در سوگ طبیعتی که دیگر بکر نیست

بی گمان جنگل و حیات وحش در ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر قرار دارند؛ به گونه ای که می توان با قاطعیت گفت که حیات و ممات "وحوش" به بقای جنگل ها وابسته است.

به بیان دیگر، وقتی به گفته بالاترین مقام حوزه محیط زیست کشور، هر سال 100 هزار هکتار از جنگل های ایران نابود می شود، آنگاه به راحتی می توان دریافت که زندگی وحوش پراکنده در جنگل ها با چه وضعیت اسفناکی روبروست.

هومن جوکار، کارشناس "موسسه حیات وحش میراث پارسیان" در گفت‌وگو با خبرنگار «جام جم آنلاین» با اشاره به تخریب 100 هزار هکتاری جنگل های ایران، خاطر نشان کرد: باید در نظر بگیرید وقتی تا این حجم وسیع از محیط زیست ایران در حال تخریب است، حیات وحش با حجم بیشتری در نوک پیکان این نابودی ها  قرار دارد.

" وقتی از این حجم نابودی جنگل صحبت می شود، بحث محاسبه کردن مساحت تخریب شده امکان پذیر است. مثلا می توان با محاسبه میزان دقیق مساحت اولیه و  مساحت باقی مانده از جنگل، عمق تخریب را محاسبه کرد. اما متاسفانه هیچ آماری از مرگ وحوش در جنگل های ایران نداریم."

وی در ادمه به خطر انقراض برخی از گونه های حیات وحش در جنگل های ایران اشاره کرد و افزود: اوضاع جمعیت گوزن های "مرال" و "شوکا" رو به وخامت می رود. در طی سال های اخیر، جمعیت این سم داران به کمترین تعداد خود رسیده است. یوز پلنگ آسیایی هم که دیگر با انقراض کامل فاصله ای ندارد.

"حیات گوشت خواران جنگل های ایران به شدت مورد تهدید است. این دسته از حیوانات به دلیل کمبود طعمه و عدم مدیریت زیستگاه هایشان به مرگ تدریجی مبتلا شده اند. درنای سیبری، میش مرغ دریاچه ارومیه، خرس سیاه آسیایی و گورخر ایرانی در پارک ملی توران و منطقه بهرام گور، در شرف نابودی کامل هستند."

محمد میرزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت نیز در گفتگو با خبرنگار ما از وضعیت دریاچه ارومیه، به عنوان یکی از بزرگترین دغدغه های فعالان محیط زیست کشور، سخن گفت و تصریح کرد: این دریاچه به عنوان یک زیستگاه ملی بسیار مهم، ‌هم اکنون حال و روز خوشی ندارد و فکر می کنم بالغ بر سه کیلومتر از  آب های اطراف دریاچه ارومیه کاملا خشک شده است.

"قرار شده است که در ظرف دو تا سه سال آینده، آب رودخانه ارس را به دریاچه ارومیه انتقال دهند اما واقعا باور کردن این موضوع بسیار سخت است و گمان نمی کنم که این راه حل برای نجات دریاچه ارومیه عملی باشد."

سردبیر خبرگزاری "سبز پرس" در پایان با بیان این که همگی باید برای نجات این دریاچه با یکدیگر همکاری کنیم، عنوان کرد: امسال آب برخی از سدهای اطراف دریاچه ارومیه بالا آمده است و  همین موضوع باعث شده که چند سانتی متر بر سطح آب این دریاچه اضافه شود.

" بارندگی های گاه و بیگاه نیز در افزایش سطح آب دریاچه ارومیه موثر بوده است اما همه این موارد نیز نتوانسته که این زیستگاه پر ارزش را از خطر نابودی برهاند و باید برای بازگشت شکوه گذشته این دریاچه، همگی دست به دست همدیگر دهیم."

مدیر عامل جمعیت اتحاد سبز استان سمنان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار «جام جم آنلاین»  درخصوص تخریب بی رویه جنگل ابر، به عنوان یکی از  مشهورترین حوزه های محیط زیست کشور اعتراض کرد و گفت: همه می دانند که جنگل ابر در استان سمنان، یکی از مهم ترین و شاخص ترین زیستگاه های کشور به شمار می رود اما هم اکنون درختان این سرمایه ملی در جریان فعالیت های راه سازی و انتقال انرژی در معرض نابودی است.

"موضع مسوولان محیط زیست در خصوص جنگل ابر بسیار غیر شفاف و دو پهلو است. ما آخرش نفهمیدیم که مسوولان با احداث جاده صنعتی در طبیعت بکر جنگل ابر موافق هستند یا خیر."

حسین امیر عبداللهیان، در ادامه نسبت به احداث هرگونه جاده در جنگل ابر ابراز نارضایتی کرد و اظهار داشت: مسوولان محیط زیست می گویند که ما می توانیم بدون این که حتی یک درخت از جنگل ابر قطع شود، جاده ای به منظور انتقال خطوط لوله گاز در دل این جنگل احداث کنیم اما این حرف اصلا با عقل و منطق همخوانی ندارد.

"متاسفانه برخی از مسوولان و حتی برخی از اهالی منطقه معتقدند که با احداث این جاده در دل جنگل ابر، منافع اقتصادی فراوانی برای اهالی به دست می آید اما مطمئن باشید احداث این جاده، جز ویران شدن طبیعت این آبروی ملی، هیچ نتیجه دیگری برای مردم و جنگل ابر ندارد."

محمد خراسانی، رئیس هیت مدیره این جمعیت نیز در گفتگو با خبرنگار ما از احتمال خطر آتش سوزی در جنگل ابر هشدار داد و  گفت: در سال قبل، یک مورد آتش سوزی بزرگ در جنگل ابر داشتیم که چندین هکتار از طبیعت کم نظیر جنگل ابر در آتش سوخت. حتی هنوز هم آمار دقیق و قابل اتکایی نداریم که بگوییم در آذرماه سال قبل، چند هکتار از این جنگل، طعمه حریق شده است.

" مطمئنا این آتش سوزی، آخرین آتش سوزی جنگل ابر نخواهد بود و  با توجه به وضعیت موجود، این احتمال وجود دارد که باز هم جنگل ابر شاهرود، به عنوان معروف ترین جنگل از درختان هیرکانی دنیا در شعله های آتش بسوزد."

در حالی که مطابق آمارهای سازمان حفاظت محیط زیست، سالانه نزدیک به 30 میلیون هکتار از جنگل های کشور به بیابان تبدیل می شود و سرانه فضای سبز مردم ایران نیز یک چهارم معیارهای جهانی است، با این احتساب به نظر می رسد که یافتن راهکاری اضطراری جهت برون رفت از بحران زیست محیطی رخ داده الزامی است.

 فرهنگ سازی جهت پاسداشت محیط زیست، "سرمایه ملی" انگاشتن جنگل ها در مقام عمل، کاهش مصرف سوخت های فسیلی، ‌استفاده از انرژی های پاک و  اختصاص ردیف بودجه هایی هم تراز با جایگاه حیاتی محیط زیست، می تواند مرتع ها و درخت ها را نیز برای استفاده نسل های آینده به یادگار بگذارد.

امین جلالوند – خبرنگار جام جم آنلاین