تلویزیون و لذت آشپزی

شاید مرد بودن سامان گلریز به عنوان آموزش‌دهنده و مجری این برنامه یکی از دلایل مهم این جذابیت باشد. در کشور ما آشپزی بیشتر به عنوان یک هنر و مهارت زنانه تصور می‌شود و آموزش آشپزی توسط یک مرد می‌تواند جذابیت‌های خاص خود را داشته باشد. ضمن این‌که توانایی و دانش تخصصی گلریز در حوزه آشپزی را نباید دست‌کم گرفت. او کارشناس تغذیه است و در این زمینه دارای تحصیلات دانشگاهی است. واقعیت این است که یک برنامه آشپزی صرفا به یک آشپز خوب یا آموزش غذاهای خوشمزه محتاج نیست و بیش از آن به اجرای جذاب و تاثیرگذار آن وابسته است. یک نوع شیرینی و طنازی خاصی در اجرای گلریز دیده می‌شود که باعث شده برنامه بهونه نسبت به نمونه‌های قبلی کارهای وی جذاب‌تر به نظر برسد و آن را از یک برنامه خشک و رسمی آموزشی فراتر ببرد. به این جذابیت از حیث رسانه‌ای و فرم اجرا باید دکوربندی زیبا و استفاده از رنگ‌های شاد و گرم را هم اضافه کرد. حتی استفاده از ظروف و ابزار و وسایل آشپزی را نیز نباید دست‌کم گرفت. استفاده از این وسایل وجذابیت بصری که در شمایل آشپزخانه‌ای، دکور برنامه دیده می‌شود بسیار چشم‌نواز است و به عنوان عناصر پس‌زمینه‌ای به بهتر دیده شدن برنامه کمک می‌کند.

سامان گلریز آنقدر با انرژی و علاقه از انواع غذاها و مراحل تهیه آن حرف می‌زند که اشتهای مخاطبان را برمی‌انگیزد و میل به آشپزی را در آنها تقویت می‌کند. دقیقا مثل باب راس در برنامه لذت نقاشی که فقط نقاشی یاد نمی‌دهد بلکه بینندگان برنامه را به نقاشی کردن علاقه‌مند می‌کند. این سخن مصداق همان ضرب‌المثل چینی است که می‌گوید به جای این‌که به دیگران ماهی بدهید ماهیگیری را به آنها بیاموزید.

تهیه‌کننده این برنامه بتازگی خبر داده که بهونه در شمایلی جدید و در دکوری سنتی قرار است به آموزش غذاهای ایرانی بپردازد که این تنوع قطعا در جذابیت برنامه و رضایت مخاطب موثر بوده و از تکراری شدن آن جلوگیری می‌کند. البته قرار است غذاهای بین اللملی هم در کنار غذاهای سنتی ایرانی آموزش داده شود، منتها غذاهایی که با ذائقه ایرانی انطباق بیشتری دارد. شاهرخ معزی، تهیه‌کننده بهونه در این باره توضیح می‌دهد: «ما از میان غذاهای بین‌المللی، غذاهایی را انتخاب می‌کنیم که با ذائقه ایرانی سازگار باشد. به همین دلیل مجبوریم در محیط قرار بگیریم، غذاها را تست کنیم و همه چیز را بسنجیم تا ببینیم غذاهایی که می‌خواهیم آموزش دهیم چقدر با ذائقه ما در ایران سازگار است؛ مثلا آموزش غذاهای آسیای شرقی به خودی خود 12 ماه می‌تواند آنتن برنامه را پر کند اما ما از بین آنها غذاهایی را انتخاب کردیم که با فرهنگ و ذائقه ایرانی هماهنگ باشد».

واقعیت این است که این برنامه با رویکرد و ساختاری که انتخاب کرده فقط به آموزش آشپزی نمی‌پردازد و از این طریق فرهنگ و سنن ایرانی و آداب و رسوم قومیت‌های مختلف ایرانی نیز به مردم معرفی می‌شود. ضمن این‌که از طریق آموزش غذاهای اصلی و سنتی ملل دیگر نیز یک نوع شناخت و مبادله فرهنگی صورت می‌گیرد که این کارکرد با یکی از ویژگی‌های اصلی تلویزیون در مقام یک رسانه که انتقال میراث فرهنگی و آموزش را در دستور کار خود دارد انطباق و همسویی دارد. مثلا در حال حاضر برخی غذاهای هندی یا غذاهای یونانی و آسیای شرقی در این برنامه آموزش داده می‌شود که می‌تواند به ایجاد تنوع غذایی در سفره ایرانی کمک کند. ضمن این‌که به طور ضمنی و در حاشیه این آموزش، الگوی مصرف و شیوه تغذیه سالم نیز به مخاطب عرضه می‌شود که می‌تواند در اعتلای سلامت جامعه موثر باشد.

یکی از ویژگی‌های مهم دیگر برنامه بهونه، کوتاه بودن آن به مدت 16 تا 17 دقیقه است که با سرعت عمل بالایی در آموزش آشپزی همراه است. به قول سامان گلریز، مخاطبان امروز تلویزیون واقعا آشپزی آهسته و خسته‌کننده را دوست ندارند، آنها دوست دارند همه‌چیز تند سریع و خوش‌رنگ باشد، آشپزی هیجان‌انگیز و سریع و جذاب مخاطب را به این کار علاقه‌مند می‌کند.برنامه بهونه با مهارت‌هایی که درتهیه و پخت انواع مختلف غذاها به مخاطبانش عرضه می‌کند حق انتخاب آنان را با توجه به شرایط زندگیشان بالا برده و حتی مردان را که شاید کمتر از هنر آشپزی برخوردارند، با این مقوله آشنا کرده و به تسریع چرخه زندگی در جامعه‌ای -که فرصت آشپزی محدود شده است- کمک می‌کند. در واقع با رسانه‌ای شدن آشپزی، این عمل دیگر یک هنر صرفا زنانه محسوب نمی‌شود و همه می‌توانند با آموختن مهارت‌های آشپزی، لذت آشپزی را تجربه کنند.

سیدرضا صائمی / جام جم