مواظب مرواریدهایتان باشید

مسواک زدن از چند جهت می‌تواند به سلامت دندان‌ها کمک کند. این کار سبب از میان رفتن ذرات مواد غذایی باقیمانده در دهان می‌شود، لثه‌ها را تمیز می‌کند، به از بین رفتن پلاک‌های عامل شکل‌گیری پوسیدگی دندان کمک می‌کند و البته سبب خوشبو شدن دهان می‌‌شود.

کد خبر: ۵۱۶۱۵۲

با این که مسواک زدن نمی‌تواند از همه مشکلات دندان و لثه جلوگیری کند، اما بی‌شک نقش مهمی در مبارزه با پوسیدگی دندان و التهاب لثه دارد.

چگونه مسواک بزنیم؟

اگر چه بسیاری از ما هر روز مسواک می‌زنیم، اما بد نیست روش اصولی و درست مسواک زدن را نیز یک بار دیگر مرور کنیم، زیرا شیوه مسواک زدن رابطه مستقیمی با میزان کارایی آن دارد و تنها با مسواک زدن درست و اصولی می‌توان از مزایای این کار حداکثر استفاده را برد.

برخی موارد مهمی که در ارتباط مسواک زدن ‌باید رعایت کنیم، به شرح زیر است:

* یک برنامه ثابت برای مسواک زدن تهیه و همیشه بر اساس آن عمل کنید. عادت به مسواک زدن و البته درست مسواک زدن، سبب دور نگه داشتن دندان‌ها از بیماری‌ها می‌شود.

* مسواک زدن را همیشه از نقطه‌ای خاص در دهان آغاز کنید. در این صورت، هر بار مطمئن می‌شوید که همه دندان‌ها را مسواک زده‌اید. مسواک زدن را از دندان‌های آسیا آغاز کنید، زیرا عقب تر و دور از دسترس هستند و نیاز به توجه بیشتری دارند.

* مسواک را با زاویه 45 درجه روی دندان‌ها بکشید. دندان‌های جلویی را نیز با حرکت دایره‌ای به مدت کمی مسواک بزنید. به محل تلاقی لثه و دندان‌ها هم توجه کنید، زیرا التهاب لثه معمولا از این نقطه آغاز می‌شود. این حرکت دایره‌ای را ادامه دهید تا به دندان‌های سمت دیگر برسید.

* پشت دندان‌ها را فراموش نکنید. مسواک را با همان زاویه 45 درجه بگیرید و پشت دندان‌ها را مسواک بزنید و از همان حرکت دایره‌ای برای تمیز کردن آنها استفاده کنید.

* سپس لبه تیز دندان‌ها یعنی قسمتی که با آن غذا می‌جوید، خیلی سریع مسواک بزنید.

* مراحل بالا را برای ردیف دیگر دندان‌ها انجام دهید.

* سقف دهان و زبان را فراموش نکنید. این سطوح دربردارنده انواع باکتری‌های خطرساز و تولیدکننده پلاک است.

• در نهایت دهان خود را به خوبی بشویید.

وقتی مسواک‌ هم برقی می‌شود

امروزه انواع مختلفی از مسواک‌های معمولی و برقی به بازار عرضه می‌شود که برخی از آنها ویژگی‌های خاص خود را دارند.

برخی از این مسواک‌ها به شیوه‌ای طراحی شده‌اند که در دست نگه داشتن آنها ساده‌تر است و امکان مسواک زدن دندان‌های عقب‌تر نیز آسان‌تر می‌شود.

با توجه به ویژگی‌های این مسواک‌ها می‌توانیم گزینه مناسب خودمان را پیدا کنیم.

چگونه دندان‌های خود را سفید کنیم

تیرگی رنگ دندان‌ها به خودی خود خطری ندارد، اما بی‌شک بر زیبایی ظاهری فرد تاثیرگذار است. از آن بدتر، این است که برخی افراد برای سفید کردن رنگ دندان‌های خود به شیوه‌های نامناسب و خطرساز روی می‌آورند.

گاهی اوقات برای از بین بردن رنگ نامطلوب دندان، دو بار مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در روز کافی است، اما گاه ‌باید از روش‌های دیگر بهره برد و حتی در برخی موارد سفید کردن دندان امکان‌پذیر نیست البته به طور کلی بهتر است از رنگ گرفتن دندان‌ها جلوگیری کنیم.

عوامل زیادی ممکن است، سبب رنگ گرفتن دندان‌ها شود. سیگار کشیدن و مصرف زیاد چای و قهوه از عوامل رایج است.

