بلای جدیدی به‌نام حشره‌کش

به طور کلی حشره‌کش‌ها گروهی از محصولاتی را پوشش می‌دهند که برای کنترل و نابودی آفت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. پودرهایی که برای از بین بردن مورچه مصرف می‌شوند، علف‌کش‌ها، طعمه موش، حشره‌کش‌ها و سوسک‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها، تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهان، دفع‌کننده‌های پرنده و حیوان از جمله این حشره‌کش‌ها به شمار می‌روند که گاهی در زندگی روزمره انسان مورد استفاده قرار می‌گیرند. اغلب تصور می‌کنیم این حشره‌کش‌ها همگی مواد شیمیایی هستند، ولی درصد بالایی از آنها از انواع مختلف محصولات تولید می‌شوند. برخی از مواد طبیعی مانند گل داوودی تهیه می‌شوند و در برخی هم مواد شیمیایی طبیعی آنها را دچار تغییر کرده‌اند.

طیف گسترده‌ای از حشره‌کش‌ها در کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این مواد برای محافظت محصولات کشاورزی از آفت حشرات و بیماری قارچی ـ‌ جلوگیری از آلوده شدن مواد غذایی انبار شده با موش‌ها، مگس‌ها و سایر حشرات ـ‌ و جلوگیری از آلوده شدن مواد غذایی از طریق قارچ‌ها و نیز حفظ سلامت انسان‌ها به کار می‌روند.

به‌‌رغم فوایدی که می‌توان برای حشره‌کش‌ها قائل شد، این مواد شیمیایی می‌توانند خطرات جبران‌ناپذیری را برای شما، حیات وحش و محیط زیست به ارمغان آورند. بنابراین اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که به طور دائم از حشره‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها استفاده می‌کنید، بهتر است خیلی مراقب باشید. در مقایسه با سایر افراد، کشاورزان بیشتر در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری‌های ناشی از ارتباط با حشره‌کش‌ها قرار دارند. سرطان ازجمله شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با قرار گرفتن در معرض حشره‌کش‌هاست. مواجهه با مواد شیمیایی این حشره‌کش‌ها از طریق مصرف مواد غذایی باعث مسمومیت غذایی شده و خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌های مزمن را افزایش می‌دهد. بدن ما برای بروز مسمومیت و حذف این مواد شیمیایی به زمان نیاز دارد که پس از مدتی این مواد در سلول‌های چربی بدن ذخیره می‌شوند. این مواد در داخل بدن به مانند هورمون استروژن عمل می‌کنند و عامل بروز بیماری‌های هورمونی مانند سرطان سینه است.

سرطان: شاید یکی از مهم‌ترین نگرانی‌هایی که در زمینه استفاده از حشره‌کش‌ها مورد توجه بوده، سرطان‌زا بودن این مواد است. تحقیقات حاکی از آن است که این مواد می‌توانند در سیستم‌های مختلفی از بدن ایجاد سرطان کنند. ازجمله سرطان‌هایی که حشره‌کش‌ها عامل ایجاد آن می‌شوند می‌توان به سرطان خون، سرطان پروستات، معده، سینه، پوست و مغز اشاره کرد.

بروز عوارض در غدد درون‌ریز: ایجاد اشکال در غدد درون‌ریز بخصوص هورمون‌های مردانه در مردان سیاهپوست، یکی از عوارض ناشی از حشره‌کش‌هاست که روی سیستم تناسلی انسان اثر می‌گذارد. حشره‌کش‌ها و آفت‌کش‌هایی که در کشاورزی از آنها استفاده می‌شود، باعث مسدود شدن ترشح هورمون‌های تستوسترون و اندروژن می‌شود که برای سلامت سیستم تناسلی مردان لازم است. بیشتر این مختل‌کننده‌های غده درون‌ریز قارچ‌کش‌هایی هستند که برای از بین بردن آفت میوه‌ها و سبزیجات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ناباروری و نازایی: قرار گرفتن در معرض حشره‌کش‌ها، زنان و مردان را دچار ناباروری و نازایی می‌کند. مواد موجود در این حشره‌کش‌ها میزان اسپرم‌ها را در مردان کاهش داده و درصد ناباروری را در مردانی که به طور مرتب در مزارع فعالیت کرده و در ارتباط با حشره‌کش‌ها قرار دارند، افزایش می‌دهد.

