مراقبت از دندان‌های شیری

تعداد دندان‌های شیری مجموعا 20 عدد است که شامل پنج عدد در هر نیم‌فک می‌شود، از این تعداد دو عدد پیشین، یک عدد نیش و دو عدد آسیاب نامیده می‌شوند.

دکتر حمیدرضا ارجمندی دندانپزشک کودک و عضو هیات علمی دانشگاه در گفت‌وگو با «جام‌جم» در این باره می‌گوید: دندان‌های شیری به مرور از هفت سالگی تا 12 سالگی توسط دندان‌های دائمی جایگزین می‌شود، بنابراین بر حسب وجود و عدم وجود دندان‌های شیری و دائمی، سه دوره دندانی ‌از یک سالگی تا شش سالگی، حضور توام دندان‌های شیری و دائمی از شش سالگی تا 12 سالگی و دوره دندان‌های دائمی که از 12 سالگی به بعد را شامل می‌شود.

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه، وظایف دندان‌های شیری شامل تغذیه، تکلم، حفظ فضاهای موجود در فک و حفظ ظاهر و زیبایی است که از مهم‌ترین این وظایف، کمک به جویدن و تغییر روش تغذیه از شیر خوردن به غذاهای جویدنی است.

وی می‌افزاید: زبان در حالت‌های متفاوت قرار گرفتن در دهان، باعث ادای کلمات مختلفی می‌شود و بودن دندان‌ها تاثیر بسزایی در تلفظ و تکلم صحیح دارد.

این پزشک متخصص با بیان این که در زیر دندان‌های شیری، دندان‌های دائمی قرار دارد، خاطرنشان می‌کند: وجود دندان‌های شیری می‌تواند محافظی برای دندان‌های دائمی محسوب شود بنابراین از دست دادن زودهنگام دندان‌های شیری، موجب اختلال در نظم و رویش دندان‌های دائمی می‌شود و مشکلات ارتودنسی و ناصحیح قرار گرفتن جای آنها می‌شود، به نحوی که بیمار را دچار عوارض مرتبط با جویدن و زیبایی می‌کند.

دکتر ارجمندی ضمن اشاره به این که وجود دندان‌های زیبا برظاهر و لبخند آنها تاثیرگذار است، می‌افزاید: از دست رفتن زودهنگام دندان‌های شیری موجب به وجود آمدن ظاهری نازیبا و بروز مشکلات روحی ـ روانی و تاثیر بر روابط فردی و اجتماعی در هر سنی می‌شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه معتقد است: توارث و نژاد دو عامل بسیار مهم در سلامت دندان‌ها محسوب می‌شود که کنترل مستقیم روی آنها از توان خارج است و فقط با رعایت بهداشت و تغذیه می‌توان سلامت آنها را تامین کرد.

وی پاکیزه نگه داشتن دندان‌ها در طول روز، کشیدن نخ دندان، مراجعه به دندانپزشک، جلوگیری از گرم یا سرد شدن و صدمات ناشی از ضربه را از نکات ضروری در حفظ دندان‌ها می‌داند و می‌گوید: در تغذیه نیز استفاده از موادغذایی موثر بر استحکام دندان‌ها (بخصوص کلسیم و فلوراید کافی در آب شرب) و پرهیز از موادغذایی مخرب دندان‌ها (قندها و مواد اسیدی با غلظت بالا) در حفظ و سلامت دندان‌ها بسیار موثر است.

دکتر ارجمندی با تاکید بر این‌که استفاده بی‌رویه از میان وعده‌های فاقد ارزش غذایی (پفک، آدامس، چیپس، شکلات‌های پر قند و چسبنده و...) بخصوص نوشابه‌های شیرین و گازدار به خاطر قند بالا و اسیدفسفریک موجود در آنها، موجب تخریب زودرس دندان‌های شیری و از دست رفتن آنها می‌شود، می‌افزاید: تغییر غذایی (از نرم به سوی سخت) و استفاده از میوه‌های خام به جای آبمیوه یا کمپوت و... در سلامت دندان‌ها بسیار تاثیرگذار است.

وی اظهار می‌کند: یکی دیگر از نکات بسیار شایع در فرآیند زود از دست دادن دندان‌های شیری، سندرمی به نام شیشه شیر است که الزاما ارتباطی به نوشیدن شیر با شیشه ندارد و بلکه وجود شیر در دهان و خوابیدن بعد از نوشیدن شیر این فرصت را به میکروب‌ها می‌دهد که با تخمیر قند موجود در شیر و فراهم کردن محیط اسیدی در دهان، موجبات ایجاد پوسیدگی‌های وسیع را فراهم کرده که معمولا با توجه به شدت، وسعت، حجم پوسیدگی‌ها و سن پایین کودک، درمان به آسانی صورت نمی‌گیرد.

این دندانپزشک کودک با تصریح این که قطره آهن نیز با تجمع یون‌های آهن و کلسیم موجود در مینا و اکسیده شدن آن توسط رطوبت بزاق، از عوامل تخریب دندان‌های شیری محسوب می‌شود، می‌افزاید: بهتر است پزشکان اطفال هنگام تجویز قطره آهن برای رفع کم‌خونی، نحوه صحیح استفاده از این قطره را نیز به والدین توضیح دهند تا در این خصوص دچار مشکل نشوند.