همچنین پوسیدگی‌های زیاد در سطح دندان و عصب‌های مرده می‌توانند سبب تغییر رنگ دندان شوند. پلاک‌های به جا مانده به سبب مسواک زدن نامرتب می‌تواند بخشی از مواد غذایی را به خود جذب کرده، سبب تغییر رنگ دندان شوند.

افزایش سن نیز یکی دیگر از عوامل از بین رفتن رنگ سفید دندان‌ها و زرد شدن آنهاست. قرار گرفتن در معرض برخی داروها در دوره کودکی و حتی جنینی بر تغییر رنگ دندان‌ها تاثیر دارد.

مصرف بیش از حد فلوراید در کودکی می‌تواند بر جنس مینای دندان اثر بگذارد و رنگ آن راتغییر دهد. بر طرف کردن این گونه رنگ گرفتگی‌ها معمولا بسیار دشوار است.

البته پیشرفت‌های جدید در فناوری‌های پزشکی موجب شکل‌گیری روش‌هایی برای سفید کردن این‌گونه دندان‌ها نیز شده است.

برای داشتن دندان‌های سفیدتر توجه به نکات زیر می‌تواند سودمند واقع شود:

* به طور مرتب مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. این نکته شاید تکراری به نظر برسد، اما در نظر داشته باشید که این دو راه، بهترین شیوه‌های پیشگیری از بسیاری مشکلات مربوط به دندان مانند رنگ نامطلوب آنها است.

* مصرف دخانیات را ترک کنید.

* چای و قهوه کمتر مصرف کنید. هر چه دندان‌ها کمتر در معرض این گونه نوشیدنی‌ها قرار بگیرد، امکان تغییر رنگ آنها کمتر خواهد بود.

* برای تمیز یا سفید کردن دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنید.

البته محصولات تجاری سفیدکننده دندان نیز در بازار موجود است. برای استفاده از این محصولات باید به موارد زیر دقت کنید:

* قبل از انتخاب و استفاده از هر نوع محصول سفیدکننده دندان با دندانپزشک مشورت کنید.

* از خمیر دندان‌های سفیدکننده زیاد استفاده نکنید. برخی از این خمیر دندان‌ها بشدت ساینده هستند و در صورت استفاده بیش از حد، به مینای دندان آسیب می‌رساند. قبل از استفاده از چنین خمیر دندان‌هایی هم با دندانپزشک خود مشورت کنید.

به دندانپزشک مراجعه کنید

خیلی از افراد مراجعه به دندانپزشک را فقط به مواقعی موکول می‌کنند که دچار مشکلی در دندان‌های خود شده‌اند. در حالی که برای داشتن دندان‌های زیبا و سالم، مراجعه به دندانپزشک برای انجام معاینه کلی ضروری است. کارشناسان توصیه می‌کنند، سالی دو بار برای این کار به دندانپزشک مراجعه شود. یکی دیگر از خدماتی که می‌توانیم در مطب دندانپزشک دریافت کنیم، تمیز کردن دندان‌هاست. فناوری‌های جدید دندانپزشکی بیش از روش‌های معمول مسواک یا نخ دندان، می‌تواند سبب تمیزتر شدن سطح دندان‌ها شود.

چگونه از نخ دندان استفاده کنیم

مسواک زدن در صبح و شب یکی از کارهایی است که بسیاری از افراد برای مراقبت از دندان‌های خود انجام می‌دهند، اما این کار به تنهایی کافی نیست. شاید شما هم شنیده باشید که استفاده از نخ دندان، موثر‌ترین وسیله برای جلوگیری از التهاب لثه است.

این کار همچنین می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند بنابراین بهتر است پس از هر وعده غذایی یا حداقل یک بار در روز، از نخ دندان استفاده کنیم البته همانند مسواک زدن، استفاده درست و اصولی از نخ دندان نیز مهم است.

برخی نکاتی را که در این باره ‌باید مدنظر قرار دهیم، عبارتنداز:

• نخ دندانی به طول 45 تا 60 سانتی‌متر را بردارید و بیشتر قسمت‌های آن را به انگشت اشاره خود بپیچید. حدود 25 سانتیمتر آن را دور انگشت اشاره دست دیگر بپیچید.

* سپس انگشت شست خود را روی نخ قرار داده، انگشت اشاره را خم کنید. به آرامی بین دندان‌هایتان را نخ بکشید. این کار را با حرکت رفت و برگشتی نخ انجام دهید. نخ را با زور وارد شکاف دو دندان نکنید. همانند مسواک زدن، بهتر است همیشه از نقطه‌ای خاص شروع کنید. این بار هم دندان‌های آسیا بهترین گزینه هستند.

