

البته این توضیح لازم است که دلیل ایجاد زخم علاوه بر کم‌شدن حس در دیابتی‌ها چند موضوع دیگر را نیز شامل می‌شود: اول این‌که دیابتی‌ها جریان خون مناسبی در پاهایشان ندارند و بنابراین زخم هایشان زود ترمیم نمی‌شود. دوم این‌که زیاد بودن قند خون محیط مناسبی را برای باکتری‌ها ایجاد می‌کند تا رشد کنند و همین‌طور دفاع ایمنی را ضعیف می‌کند.

با این توضیحات متوجه می‌شویم که افراد دیابتی بخصوص آنهایی که مدت زیادی از بیماریشان گذشته است و از آن مهم‌تر کسانی که حس پاهایشان کم شده است ‌باید هر روز پاهایشان را به دقت وارسی کنند، تمیز و با کرم‌های خاص آن را مرطوب کنند. از طرف دیگر در انتخاب کفش مناسبی که به هیچ نقطه از پای بیمار فشار نمی‌آورد، دقت کنند.

نکته مهم دیگر این است که هرگز نباید با پای برهنه حتی در منزل راه بروند و حتما جوراب و کفش مناسبی در خانه به پا کنند و نکته آخر این‌که اگر یک زخم کوچک در پایشان ایجاد شد، سریع به پزشک متخصص داخلی یا فوق‌تخصص غدد مراجعه کنند.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد