آرامش؛ راه درمان تیک عصبی

پس می‌توان نتیجه گرفت که «تیک» یا پرش ناگهانی، سریع، غیرارادی، متناوب و تکراری یک عضله، مشکلی با ریشه‌های عصبی است. البته تیک ممکن است در یک یا چند دسته از عضلات یا یک عضو بدن ظاهر شود.

بعضی‌ این نوع تیک‌ها را با گازگرفتن لب‌ها، کشیدن انگشتان یا حرکات غیرارادی دست‌ها، شانه‌ها یا پاها بروز می‌دهند. حتی در برخی موارد حرکاتی غیرارادی در چهره یک فرد اتفاق می‌افتد که برای دیگران خنده‌دار است، بدون آن که بدانند واکنش آنها به تداوم این تیک‌های عصبی در شخص منجر می‌شود.

دکتر بهروز بیرشک، روان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «جام‌جم» می‌گوید: در گذشته روان‌شناسان بر این باور بودند که عوامل ژنتیکی ریشه بروز تیک‌های عصبی است، اما امروزه مشخص شده که پرش‌های عصبی ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی است که تحت شرایط استرس‌زا شدت می‌گیرد.

چنین شرایطی در بسیاری موارد به برخورد اشتباه اطرافیان بستگی دارد، چراکه توجه بیش از اندازه به نوع حرکات و رفتار شخصی که دچار تیک است به شدت بخشیدن به حرکات عصبی وی منجر می‌شود.

روان‌شناسان می‌گویند تیک عصبی بیشتر در صورت، گردن و سر ظاهر می‌شود و پرش پلک‌ها از شایع‌ترین نوع تیک‌های عصبی است، اما گاهی این پرش‌های ظریف که در پلک تحتانی و فوقانی احساس می‌شود، توسط دیگر افراد قابل مشاهده نیست. به هر حال تیک، نمایانگر نوعی تخلیه روانی و نشانه ناراحتی‌های عصبی است.

دکتر بیرشک در این باره می‌افزاید: برخی از تیک‌های عصبی، ساده است و تنها زمان کوتاهی شخص را درگیر خود می‌کند؛ این نوع تیک‌ها می‌تواند صوتی یا حرکتی باشد، البته بیشتر در ناحیه سر و صورت قابل مشاهده‌ است که پلک‌زدن‌های مکرر و غیرارادی از جمله این نوع پرش‌های عصبی است.

برخی نیز با بالا کشیدن مکرر بینی، صاف‌کردن گلو و نیز حرکت‌هایی در ناحیه گردن این نوع تیک‌ها را بروز می‌دهند.

این روان‌شناس ادامه می‌دهد: تیک‌های عصبی در موارد دیگر می‌تواند حالت مزمن پیدا کند و طولانی شود، به گونه‌ای که شخص و اطرافیانش را آزار دهد. در چنین شرایطی مراجعه به روانپزشک یا روان‌شناس و مصرف برخی آرام‌بخش‌ها و نیز انجام اقدامات رفتاردرمانی ضروری است.

روان‌شناسان تاکید می‌کنند چند علت عمده برای پرش‌های ظریف عضلانی صورت شناخته شده است که می‌توان خستگی زیاد، استرس و کمبود کلسیم را از جمله آنها دانست.

حتی استرس موجب اختلالات جسمی چون ضربان قلب، اختلال در تنفس و گوارش و احساس دردهای استخوانی و جسمی می‌شود.

مرگ عزیزان، ستیزه و جدایی در کانون خانواده، ترس از بیکاری، نداشتن امکانات مناسب اجتماعی، شهرنشینی و سکونت در محلات پرجمعیت و ترافیک سنگین در راه خانه و محیط کار، همگی از عوامل استرس‌زا به حساب می‌آید.

روان‌شناسان می‌گویند پرش چشم یکی از عارضه‌های چشمی است که گاهی بروز می‌کند، اما این نوع تیک عصبی هیچ عوارضی ندارد و بهترین روش برای رفع آن داشتن آرامش، استراحت و بی‌توجهی نسبت به این مساله است. تحریکات عصبی و روحی، کم‌خوابی و استرس از عوامل بروز عارضه پرش چشم است که فرد در پلک‌های خود احساس حرکت می‌کند.

البته دکتر بیرشک معتقد است که در کنار استرس و عوامل اضطرابی، ممکن است کارکردن بیش از حد در پای رایانه و مطالعه طولانی بخصوص تحت نور ناکافی نیز به خستگی چشم‌ها و بروز تیک عصبی در آنها منجر شود.

همچنین برخی از متخصصان کمبود مواد معدنی چون کلسیم و منیزیم، بخصوص در کودکان را، از عواملی می‌دانند که به تشدید تیک‌های عصبی کمک می‌کند، ‌چرا که مواد معدنی در تقویت سیستم‌های عصبی نقش مهمی را بازی می‌کند.

متخصصانی که به نقش تغذیه در کنترل واکنش‌های عصبی در بدن معتقدند، می‌گویند: منابع غذایی حاوی منیزیم همچون غلات سبوس‌دار، میوه‌های مغزدار و مواد غذایی حاوی کلسیم شامل لبنیات و غذاهای دریایی، مهم‌ترین مواد غذایی برای کمک به درمان تیک‌های عصبی است.