* نخ را دور دندانی خاص قرار داده، آن را به آرامی به طرف لثه ببرید به سطح لثه برخورد کند. در این حالت هم به شکل رفت و برگشت نخ را حرکت دهید.

* از انگشت خود به عنوان قرقره استفاده کنید؛ یعنی هر بار قسمتی از نخ پیچیده شده دور یک انگشت را باز کرده، قسمت استفاده شده را به سمت انگشت دیگر بپیچید.

* تمام دندان‌ها را با همین روش نخ بکشید.

از چه نوع نخ دندانی استفاده کنیم

امروزه در بازار انواع مختلف نخ دندان وجود دارد. از شکل، طعم و رنگ متفاوت گرفته تا ضخامت‌های مختلف. نیازی نیست دچار وسواس شوید. یکی را انتخاب کرده، در صورت تمایل پس از مدتی، مدل‌های دیگر را امتحان کنید. در واقع تفاوت چندانی بین مدل‌های متفاوت وجود ندارد و استفاده منظم و درست از نخ دندان، بسیار مهم‌تر از انتخاب نوع نخ دندان است.

اثرات مخرب نوشابه‌های انرژی‌زا

امروزه بسیاری از نوجوانان و جوانان برای بهبود کارایی جسمی خود در ورزش از نوشابه‌های انرژی‌زا استفاده می‌کنند، اما پژوهشی که بتازگی انجام شده، نشان می‌دهد حجم زیاد اسید موجود در این نوشابه‌ها می‌تواند اثرات زیانباری برای دندان‌ها به همراه داشته باشد.

در این پژوهش، از 13 نوع مختلف نوشابه انرژی‌زا استفاده شد. ابتدا چند دندان مختلف به مدت 15 دقیقه در این نوشابه‌ها و سپس به مدت دو ساعت در بزاق مصنوعی قرار داده شدند.

این کار چهار بار در روز و به مدت پنج روز تکرار شد. در نهایت تاثیر این نوشابه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه این شد که عاج دندان‌های مورد مطالعه بسرعت خراب شد. عاج دندان قسمت داخلی دندان است که در زیر مینا یا همان سطح خارجی دندان قرار دارد.

در واقع میزان تخریب حاصل از این نوشابه‌ها دو برابر نوشابه‌های معمولی بود. یافته‌های این پژوهش می‌تواند، زنگ خطری باشد برای کسانی که این‌گونه نوشابه‌ها را مصرف می‌کنند و در عین حال، نگران سلامت دندان‌های خود هستند.

آیا آب نمک، دهان شویه خوبی است؟

گاه برای کاهش درد گلو، غرغره آب نمک را توصیه می‌کنند. برخی دندانپزشکان نیز شست‌وشوی دهان با آب نمک را پس از دندان کشیدن پیشنهاد می‌کنند. شاید از این دهان شویه برای کاهش بوی بد دهان استفاده کرده باشید، اما آیا براستی این روش‌ها موثر هستند؟

مدارک موجود نشان می‌دهد، چینی‌ها در 2700 سال پیش از میلاد از این محلول برای درمان بیماری‌های لثه استفاده می‌کردند.

همچنین در روم باستان شست‌وشوی دهان با آب نمک به‌عنوان راهی برای حفظ بهداشت دهان و دندان به افراد طبقه مرفه جامعه پیشنهاد می‌شد.

پژوهشی که سال 2010 در هند انجام شد، نشان داد آب نمک می‌تواند باکتری‌های موجود در دهان را به شیوه‌ای موثر از میان بر دارد. محلول اشباع نمک یعنی 9 قاشق چای خوری نمک در دو سوم پیمانه آب، سبب خنک شدن دهان و از بین رفتن باکتری‌های موجود در دهان می‌شود.

برخی از این باکتری‌ها مسئول بیماری‌های دهان و دندان همانند التهاب لثه و بوی بد دهان هستند. دندانپزشکان برای کاهش درد و التهاب ناشی از کشیدن دندان و نیز درد بافت درونی دهان، استفاده از محلول آب نمک را توصیه می‌کنند. البته برخی پزشکان استفاده هر روزه از این محلول را نامطلوب می‌دانند.

انجمن دندانپزشکی ایالات متحده شست‌وشوی دهان با آب نمک را برای درمان موقت بوی بد دهان موثر می‌داند، اما از آنجا که بوی بد دهان ممکن است، به علت عوامل مختلف دیگری شکل گرفته باشد، این محلول نمی‌تواند این بو را به طور دائم از بین ببرد.

