آتش در مرکز گردشگران شرق

پیراهن قرمزهای بعضا مسلح که از دو ماه پیش منطقه تجاری بانکوک را در اشغال خود دارند، زخمی‌ها را به پشت سنگرها انتقال می‌دهند. دو تظاهر کننده کوکتل مولوتف به سوی سربازان پرتاب می‌کنند و صدای انفجار آن در خیابان می‌پیچد.

آن اعتراض مسالمت جویانه بر علیه دولت آبهیسیت وجاجیوا تبدیل به جنگی بر سر قدرت شده است که همه بخش‌های جامعه در آن دخالت دارند. پیراهن قرمزها که خود را جبهه متحد دموکراسی می‌نامند در آغاز کار تنها خواهان برگزاری انتخابات جدید بودند اما هنگامی که این جناح رادیکال جنبش هر روز خواسته جدیدی را مطرح کرد مذاکرات به شکست انجامید.

دو هفته پیش بالاخره تانک‌ها سنگرهای ساخته شده از بامبو و تایر ماشین‌ها را زیر زنجیرهای خود گرفتند و از آن گذشتند. ونگ توجیراکام یکی از رهبران معترضان قبل از معرفی خود به پلیس گفت: ما نمی‌خواهیم برادران و خواهران بیشتری را از دست بدهیم. پس از آن مرکز خرید سنترال ورلد و تئاتر سیام و مرکز بورس و یک مرکز خرید دیگر به آتش کشیده شد. نویی دانشجویی است که تا قبل از رادیکال شدن پیراهن قرمزها از آنان حمایت می‌کرد اما حال می‌گوید: نه‌تنها در بانکوک بلکه در سراسرکشور خشونت همچنان وجود خواهد داشت. ابعاد این خشونت‌ها محبوبیت معترضان را کاهش داده است. یک وکیل دعاوی که نمی‌خواهد نامش فاش شود، می‌گوید: این افراد چه حقی دارند که به ما بگویند کشور چگونه باید اداره شود. ارتش باید با آنها برخورد کند. ما طرفدار پادشاه هستیم و نه طرفدار یک گروه کشاورز بیسواد.

پیراهن قرمزها بر علیه پیراهن زردها، فقر برعلیه ثروت و شهر بر علیه روستا: تایلند ازمشکل دموکراسی رنج می‌برد، مشکلی که از سال 2001 و با انتخاب آن مدیر زیرک یعنی تاکسین شیناواتر به نخست‌وزیری آغاز شد. شیناواترا با پوپولیسم و بیمه‌های درمانی مناسب و اعطای وام به روستاییان، انقلابی در سیستم سیاسی برپا کرد.

تاکسین به فقرا نشان داد که در دموکراسی قدرت از مردم فقیر نیز ناشی می‌شود و این موجب وحشت طبقه نخبه‌گرای تایلند شد، همان طبقه‌ای که از چند دهه پیش و از بانکوک بر این کشور حکومت می‌کند. این طبقه اکنون از آن رای‌دهندگان بالقوه در خارج از پایتخت وحشت دارد.

نزدیکان تاکسین در سال 2007 پیروز انتخابات شدند اما در آن زمان این میلیاردر به دلیل کودتای ارتش و به خاطر فسادهای گوناگون در تبعید بسر می‌برد. یک راننده تاکسی به نام چاویت بونیای می‌گوید: مساله بر سر تاکسین نیست بلکه بر سر عدالت است. مردم انتخاب خود را کردند اما بانکوک تن به نتیجه انتخابات نمی‌دهد. از چند سال پیش وضعیت بر همین منوال است.

دولت مخالفان تاکسین و نخست‌وزیر فعلی اما بدون انتخابات بر سر کار آمدند. به اصطلاح پیراهن زردها یا همان سلطنت طلبان و طبقه متوسط در نوامبر 2008 برای روزهای متمادی فرودگاه را اشغال کردند و قوه قضاییه هم تصمیم به خلع دولت منتخب گرفت. آن طبقه حاکم قدیمی یک بار دیگر در جنگ قدرت پیروز شد و امروز تاکسین را مرد پشت پرده هرج و مرج‌های هفته‌های گذشته می‌داند. اما بسیاری از ناظران بر این باورند که تغییرات در جامعه تایلند مدت‌هاست به شخص تاکسین وابسته نیست. چایوات ساتها ‌ آناند، استاد علوم سیاسی می‌گوید: مناسبات قدرت تغییر کرده است و طبقه حاکم بر کشور باید این واقعیت را بپذیرد.

این پایان یک عصر است به این معنی که تقسیم کار میان سیاست، ارتش و سلطنت دیگر کارایی ندارد. پادشاه تایلند یعنی بهومیبول که از چند ماه پیش به دلیل عارضه ریوی در بیمارستان بستری است نماد چنین سیستمی است.

او قدیمی‌ترین و البته ثروتمندترین پادشاه جهان به شمار می‌آید و نام وی به معنی قدرت مطلقه است. بهومیبول با این سخنان به کودتای خونین 1992 پایان داد: زندگی بر روی ویرانه‌هایی سوخته کاملا بی‌معنی است. او همواره مرجع اخلاقی و پدر فقرا و ثروتمندان به حساب می‌آمد. در همه چهارراه‌های بزرگ بانکوک تصویری از چهره ظریف و خندان پادشاه به چشم می‌خورد اما کوچکترین انتقاد به پادشاه مجازاتی سنگین به همراه دارد.