آسیب‌های مغزی: اگر به طور دائم از حشره‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها استفاده می‌کنید، بیشتر دچار آسیب‌های مغزی ناشی از آن می‌شوید. باغبان‌ها و کشاورزان به خاطر موقعیت شغلی که دارند دچار آسیب‌های طولانی‌مدت مغزی شده و از مشکلات مغزی چون اختلال شناختی خفیف رنج می‌برند که روی توانایی آرام صحبت کردن و تشخیص کلمات، رنگ‌ها و اعداد اثر می‌گذارد و نیز در کودکان ممکن است باعث ایجاد مشکلات رشدی در مغز شود.

نقص‌های مادرزادی: نقص‌هایی که در زمان تولد ممکن است ایجاد شود، یکی دیگر از نگرانی‌ها در زمینه استفاده از این حشره‌کش‌هاست. ارتباط میان حشره‌کش‌ها و نقایص مادرزادی به استفاده از اسپری‌های خانگی برمی‌گردد که برای از بین بردن حشرات، مورچه‌ها، پشه‌ها و کک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد شیمیایی قوی به سیستم عصبی حشرات حمله‌ور شده و آنها را از بین می‌برند ولی همین مواد شیمیایی خطر بزرگی برای سلامت جنین محسوب شده و خطر بروز شکاف کام، نقص در تشکیل طناب عصبی، نارسایی قلبی و نقص عضو را بالا می‌برد. به همین دلیل استفاده از هر گونه حشره‌کش و آفت‌کشی را باید در زمان بارداری کنار بگذارید.

اختلالات تنفسی: یکی دیگر از عوارض استفاده زا حشره‌کش‌ها بلع این مواد و ایجاد مشکلات و اختلالات تنفسی شامل خس‌خس کردن صدا، برونشیت مزمن، آسم و ناراحتی ریوی است. قرار گرفتن در معرض حشره‌کش‌ها به طور دائم خطر بروز مشکلات تنفسی را افزایش می‌دهد ولی این خطر را می‌توان با رعایت اصول ایمنی کاهش داد.

نقص عضو: حشره‌کش‌ها یکی از عوامل بروز نقص عضو در سراسر دنیا محسوب می‌شوند.  به عنوان مثال شمار بالای مرگ و میر مرتبط با بیماری مزمن کلیوی یا التهاب کلیه و روده‌ها در هندوستان طی 7 سال گذشته زنگ خطری برای این موضوع به شمار می‌رود. بیشتر قربانیان این حوادث، کشاورزان مزارع را تشکیل می‌دادند که دائما در تماس با مقادیر بالایی از حشره‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها قرار داشتند یا از غذاهایی استفاده کرده بودند که روی آنها اثرات حشره‌کش باقی‌مانده بود. البته هنوز ارتباط مستقیم ناراحتی کلیوی در تماس با حشره‌کش‌ها یا مصرف غذاها و میوه‌هایی که اثر حشره‌کش دارند به اثبات نرسیده، ولی کلیه‌ها سموم ناشی از این مواد شیمیایی را از بدن دفع می‌کند و می‌تواند یکی از اندام‌های مهمی باشد که در معرض از بین رفتن قرار می‌گیرد.

تحریک پوستی: چون پوست بدن بیشتر در معرض تماس با حشره‌کش‌ها و مواد شیمیایی پرخطر قرار دارد، بیشتر دچار آسیب می‌شود. چون مواد شیمیایی حشره‌کش‌ها توسط پوست جذب شده و وارد جریان خون می‌شود، به آسانی مسمومیت پوستی، خارش و تحریک پوستی و عفونت پوستی مانند عفونت‌های قارچی ایجاد می‌کند. در صورتی که مقدار زیادی مواد شیمیایی جذب پوست شود، واکنش‌های شدید حساسیتی و مشکلات داخلی بروز می‌کند.

بدن بچه‌ها به خاطر ضعیف بودن، بیشتر در معرض خطر قرار دارد، بنابراین باید بیشتر مراقب آنها باشید. باید هر گونه حشره‌کش و آفت‌کش‌ را از دسترس بچه‌ها و کودکان زیر سن مدرسه دور کنید؛ چراکه این گروه، بیشترین آسیب را از تماس با حشره‌کش‌ها می‌بینند. به علاوه، کودکان مقدار بیشتری مواد غذایی مصرف می‌کنند و مواد غذایی چون میوه‌های تازه و سبزیجات خام در صدر موادی هستند که روی آنها از آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها استفاده می‌شود. محققان در تحقیقاتی که روی نمونه ادرار کودکان 2 تا 4 سالی که در معرض حشره‌کش‌ها قرار داشتند، انجام دادند، متوجه شدند وجود ترکیبات شیمیایی فسفر ـ اورگانو خطرات مهلکی داشته و روی سیستم عصبی کودکان اثر منفی می‌گذارد.