برنامه غذایی ضدپوسیدگی دندان‌ها

اگر چه نمی‌توان برنامه غذایی خاصی را یافت که به دندان‌ها آسیب نرساند و بطور کلی از آنها محافظت کند، اما میزان تاثیر مواد غذایی مصرفی بر سلامت دندان‌ها با هم متفاوت است.

تغذیه درست از دو جهت اهمیت دارد؛ اول این که سبب تامین مواد مورد نیاز دندان‌ها و در نتیجه تقویت آنها می‌شود و دوم این که با مصرف نکردن غذاهایی که سبب تحریک رشد باکتری‌های دهانی می‌شود، از سلامت دندان‌ها در برابر عوامل خارجی محافظت می‌کند.

دندان‌ها در اصل نوعی استخوان هستند که البته به دلیل عملکردشان از مقاومت و دوام بیشتری برخوردارند، اما موادی که سبب تقویت استخوان‌ها می‌شود، برای تقویت دندان‌ها نیز موثر است. توجه به این موارد برای سلامت دندان‌ها ضروری است:

کلسیم: اصلی‌ترین عنصر سازنده استخوان‌ها و البته دندان‌ها کلسیم است. کلسیم سبب استحکام و دوام شکل ساختاری دندان می‌شود. شاید خیلی‌ها فکر کنند، پس از دوران کودکی که دندان‌ها به حداکثر میزان رشد خود رسید دیگر نیازی به مصرف کلسیم نیست. با این که اوج نیاز به دریافت کلسیم در دوره شکل‌گیری دندان‌ها و استخوان‌ها است، اما این اعضای بدن پس از رشد حداکثری در دوره کودکی و نوجوانی همچنان نیازمند دریافت کلسیم هستند. در واقع بدن به‌طور پیوسته از استخوان‌ها و دندان‌ها کلسیم می‌گیرد و کلسیم دریافتی جدید را جایگزین می‌کند.

ویتامین D: ویتامین D مکمل کلسیم است. با این که این ویتامین به خودی خود سبب افزایش استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها نمی‌شود، اما میزان کلسیم ذخیره شده در آنها را افزایش می‌دهد. اگر ویتامین D وجود نداشت، کلسیم دریافتی جذب بافت استخوان نمی‌شد. در نتیجه برای داشتن دندان‌های سالم، مصرف میزان مناسبی از این ویتامین در کنار مصرف کلسیم ضروری است. امروزه بسیاری از محصولات لبنی و نیز مواد غذایی دیگر با ویتامین D غنی می‌شوند.

ویتامین C: این ویتامین برای سلامت بافت‌های متصل‌کننده نظیر لثه نقشی حیاتی دارد. یکی از علائم اولیه کمبود ویتامین C عبارت است از دردناک بودن لثه‌ها که با کمترین تحریکی دچار خونریزی می‌شود. ویتامین C در بسیاری از میوه‌ها به ویژه انواع مرکبات یافت می‌شود.

فلوراید: این ماده بیشترین تاثیر را بر سلامت دندان‌ها دارد. پژوهش‌ها نشان داده است، ساکنان مناطقی که فلوراید به آب آنها اضافه می‌شود، کمتر دچار پوسیدگی دندان می‌شوند. بسیاری از خمیر دندان‌ها نیز دارای این ماده هستند.

مواد غذایی دردسرساز

شکل‌گیری پلاک در دندان‌ها یکی از اصلی‌ترین علل بروز بسیاری از مشکلات برای دندان‌ها است. باکتری ایجادکننده پلاک از مواد قندی به جا مانده روی دندان‌ها تغذیه می‌کند. لذا کاهش مصرف مواد قندی می‌تواند تا حدی از شکل گیری پلاک جلوگیری کند.

بسیاری از انواع مواد غذایی حاوی هیدروکربن نیز محیط دهان را برای رشد و تکثیر این باکتری‌ها فراهم می‌کند. از آنجا که نشاسته موجود در غذاهای هیدروکربنی چسبناک‌تر از مواد قندی است، ترشح بزاق کمتر می‌تواند آنها را دفع کند و لذا بهتر می‌توانند در دهان و روی دندان‌ها باقی بمانند. انواع غذاهای دارای نشاسته می‌توانند غذایی عالی برای میکروب‌های عامل پوسیدگی دندان باشند.

مصرف انواع میوه‌ها و سبزیجات ترد نیز می‌تواند سبب تمیز شدن سطح دندان‌ها شود. این دسته از مواد غذایی همانند مسواک طبیعی عمل می‌کنند، اما از یاد نبرید که این عملکرد جایگزین مسواک زدن نیست و به این بهانه نمی‌توان مسواک زدن را کنار گذاشت. (جام جم - ضمیمه سیب)

صالح سپهری‌فر