چیرانوچ پرمچایپورن، نویسنده روزنامه اینترنتی و منتقد پراچاتی می‌گوید: حتی پرسیدن از وضعیت سلامتی پادشاه هم کاری خلاف قانون به حساب می‌آید. بهومیبول سال پیش 82 ساله شد. نام ولیعهد او یعنی واجیرالونگ کورن زمانی به تیتر یک روزنامه‌ها راه یافت که سگش را به مقام افسری نایل کرد و نام او را در فهرست خدمتگزاران کشور ثبت نمود. مردم تایلند پنهانی از دربار انتقاد می‌کنند اما از چند ماه پیش حتی از این انتقادهای پنهانی نیز خبری نیست.

بهومیبول می‌دانست که اگر از مردم درخواست آرامش کند کسی اطاعت نمی‌کند و وجهه‌اش را از دست خواهد داد، پس سکوت کرد. اما دستگاه اداری پرنفوذ و مشاورانش تلاش کردند به نام پادشاه از نفوذ خود استفاده کنند که البته موفقیتی در بر نداشت. ثروت بهومیبول بالغ بر سی میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.

به باور پیراهن قرمزها عامل اصلی کودتای سال 2006 بر علیه تاکسین رئیس مشاوران پادشاه یعنی ژنرال پرم تینسولانوندا بوده است. از سوی دیگر ملکه سیریکیت در پاییز 2008 در مراسم تشییع جنازه یکی از طرفداران پیراهن زردها که بدست قرمزها کشته شده بود شرکت کرد و این کار برای بسیاری از تایلندی‌ها به معنی حمایت دربار از مخالفان دموکراسی بود. یک استاد علوم سیاسی که به دلیل ترس از مجازات سنگین به خاطر انتقاد از خانواده سلطنتی نمی‌خواهد نامش فاش شود، می‌گوید: تایلندی‌ها سلطنت را زیر سوال نمی‌برند. اما بسیاری از مردم سیستم فعلی را مناسب زمان حال نمی‌دانند.

حتی کاسیت پیرومایا، وزیرخارجه تایلند نیز با این وضعیت مشکل دارد و یک ماه پیش طی یک سخنرانی در دانشگاه جان هاپکینز آمریکا گفت: باید تابوی صحبت در مورد خاندان سلطنتی شکسته شود. ما باید در باره این که چگونه می‌توان نهاد سلطنت را در دنیای مدرن و جهانی شده اصلاح کرد گفتگو کنیم. از قرار معلوم وزیر خارجه می‌داند که تایلند تا چه اندازه وجهه خود را از دست داده است.

47 کشور جهان به شهروندانشان در مورد سفر به این سرزمین زیبا و رویایی هشدار داده‌اند. در حال حاضر روزانه تنها بیست هزار توریست به فرودگاه بانکوک وارد می‌شوند و این رقم 33 درصد کاهش را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد. بر پایه محاسبات بانک کاسیکورن تایلند صنعت توریسم این کشور به عنوان مهم‌ترین شاخه اقتصادی آن به شدت مورد تهدید قرار دارد و درآمد تایلند از این راه نسبت به سال گذشته دو میلیارد یورو کاهش خواهد داشت.

اثرات منفی این وضعیت بیش از همه در بانکوک به چشم می‌خورد. هتل‌های لوکس بین‌المللی تقریبا از مسافر خالی است و هتل معروف دوسیت تانی از آغاز ماه مه تعطیل شده است. آخرین کارکنان و خبرنگاران بین‌المللی حاضر در این هتل هم در اواسط ماه جاری و پس از انفجار نارنجک در طبقات 14 و 22 پا به فرار گذاشتند. صاحبان هتل‌های شهرستان‌ها هم بسیاری از کارمندان خود را به مرخصی اجباری فرستاده‌اند، مرخصی‌ که در تایلند البته به معنی مرخصی بدون حقوق است.

تحلیلگران اقتصادی سیاسی بر این باورند که سرمایه‌گذاران خارجی نیز تایلند را ترک خواهند کرد. برنولد شرودر معاون رئیس گروه بانیان تری که ساختمان آن کمتر از صدمتر با آن هتل پنج ستاره خالی از مسافر قرار دارد می‌گوید: وضعیت سیاسی و اقتصادی بسیار بغرنج و پیچیده است.

بدین ترتیب تایلند زیبا و مهربان کشوری است که در آستانه سقوط قرار دارد. بانکوک همچنان ملتهب است و شهرهای مرکزی اودون تانی و خون کائن در آتش معترضان می‌سوزند. سیاستمداران محلی در چیانگ مای هم ناآرامی در این شهر را کاملا محتمل می‌دانند. این در حالی است که طرفداران رهبران پیراهن قرمزها قبل از تسلیم رهبرانشان به ارتش در دو هفته گذشته همچنان شعار می‌دادند:تا رسیدن به هدف می‌جنگیم.